Ο Πακτωλός Αερίου του Αζερμπαϊτζάν Αλλάζει τα Γεωπολιτικά Δεδομένα

«Ο στόχος του Αζερμπαϊτζάν δεν είναι η με κάθε τρόπο μεγιστοποίηση της παραγωγής του και των κερδών του (από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο) αλλά η σωστή εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών του πόρων για μία βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και μακροχρόνια οφέλη». Η δήλωση αυτή του προέδρου της SOCAR, της κρατικής εταιρείας υδρογονανθράκων του Αζερμπαϊτζάν κου Ροινάκ Αμπντουλάγιεφ, που έγινε κατά την διάρκεια φόρουμ που οργάνωσε η Διπλωματική Ακαδημία του Αζερμπαϊτζάν την περασμένη Παρασκευή (15/7) στο Μπακού, συνοψίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την νέα πολιτική του Αζερμπαϊτζάν και είναι ενδεικτική της στάσης που πρόκειται ν’ ακολουθήσει τους επόμενους μήνες, μία καθ’ ομολογία κρίσιμη περίοδο, οπότε αναμένεται να κορυφωθούν οι διαπραγματεύσεις με τις κοινοπραξίες που προωθούν τα τρία ανταγωνιστικά σχέδια κατασκευής αγωγών που πρόκειται να μεταφέρουν Αζέρικο φυσικό αέριο προς της Ευρωπαϊκές αγορές.

 

Οι τρεις αυτοί αγωγοί περιλαμβάνουν τον περίφημο Nabucco, μεταφορικής ικανότητας 31 BCM και με μετόχους ένα πλήθος Ευρωπαϊκών εταιρειών με διαχειριστή την Αυστριακή OMV, τον TAP μεταφορικής ικανότητας 10-20 BCM και με μέτοχο την Νορβηγική STATOIL, που είναι και ο διαχειριστής, την Ελβετική EGL και την Γερμανική EON και τέλος τον ITGI με βασικούς μετόχους την Ιταλική Edison (θυγατρική πλέον της Γαλλικής EDF) και την ΔΕΠΑ με ετήσια μεταφορική ικανότητα 10-12 BCM. Ο τελευταίος αυτός αγωγός, σύμφωνα με Αζέρους αξιωματούχους, συγκεντρώνει και τις περισσότερες πιθανότητες να κατασκευασθεί πρώτος, καθ’ ότι 

(α) το μεγαλύτερο μέρος του υφίσταται ήδη χάρις κυρίως στο Ελληνο-Τουρκικό διασυνδετήριο αγωγό μήκους 280 χλμ. που συνδέει την πόλη Καράτσαμπεη στην Τουρκία με την Κομοτηνή και λειτουργεί με επιτυχία από το 2007, βάσει σύμβασης μεταξύ ΔΕΠΑ και της κρατικής Τουρκικής BOTAS (αγορά 0,75 BCM τον χρόνο), 

(β) διότι η ΔΕΠΑ είναι η μοναδική Ευρωπαϊκή εταιρεία που εισάγει Αζέρικο φυσικό αέριο ενώ πρόσφατα συμβολαιοποίησε μία ποσότητα 1,0 BCM (που περιλαμβάνει και το 0,75BCM του Αζέρικου αερίου που αγόραζε μέχρι σήμερα μέσω BOTAS) απευθείας με την SOCAR 

και (γ) γιατί ο ITGI εξασφαλίζει ακόμα έναν νέο πελάτη για το Αζέρικο αέριο την Βουλγαρική Bulgargaz, που ανήκει στην BEH, και πρόκειται να προμηθευτεί 1,0 BCM τον χρόνο σε πρώτη φάση μέσω του Ελληνο-Βουλγαρικού διασυνδετηρίου αγωγού Κομοτηνή - Stara – Zagora, η κατασκευή του οποίου προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί το 2014.

 

Η χρονική περίοδος από τώρα μέχρι τα τέλη του 2011 εκτιμάται από τους περισσότερους παράγοντες της αγοράς ότι θα είναι καθοριστική για την έκβαση του όλου εγχειρήματος, δηλαδή την επιλογή της αρτηρίας για εξαγωγή σοβαρών ποσοτήτων Αζέρικου αερίου προς την Ευρώπη. Γιατί την περίοδο αυτή αφ’ ενός μεν αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις μεταξύ SOCAR και BOTAS για την υπογραφή οριστικής συμφωνίας για τους όρους διαμετακόμισης Αζέρικου αερίου μέσω του εκτενούς δικτύου της BOTAS, και αφ’ ετέρου οι ενδιαφερόμενες κοινοπραξίες να έχουν υποβάλλει δεσμευτικές προσφορές και χρονοδιαγράμματα στην SOCAR για τις ποσότητες που επιθυμούν να αγοράσουν. 

