Ο Οδικός Χάρτης της Επιτροπής για την απόδοση της χρήσης πόρων δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, υποστηρίζουν οι πράσινοι ακτιβιστές ενώ οι επιχειρήσεις έχουν ασκήσει κριτική σε αυτόν καθώς αγνοεί τα πλεονεκτήματα που μπορεί να αποφέρουν στο περιβάλλον οι οικολογικές βιομηχανίες.
Ο οδικός Χάρτης απόδοσης πόρων της Επιτροπής, που παρουσιάστηκε το Σεπτέμβριο, πρότεινε την αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τη χρήση των φυσικών πόρων.
Η Ευρωπαϊκή οικονομία απειλείται από την άνθιση του ανταγωνισμού για τους φυσικούς πόρους-συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας, του νερού ή των ορυκτών-προειδοποίησε, γεγονός που υποδηλώνει μια πλήρη μεταμόρφωση του τρόπου με τον οποίο η κοινωνία παράγει και καταναλώνει τα βιομηχανικά προϊόντα.
Μια περισσότερο ευέλικτη, πιο αποτελεσματική βιομηχανία θα ήταν καλύτερα προστατευμένη από τις εξωτερικές αναταραχές, όπως οι απρόσμενες αυξήσεις των βασικών εμπορευμάτων ή των ενεργειακών τιμών, υποστήριξε η Επιτροπή, και κατά συνέπεια θα μείωνε, επίσης, το κόστος για τις επιχειρήσεις.
Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος Janez Potočnik αντέκρουσε ισχυρισμούς ότι η Επιτροπή δε δίστασε να προτείνει δεσμευτικούς στόχους, λέγοντας πως ο οδικός Χάρτης δεν περιείχε στόχους καθώς ο χρόνος δεν επαρκούσε για τη διενέργεια της μελέτης των επιπτώσεων.
Ο Gerben-Jan Gerbrandy, ένας Ολλανδός Ευρωβουλευτής των φιλελευθέρων ο οποίος συντάσσει τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τον οδηγό, υποστήριξε: «Τάσσομαι υπέρ των στόχων, αλλά υπέρ των ευφυών στόχων, και δεν πιστεύω πως τους έχουμε ήδη», δήλωσε.
Σύμφωνα με τον οδικό χάρτη, οι στόχοι πρέπει να συμφωνηθούν μέχρι το τέλος του 2013 με στόχο την κατεύθυνση των επιχειρησιακών επενδύσεων προς μια οικολογική καινοτομία.
Η επιλογή των σωστών δεικτών
Ο Potočnik υπογράμμισε επίσης, πως προκειμένου να προτείνει στόχους, είναι απαραίτητη η συναίνεση πρώτα στον κύκλο των εμπειρογνωμόνων στους οποίους οι δείκτες είναι οι πιο κατάλληλοι για την παρακολούθηση της προόδου.
Οι εργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει, με παραδείγματα που περιλαμβάνουν την κατανάλωση με τους δείκτες της γης, τα υλικά, το νερό, τον άνθρακα ή την ενέργεια. Οι δείκτες που είναι βασισμένοι στον κύκλο ζωής αναπτύσσονται παράλληλα, από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Επιτροπής του οποίου τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται στο τέλος του 2011. Η αξιολόγηση των υφιστάμενων δεικτών χρήσεως των πόρων ενέργειας θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί στις αρχές του 2012.
Ωστόσο, πριν από την επίτευξη της συμφωνίας στους καλύτερους δυνατούς δείκτες, οι εμπειρογνώμονες της ΕΕ πρότεινε τη μέτρηση της προόδου, αμέσως με την εισαγωγή ενός δείκτη «παραγωγικότητας πόρων» για τη μέτρηση του ΑΕΠ κατά της κατανάλωσης του υλικού που εκφράζεται σε ευρώ ανά τόνο.
Οι περιβαλλοντολόγοι έχουν ασκήσει κριτική στον δείκτη, λέγοντας ότι αγνοεί τη γη, το νερό και τα δείγματα άνθρακα. Οι επιχειρήσεις έχουν επίσης, εκφράσει τα παράπονα τους, δηλώνοντας ότι ο δείκτης θα πρέπει επίσης, να λαμβάνει υπόψη του τα περιβαλλοντολογικά οφέλη από τη χρήση πρώτων υλών, όχι μόνο για τη ζημία.
Ίχνη προϊόντων
Ο οδικός Χάρτης, επίσης, αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών ιχνών των προϊόντων, βασισμένος σε μια συνεχή αξιολόγηση που θα παρέλθει το 2012. Αυτό θα μπορούσε να συντελευτεί για παράδειγμα με την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό της ΕΕ σε μη συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα.
