Η πολιτική αστάθεια και οι ένοπλες συγκρούσεις της Β. Αφρικής
και της Μέσης Ανατολής αποτελούν αυτή τη στιγμή τον μεγαλύτερο ανασταλτικό παράγοντα
για τα σχέδια της Ευρώπης να παράγει ηλιακή ενέργεια εκεί και να τη μεταφέρει
στο έδαφός της. Πρόκειται φυσικά για το μεγαλεπήβολο σχέδιο Desertec, το οποίο
αναμένεται να στοιχίσει 400 δις ευρώ σε βάθος 40ετίας και να καλύψει μεγάλο μέρος
των ενεργειακών αναγκών της Γηραιάς Ηπείρου.
Κατά τα προηγούμενα χρόνια, πολλοί ήταν οι ειδικοί που
παρουσίασαν την έρημο της Βόρειας Αφρικής ως ένα ιδανικό προορισμό για να αναπτύξει
κανείς έργα ηλιακής ενέργειας, όπως φωτοβολταϊκά και ηλιοθερμικά πάρκα. Από
τεχνικής άποψης, έχουν απόλυτο δίκιο, καθώς η Σαχάρα και οι υπόλοιπες έρημοι «λούζονται»
κυριολεκτικά από την ηλιακή ακτινοβολία και το κάθε σύστημα αποδίδει εκεί πολύ
περισσότερο από ότι στη Γερμανία.
Εντούτοις, οι πολιτικές αντιπαραθέσεις και οι επαναστάσεις
που λαμβάνουν χώρα σε πολλές αραβικές χώρες φέτος, αποτελούν μακροπρόθεσμα μια
απειλή για τα σχέδια αυτά. Ο λόγος είναι απλός: Δεν διαφαίνεται ακόμη στον
ορίζοντα ένα οριστικό τέλος των συγκρούσεων, το οποίο θα παρέχει στις ευρωπαϊκές
εταιρείες ένα σταθερό και προβλέψιμο περιβάλλον, ώστε να προχωρήσουν σε επενδύσεις
και στην υλοποίηση των σχετικών έργων. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του ΟΗΕ,
το 2010 οι επενδύσεις στις ΑΠΕ για τις χώρες της Αφρικής αυξήθηκαν κατά 384%,
με έμφαση στη Βόρεια Αφρική. Εντούτοις, φέτος, μετά τα γεγονότα που προηγήθηκαν,
οι νέες επενδύσεις αναγκαστικά έχουν βαλτώσει.
Αν αναλογιστούμε τα τεράστια ποσά που απαιτούνται, αλλά και
τον διεθνή χαρακτήρα της όλης προσπάθειας του
Desertec, καταλαβαίνουμε ότι όμιλοι όπως
η Siemens δεν θα ριψοκινδυνεύσουν έτσι απλά, δίχως να έχουν διαβεβαιώσεις
ασφαλείας από την πλευρά των κυβερνήσεων. Και όσο παραμένει εκρηκτική η κατάσταση
στη Βόρεια Αφρική, τόσο θα καθυστερεί να ξεκινήσει το Desertec, με ότι αυτό
συνεπάγεται.
Το όλο σχέδιο χαρακτηρίζεται από μεγάλες υποσχέσεις, αλλά
και προκλήσεις. Για παράδειγμα, οι επικριτές του αναρωτιούνται «για ποιο λόγο
οι καταναλωτές να πληρώνουν 10 σεντς παραπάνω για την κάθε κιλοβατώρα που αγοράζουν».
Οι εμπνευστές του σχεδίου όμως δεν στέκονται μονάχα στα οικονομικά στοιχεία και
τονίζουν ότι τα χρήματα αυτά αξίζουν τον κόπο διότι θα δημιουργήσουν χιλιάδες θέσεις
εργασίας στις φτωχές αυτές χώρες, μειώνοντας παράλληλα το μεταναστευτικό πρόβλημα
της Ευρώπης.
Αντιλαμβανόμαστε συνεπώς ότι πρόκειται για ένα πολυσύνθετο ζήτημα,
το οποίο αφορά εξόχως και τη χώρα μας. Η Ελλάδα θα πρέπει να υποστηρίξει το Desertec
στην αρχική του μορφή και να μην περιοριστεί στο να ζητήσει την ανάπτυξη μόνο της
ίδιας ως προορισμό των ηλιακών επενδύσεων. Μέσω της κίνησης αυτής, η Ελλάδα θα
μπορούσε να αναπτύξει μια νέα μεσογειακής κλίμακας διπλωματία, με αιχμή την
καθαρή ενέργεια, υπερσκελίζοντας τις προσπάθειες της Άγκυρας στην ίδια σφαίρα
ισχύος. Με άλλα λόγια, η χώρα μας έχει τα φόντα να γίνει μια περιφερειακή
ενεργειακή υπερδύναμη στο μέλλον και να αναβαθμίσει τη διεθνή της θέση, αρκεί να
αναλάβουν τα ηνία ικανοί πολιτικοί και όχι διαχειριστές ή κλητήρες.