Φαινομενικά και οι τρεις κοινοπραξίες συναγωνίζονται για να εξασφαλίσουν μέρος των 16-18 BCM που θα περισσέψουν από την παραγωγή της Β’ φάσης του υποθαλάσσιου κοιτάσματος Shah Deniz η παραγωγή του οποίου αναμένεται να ξεκινήσει την περίοδο 2015/2016 με την Τουρκική BOTAS να έχει ήδη συμβολαιοποιήσει ποσότητα 6,0 BCM. Ως outsider αυτή την στιγμή εμφανίζεται ο Nabucco καθ’ ότι θα πρέπει να εξασφαλίσει επιπλέον ποσότητες της τάξης των 20,0 BCM από άλλες πηγές εκτός Αζερμπαϊτζάν, ενδεχομένως από Ιράκ ή το Τουρκμενιστάν η διασύνδεση με τα παραγωγικά κέντρα των οποίων όμως είναι άκρως προβληματική εάν όχι αδύνατη βάσει των σημερινών δεδομένων.

 

Όμως όλες οι ανωτέρω προβλέψεις και υποθέσεις ενδέχεται ν’ ανατραπούν πλήρως και μάλιστα σχετικά σύντομα καθ’ ότι ημέρα με την ημέρα βλέπουν το φως της δημοσιότητας νέες πληροφορίες για τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου που διαθέτει το Αζερμπαϊτζάν στην Κασπία η εκμετάλλευση των οποίων ήδη προγραμματίζεται να ξεκινήσει από το 2018 και μετά. Πιο συγκεκριμένα, όπως μας επιβεβαίωσαν ανώτερα διοικητικά στελέχη της SOCAR συμπεριλαμβανομένου και του ισχυρού άντρα της εταιρείας, τον αντιπρόεδρο και υπεύθυνο για Marketing και Επενδύσεων κ. Elshad Nassirov, τους τελευταίους μήνες ολοκληρώθηκε η επεξεργασία δεδομένων από γεωτρήσεις και γεωφυσικές εργασίες έτσι που επέτρεψε την διαστασιοποίηση μιας σειράς μέχρι σήμερα θεωρούμενων δευτερευόντων κοιτασμάτων τα οποία όμως μεταξύ τους περιέχουν ποσότητες που υπερβαίνουν συνολικά τα 1,5 τρις κυβικά μέτρα αερίου, πράγμα που σημαίνει ότι μετά το 2020 το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να ελπίζει σε εξαγωγές άνω των 40 με 50 BCM κατ’ έτος. Τα κοιτάσματα αυτά περιλαμβάνουν το Nakhichevan (χωρητικότητας 400 BCM), το Umid (200 BCM), το Absheron (300-400 BCM) και μικρότερα όπως το Ζαφάρ και Μοσάλ. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή την στιγμή το Αζερμπαϊτζάν παράγει 15,0 BCM αέριο τον χρόνο από τα οποία εξάγει τα 8,4 BCM’ s κυρίως στην Τουρκία και δευτερευόντως σε Ρωσία, Γεωργία και Ιράν.

 

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές στο Μπακού οι ανωτέρω ανακαλύψεις μπορούν να εξασφαλίσουν σημαντικές εξαγωγές για τα επόμενα 40 χρόνια στο πλαίσιο μιας αναθεωρημένης ενεργειακής πολιτικής όπου η έμφαση θα δοθεί στο μακροπρόθεσμο όφελος και όχι στο άμεσο κέρδος. Υπό το πρίσμα αυτό ενδέχεται η σημερινή πολιτική ηγεσία να μην προχωρήσει άμεσα στην συμβολαιοποίηση εξαγωγών αερίου μέσω ενός εκ των ανωτέρω τριών ανταγωνιστικών σχημάτων και αντ αυτών να ακολουθήσει μια πολιτική σαλαμοποίησης για τα υπολειπόμενα 10-12 BCM’ s από το κοίτασμα Shah Deniz II, βάσει της οποίας Ελλάδα-Βουλγαρία θα λάβουν μεταξύ των 2-3 BCM’ s, η Τουρκία 2,0 BCM’ s επιπλέον των 6,0 που έχει ήδη συμβολαιοποιήσει, με τις υπολειπόμενες ποσότητες να διοχετεύονται στην Ρωσία (η οποία έχει ήδη δεσμευτεί ν’ αγοράσει 2,0 BCM τον χρόνο και πιέζει για περισσότερο αέριο) και το Ιράν. Με αυτό τον τρόπο το Αζερμπαϊτζάν πιστεύει ότι θα αναβάλει για τουλάχιστον τρία χρόνια οιαδήποτε απόφαση για μακροχρόνια εξαγωγικά συμβόλαια που θα το δεσμεύουν για τα επόμενα 25 χρόνια, διάστημα κατά το οποίο θα μπορέσει να εκτιμήσει και να προγραμματίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια και όφελος τις εξαγωγές από τα τεράστια αποθέματα που πράγματι διαθέτει

---