Ενώ οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν θετικά την ιδέα, ορισμένες τονίζουν πως οι εμπειρογνώμονες της ΕΕ θα πρέπει να είναι προσεκτικοί κατά την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των προϊόντων, όπως η ικανότητά τους να ανακυκλωθούν ή να επαναχρησιμοποιηθούν.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση Αλουμινίου (EEA), για παράδειγμα σημειώνει ότι «το ανακυκλωθέν περιεχόμενο δεν μπορεί να θεωρείται, σήμερα, ως σχετικός δείκτης για την πρόβλεψη του περισσότερου ανακυκλώσιμου προϊόντος στο μέλλον».
Πράγματι, παρά το γεγονός ότι τα μέταλλα είναι πλήρως ανακυκλώσιμα, ορισμένες φορές μπορεί να ανακτηθούν μετά από δεκαετίες. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πρακτορείο για το Περιβάλλον, το αλουμίνιο έχει έναν κύκλο ζωής έως 80 έτη στα κτίρια για παράδειγμα.
Για τον λόγο αυτό, η βιομηχανία μετάλλων επιμένει να εξετάζει την όλη προσέγγιση ολόκληρου του κύκλου ζωής όταν πρόκειται για εξέταση του περιβαλλοντικού ίχνους του προϊόντος.
Πράσινη φορολογία
Σε μια από τις δυνητικά πιο αμφιλεγόμενες πλευρές της, ο οδικός Χάρτης της Επιτροπής προτείνει, επίσης, μετατόπιση της φορολόγησης από την εργασία στη χρήση των πόρων. Οι πράσινοι φόροι, επισημαίνει, είναι, εν τέλει, ο μόνος τρόπος για να ενισχυθεί η μετάβαση σε μια αξιοποίηση της απόδοσης των πόρων της οικονομίας.
Οι Πράσινοι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητούν από την Επιτροπή να υποβάλει μια «οδηγία για τη φορολόγηση των πόρων»για να «στείλει ένα σαφές μήνυμα στους επενδυτές». Αυτό θα μπορούσε να γίνει, για παράδειγμα με τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της ισχύουσας οδηγίας για την ενεργειακή φορολογία.
Ωστόσο, η φορολογία θα είναι πάντα αμφιλεγόμενη καθώς η δράση της ΕΕ για το θέμα αυτό χρειάζεται ομοφωνία μεταξύ των κρατών μελών, που έχουν τον τελευταίο λόγο στα ζητήματα φορολόγησης.
Οι επιχειρηματικοί όμιλοι επίσης τείνουν να εξετάσουν με σκεπτικισμό οποιαδήποτε πρωτοβουλία στον τομέα της φορολογίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση Χάλυβα (Eurofer) προτιμά να δώσει έμφαση στα «σχετικά με την τεχνολογία μέτρα», όπως τη βελτίωση της ανακύκλωσης στο στάδιο του σχεδιασμού. Η λήψη αποφάσεων βασισμένη στον κύκλο της ζωής είναι «ισχύουν περισσότερο για τις μεταποιητικές βιομηχανίες από τα δείγματα τιμών που εισαχθήκαν από κεφαλαιοποιήσεις και φόρους», αναφέρει.
Από την πλευρά των καταναλωτών, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός BEUC αναφέρει πως η Επιτροπή θα πρέπει να συντονίσει μια οικολογική φορολογική πολιτική σε εθνικό επίπεδο και προτείνει να καθιερώσει μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ για τα πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες.
Μια κοινή πρόταση για τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ για τα πράσινα προϊόντα προτάθηκε από τη Γαλλία και τη Βρετανία το 2007, αλλά δεν υποστηρίχθηκε αρκετά από τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες για να μπορέσει να προχωρήσει. Η BEUC δεν παραιτείται της ιδέας και προσδοκά πως η επιτροπή θα το αναβιώσει όταν επανεξετάσει το σχέδιο δράσης για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή το 2012.
Τα απόβλητα ως πόρος
Μια γραμμή στην οποία φέρεται όλοι να συμφωνούν είναι η προώθηση των αποβλήτων ως κύρια πηγή ενέργειας για την μελλοντική οικονομία της ΕΕ.
Ωστόσο, για την τροφοδότηση της οικονομία με απόβλητα ως πρώτη ύλη, είναι αναγκαία η καλύτερη διαλογή των λειτουργιών των αποβλήτων και η συλλογή τους,ενώ πρέπει να αναχαιτιστεί η υγειονομική ταφή τους.
Επιπλέον, τα προϊόντα πρέπει να είναι σχεδιασμένα για ανακύκλωση εξ αρχής, έτσι ώστε οι διαφορετικές πηγές να μπορούν να εξαχθούν ευκολότερα όταν αυτά διαλυθούν.