Αλλαξε το κλειδί σου,
τη λέξη άλλαξε
Πάουλ Τσέλαν
Ενας μεθυσμένος παραπατώντας ψάχνει σε μια πλατεία φωτισμένη. Ενας αστυφύλακας τον παρατηρεί και τον πλησιάζει ρωτώντας τον τι γυρεύει. Αυτός απαντά με ψύχραιμο ψεύδισμα ότι γυρεύει τα κλειδιά του να ανοίξει το σπίτι του. Για κάποια ώρα σκυφτοί οι δυο τους συνεχίζουν την έρευνα. Κάποια στιγμή, το όργανο της τάξης ξαναρωτάει: «Είσθε βέβαιος ότι τα κλειδιά σας έπεσαν εδώ;». Κι εκείνος απαντά: «Οχι, έπεσαν εκεί πιο κάτω, αλλά εκεί δεν έχει φως».
Με άρθρο του στην εφημερίδα «Sueddeutshe Zeitung», ο πρόεδρος της ΕΕ Χέρμαν βαν Ρόμπαϊ διαμαρτύρεται για την επιφυλακτικότητα που εμφανίζουν οι αγορές στο σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας. Οχι για την Ελλάδα, μια και τα spreads και τα CDS πέφτουν, αλλά γιατί τα ιταλικά και ισπανικά ανεβαίνουν. Η άνοδος αυτή κατά τη «Wall Street Journal» θέτει σε κίνδυνο και την ελληνική διάσωση, μια και οι Ιταλοί και οι Ισπανοί θα δανείζουν τη χώρα μας με επιτόκιο 3,8% ενώ θα δανείζονται με 6%, όσο είναι σήμερα το επιτόκιο δανεισμού τους.
Ο πρόεδρος στηρίζει την κριτική του στις αγορές στο γεγονός ότι η απόφαση των 17 τονίζει με έμφαση ότι η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στην νέα ελληνική διάσωση είναι μεμονωμένο γεγονός και δεν θα επεκταθεί σε άλλες χώρες της ευρωζώνης. Γιατί η πραγματική τους οικονομία είναι σε καλή κατάσταση. Η Ιταλία είναι πλεονασματική στο εμπορικό ισοζύγιο και έλαβε μέτρα λιτότητας 70 δισ. ευρώ και η Ισπανία έχει δάνεια σε ύψος υγιές, δηλαδή στο 80% του ΑΕΠ, ενώ και η λιτότητα έχει αρχίσει νωρίτερα για τον ισοσκελισμό του προϋπολογισμού της. Αρα; Αρα τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε;
Ο καλός πρόεδρος ψάχνει το κλειδί της λύσης της κρίσης σε λάθος σημείο. Ξεχνάει την αιτία της δυσπιστίας που οδηγεί τα συντηρητικά κεφάλαια της αγοράς ομολόγων να ξεφορτώνονται τα ομόλογα της περιφέρειας και τους κερδοσκόπους να παίζουν στην αγορά των CDS. Το κλειδί έχει πέσει στη «σκοτεινή» περίοδο του περασμένου Οκτωβρίου. Τότε, τα ελληνικά spreads είχαν κατεβεί στις 600 μονάδες, μιας και η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε πάθει ακόμη μεταρρυθμιστική κόπωση και η απόφαση για την πρόθεση δημιουργίας μόνιμου μηχανισμού στήριξης - διάσωσης μετά το 2013, ήταν ένα βήμα προς την οικονομική ολοκλήρωση της ευρωζώνης.
Και τότε ήρθε η δήλωση της Γερμανίας για την πρόθεσή της να επιβάλει μια μέθοδο στην οποία και τα ιδιωτικά κεφάλαια θα συμμετείχαν στην κατανομή βαρών. Οι αγορές αντέδρασαν βίαια στην προοπτική πτώχευσης, έστω αθέτησης υποχρεώσεων - γιατί περί αυτού πρόκειται - χωρών της ευρωζώνης. Τότε ο Τρισέ φώναζε. Οταν οι αγορές άρχισαν να οδηγούν τα περιθώρια σε αστρονομικά ύψη, στη διάσκεψη του Δεκεμβρίου η ευρωζώνη έδωσε μια υπόσχεση. Εμμένει μεν στη συμμετοχή των ιδιωτών, αλλά για κεφάλαια που θα δανείζονται οι χώρες μετά τη δημιουργία του μόνιμου μηχανισμού στήριξης. Το 2013.
