Με τις διεθνείς τιμές του αργού να κινούνται
σταθερά πάνω από τα $100 το βαρέλι από το Φεβρουάριο και μετά, και με πλέον
πιθανή την διατήρηση τους στην ζώνη των $110 – $120 το βαρέλι μέχρι το τέλος
του έτους, οι εκτιμήσεις των διεθνών αναλυτών συγκλίνουν στην άποψη ότι για
πρώτη φορά στην ιστορία η μέση τιμή (για το 2011) του καλαθιού αργών του
OPEC και της ποικιλίας
Brent θα διαμορφωθεί, σε επίπεδα άνω των $100 το βαρέλι.
Σε παγκόσμιο επίπεδο η διατήρηση των τιμών του αργού σε τόσο υψηλά επίπεδα έχει
ήδη επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα
στοιχεία του ΔΝΤ όπου στην έκδοση του
World
Economic
Outlook (Σεπτέμβριος 2011) προβλέπει την παγκόσμια
ανάπτυξη στο 3,8% για το 2011 και 3,9% για το 2012 σε σύγκριση με προηγούμενες
προβλέψεις 3,9% και 4,2% για τις
αντίστοιχες περιόδους.
Παρά την μετρήσιμη αυτή κάμψη στην διεθνή ανάπτυξη
οι εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) για την παγκόσμια
πετρελαϊκή ζήτηση για το 2011 και 2012 παρουσιάζουν οριακή κάμψη με την ζήτηση
για το 2011 να διαμορφώνεται στα 89,2 εκατ. βαρέλια/ ημέρα, δηλαδή 1,0 εκατ. βαρέλια πάνω από τα επίπεδα του
2010 και 2,0 εκατ. βαρέλια περισσότερο από το 2008. Οι δε προβλέψεις του ΙΕΑ
για τον επόμενο χρόνο κάνουν λόγο για 90,5 εκατ. βαρέλια/ ημέρα ζήτηση, δηλαδή
μια αύξηση 1,3 εκατ. βαρέλια σε σύγκριση με το 2011. Έχει ενδιαφέρον η
παρατήρηση του ΙΕΑ ότι ακόμα και εάν μειωθεί ο ρυθμός αύξησης του παγκοσμίου ΑΕΠ κατά 1/3 από τα
προβλεπόμενα νούμερα στο σενάριο αναφοράς, οι επιπτώσεις στην παγκόσμια πετρελαϊκή
ζήτηση θα είναι μικρές, της τάξης των 0,2 εκατ. βαρέλια/ ημέρα. Με άλλα λόγια
ακόμα και για μια πιο ισχυρή μείωση στην αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ, η παγκόσμια
ζήτηση πετρελαίου δεν θα καμφθεί ανάλογα διατηρώντας έτσι την πίεση στις
διεθνείς τιμές. Σύμφωνα με τον ΙΕΑ αυτές
θα κρατηθούν στα επίπεδα άνω των $100 το βαρέλι για όλο το 2012 με προβλεπόμενη
μέση τιμή στα $108 το βαρέλι στην περίπτωση της ποικιλίας
Brent.
Οι εκτιμήσεις αυτές δεν διαφέρουν από αυτές των
εταιρειών οι οποίες προβλέπουν στενότητα στο μέτωπο της προμήθειας (
supply) αφού ο
OPEC αδυνατεί ή δεν επιθυμεί αύξηση της παραγωγής
του πάνω από το επίπεδο των 30,0 εκατ. βαρέλια/ ημέρα ενώ η παραγωγή από τις
εκτός
OPEC χώρες αναμένεται ν’ αυξηθεί μόνο οριακά το 2012
κατά 0,9 εκατ. βαρέλια/ ημέρα από τα σημερινά επίπεδα των 52,8 εκατ. βαρελιών/
ημέρα, αλλά μ’ ένα μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας για αυτή την εκτίμηση λόγω της υψηλής γεωγραφικής διασποράς και των δύσκολων
συνθηκών λειτουργίας σε πολλά από τα μεγάλα
παραγωγικά κοιτάσματα ανά την υφήλιο. Η δε εκτιμούμενη αυξημένη παραγωγή
από την Λιβύη στην μετά Καντάφι εποχή δεν πρόκειται, σύμφωνα με το
CGES του Λονδίνου, να επανακάμψει στο προ εχθροπραξιών
επίπεδο των 1,6 εκατ. βαρελιών/ ημέρα προ του 2013. Η δε ολοσχερής αποχώρηση
των Αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ στα τέλη του τρέχοντος έτους, θα
εντείνει τους κινδύνους στη λειτουργία των εργοταξίων των ξένων εταιρειών που
έχουν αναλάβει την αποκατάσταση και περαιτέρω ανάπτυξη των κοιτασμάτων της
χώρας, καταστώντας έτσι αμφίβολο το στόχο για αύξηση της παραγωγής πάνω από 3,0
εκατ. βαρελιών εντός του 2012.
