Οι εξελίξεις των τελευταίων ετών στην περιοχή της Κεντρικής
Ασίας φανερώνουν ότι οι πόλεμοι που πραγματοποίησαν οι ΗΠΑ σε Αφγανιστάν και Ιράκ,
δεν έφεραν τελικά τα προσδοκώμενα οφέλη. Μάλιστα, η Ουάσιγκτον δεν εξασφάλισε ούτε
τα κέρδη εκείνα που όλοι θεωρούσαν δεδομένα, όπως τον έλεγχο του πετρελαίου στις
χώρες αυτές, στις οποίες η Αμερική διατηρεί ακόμα και τώρα στρατιωτική παρουσία.
Σχεδόν 10 χρόνια μετά την εισβολή στο Αφγανιστάν, μια κινεζική πετρελαϊκή, η
CNPC, έσπευσε να κερδίσει τον
έλεγχο κοιτάσματος πετρελαίου στον μοναδικό διαγωνισμό που διεξήγαγε η κυβέρνηση
όλα αυτά τα χρόνια. Αντίστοιχα, στο Ιράκ, οι αμερικανικές πετρελαϊκές δεν εξασφάλισαν
παρά ελάχιστα συμβόλαια εκμετάλλευσης.
Γιατί λοιπόν όλοι επιμένουν ότι οι πόλεμοι έγιναν «για το
πετρέλαιο»; Σίγουρα, θα μπορούσαν να βρεθούν ευρύτεροι γεωπολιτικοί λόγοι που
επέβαλαν τις επεμβάσεις αυτές, παρόλο που η τακτική Μπους θεωρείται πλέον αποτυχημένη.
Οι ΗΠΑ, όμως, δαπάνησαν συνολικά μέχρι σήμερα άνω των δύο τρισεκατομμυρίων
δολαρίων για τις πολεμικές προσπάθειες σε Ιράκ και Αφγανιστάν, δίχως να έχουν κάτι
να δείξουν στο οικονομικό σκέλος.
Αντιθέτως, το Πεκίνο έχει πέσει «με τα μούτρα» στις περιοχές
αυτές, προσπαθώντας να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν πιο πολλούς ενεργειακούς πόρους
και πρώτες ύλες. Οι κινεζικοί όμιλοι ανταγωνίζονται αποτελεσματικά τους δυτικούς
στις δημοπρασίες που γίνονται, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή, αλλά και σε άλλες περιοχές,
όπως η Αφρική και η Νότια Αμερική. Το πλεονέκτημα των επιχειρήσεων όπως η
CNPC, είναι ότι διαθέτουν
χαμηλό κόστος, υψηλή ρευστότητα και τολμούν να πάνε εκεί όπου φοβούνται οι
δυτικοί. Οι κινεζικές πετρελαϊκές δεν έχουν πρόβλημα να ρισκάρουν σε χώρες με
ευαίσθητα πολιτικά συστήματα, όπως το Σουδάν, το Ιράκ κτλ. Για αυτό το λόγο και
έχουν πάρει το πάνω χέρι στον έλεγχο των νέων κοιτασμάτων τα τελευταία χρόνια.
Παρά τη δυναμική της Κίνας όμως, δεν παύει να μας εκπλήσσει
η ατολμία και η αδράνεια της Ουάσιγκτον, η οποία μοιάζει ολοένα και πιο
παγιδευμένη στα δικά της εσωτερικά προβλήματα. Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική,
η «κακή» κληρονομιά του Μπους σημαίνει ότι ο Ομπάμα δεν έχει περιθώρια για
σημαντικές κινήσεις στο γεωπολιτικό παιχνίδι, καθώς λείπουν πλέον τα χρήματα
και η λαϊκή στήριξη. Γεγονότα όπως η 11η Σεπτεμβρίου του 2001 δεν συμβαίνουν κάθε
μέρα για να την δημιουργήσουν εκ του μηδενός.