Τη συνέχεια την ξέρετε. Πορτογαλία και Ιρλανδία εισήλθαν σε προγράμματα διάσωσης και το νέο ελληνικό πρόγραμμα εμφανίστηκε πιο δυναμικό και ρεαλιστικό από το προηγούμενο. Ομως, μαζί με τις σημαντικές αποφάσεις ήρθε και μια αθέτηση. Μπήκαν και οι ιδιώτες στο παιχνίδι (τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ.), όπως επέμεναν η Γερμανία και άλλοι, από τώρα και όχι από το 2013, όπως είχαν υποσχεθεί. Ενώ κανένα μέτρο δεν ελήφθη για τον έλεγχο του τζόγου των «γυμνών» CDS.
Λογικό αποτέλεσμα το ξεφόρτωμα. Κάποιοι λένε ότι η επόμενη κρίση θα αναγκάσει την ευρωζώνη να βρει έναν τρόπο έκδοσης ευρωομολόγων, μάλλον μέσα από την επέκταση αρμοδιοτήτων και της οικονομικής επιφάνειας του προσωρινού μηχανισμού σταθεροποίησης (EFSF). Γιατί για ευρωομόλογα ας μη συζητάμε. Αρκεί να λάβουμε σοβαρά υπόψη την πρόσφατη συνέντευξη του βρετανού ευρωσκεπτικιστή υπουργού Οικονομικών Τζορτζ Οσμπορν. Ο καλός Βρετανός δήλωσε ότι συμμετέχει στην ΕΕ για να προασπιστεί τα συμφέροντα της φιλτάτής του πατρίδος - just call me City - και αν προχωρήσει η ΕΕ σε υιοθέτηση περαιτέρω ολοκλήρωσης (αν δηλαδή εξέδιδε ευρωομόλογα), η Βρετανία θα θέσει σε δημοψήφισμα τα πακέτα αλλαγών των Συνθηκών με αναμενόμενα αποτελέσματα.
Συμπέρασμα: Εμείς εδώ με τις πρόσφατες αποφάσεις έχουμε μια καλή ζώνη ασφαλείας και προοπτική επενδύσεων μέσω της Task Force του κ. Ράιχενμπαχ, ώστε να βρούμε το κλειδί μας εκεί όπου έπεσε και χάθηκε. Δηλαδή στη δημιουργία το ταχύτερο δυνατόν πρωτογενών πλεονασμάτων. Ετσι ώστε να μη διαλυθούμε αν στραβώσει η δουλειά. Εκτός και αν κάποιοι έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους γενικευμένο κούρεμα ομολόγων του Νότου και, ίσως, διάλυση του ευρώ. Η μόνη ασφάλειά μας σε κάθε περίπτωση, είναι τα πλεονάσματα, που θα μας προστατεύσουν από κινδύνους τύπου Αργεντινής, που τόσα χρόνια μετά την πτώχευση στο πέσος συνεχίζει να έχει ετήσιο πληθωρισμό 15%. Ο πόνος θα είναι κατά πολύ μικρότερος από την έξοδο της πτώχευσης. Αλλά ακόμη και αν βρουν το κλειδί οι διασώστες μας στην ολοκλήρωση, εμείς θα είμαστε σε πολύ καλύτερη θέση για την επανεκκίνηση. Το μόνο σημάδι απαισιοδοξίας εδώ είναι ότι πολιτικοί και άλλοι γυρεύουν το κλειδί εκεί όπου νομίζουν ότι υπάρχει φως, και όχι στις σκοτεινές πλευρές του τρόπου μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας.
(από την εφημερίδα "Τα Νέα")