Για όλους τους ανωτέρω λόγους και πολλούς άλλους, μήδε εξαιρουμένης της γεωπολιτικής αστάθειας στον Κόλπο (βλέπε πυρηνικό
πρόγραμμα Ιράν, εμφύλιος στην Συρία κ.λπ) οι περιορισμοί στην παγκόσμια
παραγωγή προβλέπεται ότι θα συνεχισθούν τους επόμενους 12 μήνες διατηρώντας τις
πιέσεις για υψηλές διεθνείς τιμές κάτι που έχει άμεσες αρνητικές επιπτώσεις
στην οικονομία της χώρας μας η οποία ως γνωστό εισάγει το 99,6% του πετρελαίου
που καταναλώνει. Από τα 350.000 βαρέλια αργό περίπου που καταναλώνει η χώρα
σήμερα, παράγονται μόνο 2.000 από το παλαιό κοίτασμα του Πρίνου με προοπτική η παραγωγή
αυτή ν’ αυξηθεί στα 10.000 βαρέλια το 2013 ως αποτέλεσμα του εν εξελίξει
επενδυτικού προγράμματος της παραχωρισιούχου εταιρείας ‘’
Energean
Oil &
Gas’’.
Παρά την σταθερή μείωση στην κατανάλωση πετρελαιοειδών στην Ελληνική αγορά λόγω
της παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης (435.000 βαρέλια το 2007, 427.000 βαρέλια
το 2008, 407.000 βαρέλια το 2009 και 372.000 βαρέλια το 2010), το τίμημα που
πληρώνει η χώρα για εισαγωγές αργού και προϊόντων έχει αυξηθεί υπέρμετρα λόγω
της παράλληλης αύξησης των διεθνών τιμών
τα τελευταία τέσσερα χρόνια ($72,39 /βαρέλι μέση τιμή
Brent για το 2007, $97,26 /βαρέλι μέση τιμή για το 2008, $61,67
/βαρέλι μέση τιμή για το 2009 και $81,05
/βαρέλι μέση τιμή για το 2010).
Έτσι σύμφωνα
με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος (βλέπε Οικονομικό
Δελτίο, Αύγουστος 2011) η χώρα κατέβαλε περί τα 12,15 δις ευρώ το 2008 για εισαγωγές αργού και προϊόντων
(από τα δυο διυλιστήρια των ΕΛΠΕ και
Motor
Oil), 7,6 δις ευρώ το 2009, 8,6
δις ευρώ το 2010. Οι εκτιμήσεις για το 2011, λόγω της αρκετά υψηλής
τιμής που έχει διαμορφωθεί πλέον (άνω των $100
το βαρέλι), είναι ότι το κονδύλι για εισαγωγές αναμένεται να ξεπεράσει τα 11,0 δις ευρώ, δηλαδή
σχεδόν όσα πληρώσαμε το 2008, αλλά για αρκετά μικρότερη ποσότητα (σχεδόν –18 %
κατανάλωση σε σχέση με το 2008).
Όμως το πλέον ανησυχητικό είναι ότι η συνολική εκταμίευση, για εισαγωγές πετρελαίου αντιστοιχεί πλέον στο 40% του έτσι κι αλλιώς
ελλειμματικού ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών, δηλαδή 32% πιο πάνω από πέρυσι.
Σε κάθε περίπτωση το συνολικό κόστος εισαγωγών αργού και προιόντων αντιστοιχεί
πλέον στο 5,0% του ΑΕΠ το οποίο θεωρείται
από τις υψηλότερες αναλογίες στην Ευρώπη των 27, ένα στοιχείο που
καταδεικνύει την σοβαρή εξάρτηση της οικονομίας μας από τις εισαγωγές.
Χθες (3 Νοεμβρίου), αργά το απόγευμα το
Brent διαπραγματεύετο στα $110,5 και το
WTI στα $94,0 στο
ICE του Λονδίνου. Ενώ το καλάθι αργού του
OPEC στις 3 Νοεμβρίου, έκλεισε στα $108,65 το βαρέλι.