Η τιμή του αργού πετρελαίου στο Χρηματιστήριο Εμπορικών Αξιών της Νέας Υόρκης (NYMEX) έφτασε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα την εβδομάδα που πέρασε, πάνω από 44 δολάρια το βαρέλι. Η πεποίθηση της αγοράς είναι ότι τα επίπεδα αυτά δεν θα υποχωρήσουν στο άμεσο μέλλον. Γιατί όμως η τιμή του πετρελαίου έχει εκτοξευθεί σε επίπεδα ρεκόρ; Η προφανής και απλούστερη απάντηση είναι ότι η άνοδος αυτή είναι αποτέλεσμα των συνθηκών προσφοράς και ζήτησης. Αναλυτικότερα, όμως, οι συνθήκες που διαμορφώνουν την προσφορά και τη ζήτηση για πετρέλαιο έχουν επηρεαστεί από μία σειρά παραγόντων τον τελευταίο καιρό:
1. Η θεαματική οικονομική ανάπτυξη της Κίνας την τελευταία πενταετία έχει αυξήσει δραματικά τη ζήτηση για πετρέλαιο. Το 2003 το ΑΕΠ της Κίνας αυξήθηκε κατά 9,1%, ενώ υπολογίζεται ότι φέτος η οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 8,9%. Αν και οι ρυθμοί ανάπτυξης της Κίνας αναμένεται ότι θα μετριαστούν περαιτέρω το 2005, παρόλα αυτά οι έμποροι πετρελαίου υπολογίζουν ότι η ζήτηση για πετρέλαιο στην Κίνα θα συνεχίσει να αυξάνεται για τα επόμενα 2-3 χρόνια (για το τρέχον έτος αναμένεται αύξηση κατά 14,5%). Πέρα από την Κίνα, όμως, η οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης Ασίας αλλά και η ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας, η οποία καταναλώνει το ένα τέταρτο της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, τονώνουν τη ζήτηση για τον μαύρο χρυσό.
2. Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι που καραδοκούν στην παρούσα συγκυρία και έχουν κυρίως να κάνουν με τρομοκρατικές απειλές, θεωρείται ότι ωθούν τις χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση πετρελαίου να αυξήσουν τα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου. Οι ΗΠΑ για παράδειγμα συνεχίζουν να προσθέτουν στα στρατηγικά τους αποθέματα πετρελαίου παρά τις τιμές ρεκόρ, ενώ η Νότια Κορέα, η Ινδία και η Κίνα είτε αυξάνουν τα στρατηγικά τους αποθέματα είτε σκοπεύουν να αρχίσουν σύντομα να δημιουργούν αποθέματα.
3. Οι περιβαλλοντολογικοί κανονισμοί στο τι είδους καύσιμα πρέπει να χρησιμοποιούνται έχουν αυξήσει τη ζήτηση για αργό πετρέλαιο υψηλής ποιότητας και με μικρή περιεκτικότητα σε θειάφι γιατί από αυτό μπορούν πιο εύκολα να παραχθούν καύσιμα όπως η βενζίνη, που να πληρούν τους κανονισμούς αυτούς. Παρόλα αυτά το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής του OPEC είναι «βαρύ» και με υψηλή περιεκτικότητα σε θειάφι, με αποτέλεσμα η ζήτηση για αργό πετρέλαιο καλής ποιότητας να μην έχει και την αντίστοιχη προσφορά.
4. H άνοδος των τιμών του αργού πετρελαίου σε επίπεδα άνω των 40 δολαρίων το βαρέλι ώθησε τις χώρες–μέλη του OPEC να αυξήσουν την παραγωγή τους στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 25 χρόνων προκειμένου να αποτραπεί η επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας. Ο πρόεδρος του OPEC κ. Yusgiantoro είπε την περασμένη εβδομάδα ότι ο Οργανισμός δεν έχει τη δυνατότητα περαιτέρω προσφοράς αργού πετρελαίου. Με τον OPEC να ελέγχει περίπου το μισό των παγκόσμιων εξαγωγών αργού πετρελαίου, η δήλωση αυτή είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πιέσεις στις τιμές. Η πεποίθηση της αγοράς ότι υπάρχει περιορισμένη δυνατότητα επιπλέον προσφοράς και ανταπόκρισης στην αυξημένη ζήτηση ώθησε διάφορα Hedge Funds να αυξήσουν τη ζήτηση εφόσον πόνταραν σε περαιτέρω άνοδο των τιμών.
5. Η προσφορά αργού πετρελαίου έχει δεχτεί πλήγματα πρόσφατα, αφού σημαντικοί εξαγωγείς αργού πετρελαίου έπρεπε να διακόψουν ή να περιορίσουν την παραγωγή τους και να αντλήσουν από τα αποθέματά τους για διάφορους λόγους όπως: η απεργία των εργαζομένων στα διυλιστήρια της Βενεζουέλας πριν από 18 μήνες, ο πόλεμος στο Ιράκ, πολιτικές αναταραχές στη Νιγηρία και τέλος η οικονομική κρίση της YUKOS στη Ρωσία, η οποία παράγει περίπου το 20% της συνολικής παραγωγής αργού πετρελαίου της Ρωσίας και έχει το 2% του συνόλου των παγκόσμιων εξαγωγών πετρελαίου, έχουν διαταράξει την προσφορά του μαύρου χρυσού, με αποτέλεσμα να ασκούνται περαιτέρω πιέσεις στις τιμές του.
6. Τέλος, είναι πλέον δυσκολότερο να βρεθούν μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου, ενώ παράλληλα έχει αυξηθεί το κόστος εξόρυξης τόσο λόγω του ότι απαιτείται πιο εξελιγμένη τεχνολογία, αλλά κι επειδή οι νέες προσπάθειες εξόρυξης πετρελαίου είναι σε πολύ απομακρυσμένες περιοχές.
Τα συμβόλαια αργού πετρελαίου για τον Σεπτέμβριο ανήλθαν την Παρασκευή σε νέα επίπεδα ρεκόρ στα 44,73 δολάρια το βαρέλι. Οι εκτιμήσεις της αγοράς είναι ότι τιμές άνω των 40 δολαρίων θα παραμείνουν τουλάχιστον μέχρι το πρώτο μισό του επόμενου έτους, ενώ η τεχνική ανάλυση της πορείας των τιμών του πετρελαίου δείχνει αντίσταση στα 45,50 δολάρια το βαρέλι και άμεση στήριξη στα 43,35 δολάρια, ενώ η πιθανότητα να δούμε το πετρέλαιο στα 50 δολάρια το βαρέλι δεν μπορεί να αποκλειστεί. Μήπως είναι η ώρα να αυξηθούν οι προσπάθειες εύρεσης εναλλακτικών πηγών ενέργειας;