Παρά το γεγονός ότι η παγκόσμια ζήτηση για αργό και
προϊόντων εμφανίζει σημάδια υποχώρησης, με πρόβλεψη για την αύξηση της
παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης για φέτος να έχει υποχωρήσει στο επίπεδο των
3,8% από προηγούμενες εκτιμήσεις του IMF για 4,0%, οι διεθνείς τιμές του
πετρελαίου παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Την Παρασκευή (11 Νοεμβρίου) οι τιμές
για την ποικιλία Brent, η οποία και αποτελεί το πετρέλαιο αναφοράς για τις
εκτός Βορείου Αμερικής χώρες, έκλεισε στα $114,20 το βαρέλι στο ICE του
Λονδίνου ενώ η τιμή για το καλάθι αργών του OPEC στα επίσης υψηλά επίπεδα των
$113,01 το βαρέλι.
Η διατήρηση των υψηλών τιμών αργού παρά την διαφαινόμενη
υποχώρηση του ρυθμού αύξησης της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης κατά τους
επόμενους μήνες αλλά και μεσούσης της
πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης στην Ευρωζώνη, προκαλεί απορίες σε
πολλούς αναλυτές ενώ οι παίκτες στην αγορά των εμπορευμάτων διαβάζουν την εικόνα
τελείως διαφορετικά. Θα περίμενε κάποιος ότι εν όψει των αδύναμων βασικών
οικονομικών δεδομένων και με μια προοπτική διαρκώς αυξανόμενης παραγωγής από
την Λιβύη, στην μετά Καντάφι εποχή, από το Ιράκ και με την Ρωσική παραγωγή να
σημειώνει νέα άλματα, ότι οι διεθνείς τιμές θα είχαν υποχωρήσει κάτω από τα
$100 το βαρέλι όπως πολλοί έγκυροι παράγοντες της αγοράς διαμήνυαν δεξιά και
αριστερά πριν το τέλος του καλοκαιριού.
Ασφαλώς κάτι τέτοιο δεν συνέβη για μια σειρά λόγων που έχουν
να κάνουν κυρίως με την ζήτηση, -η οποία ναι μεν έχει υποχωρήσει αλλά δεν έχει,
ούτε πρόκειται, να καταρρεύσει. Αυτή τείνει να διαμορφωθεί στα 89,2 εκατ.
βαρέλια την ημέρα μέσο όρο για το 2011 σε σύγκριση με 88,3 εκατ. βαρέλια την
ημέρα το 2010, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του ΙΕΑ (βλέπε Oil Monthly
Report, November 2011) και με τη παγκόσμια παραγωγή να έχει φθάσει τα 89,3
εκατ. βαρέλια την ημέρα τον Οκτώβριο. Αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι η
σταθερή πλέον αύξηση της παραγωγής από τις εκτός OPEC χώρες, η οποία
διαμορφώθηκε στα 53,3 εκατ. βαρέλια με πρόσθετη παραγωγή από ΗΠΑ, Βραζιλία και
Βόρεια Θάλασσα. Η ανάγκη τροφοδοσίας από τις χώρες του OPEC (the call on OPEC
κατά τη διεθνή ορολογία) παραμένει στα
30,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα ένα νούμερο που αναμένεται να υποχωρήσει στα 30,4
ή και 30,3 εκατ. βαρέλια εντός του 2012. Να θυμίσουμε ότι η παραγωγή των 11
χωρών μελών του OPEC που δεσμεύονται από
ποσοστώσεις (εξαιρείται προς στιγμή το Ιράκ) ευρίσκεται στα 27,32 εκατ. βαρέλια την ημέρα, δηλαδή +2,47 εκατ.
βαρέλια την ημέρα επιπλέον του επίσημου πλαφόν. Έτσι θεωρείται εξαιρετικά
απίθανο ότι στην προγραμματισμένη συνάντηση του OPEC τον Δεκέμβριο στην Βιέννη
θα υπάρξουν σκέψεις για αύξηση της παραγωγής. Τουναντίον ίσως διατυπωθούν
αιτήματα για μείωση της εκ μέρους του
Ιράν και της Βενεζουέλας.
Ένας ακόμη λόγος γιατί οι τιμές του αργού διατηρούνται σε
υψηλά επίπεδα, έχει να κάνει και με τ’ αποθέματα σε παγκόσμιο επίπεδο τα οποία
εμφανίζονται αισθητά μειωμένα το τελευταίο 12μήνο. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία
του CGES το Global Oil Inventory Cover για το 4Q11 έχει περιορισθεί
στις 64 ημέρες, ισοδύναμης μελλοντικής ζήτησης, δηλαδή μείον 11 ημέρες από το 2Q09.
Εκ των υστέρων συνάγεται ότι η παραγωγή δεν ακολούθησε την ζήτηση κατά το Α’
εξάμηνο του τρέχοντος έτους.
Πέρα όμως από το
παιχνίδι ισορροπιών μεταξύ παραγωγής και ζήτησης που καθορίζει εν πολλοίς τις
διεθνείς τιμές – με τον OPEC να επιδεικνύει μια αξιοζήλευτη συνοχή και
εγκράτεια – ολοένα και περισσότερο εμφανίζονται εκ νέου στον ορίζοντα οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι οι οποίοι ναι μεν
στην περίπτωση της Λιβύης έχουν πλέον εκλείψει, δεν έχει όμως συμβεί κάτι
τέτοιο για το Ιράν και το γειτονικό Ιράκ. Και ίσως να μην είναι απλή σύμπτωση
το γεγονός ότι ευθύς μόλις απεκαταστάθει η έννομος, ‘Δυτική’ τάξη στη Λιβύη και
την Αίγυπτο (με την Συρία να παραμένει μια μικρή παραφωνία σε παγκόσμιο
επίπεδο) προκύπτει αίφνης θέμα Ιράν, αφού τώρα μόλις εδόθη στη δημοσιότητα η
δήθεν εμπιστευτική έκθεση του International Atomic Energy Agency (IAEA) η οποία
αποκαλύπτει ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν επιταχύνεται και σύμφωνα με ενδείξεις (αλλά όχι με αδιάσειστα στοιχεία) στοχεύει
πλέον στην κατασκευή πυρηνικής βόμβας. Ως μέρος ενός καλά σκηνοθετημένου έργου
αποκαλύπτονται, με νέο dressing, και τα σχέδια του Ισραήλ για βομβαρδισμό των
πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν, κάτι που προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση
των μουλάδων του Qom και έτσι το θερμόμετρο της περιφερειακής ανάφλεξης
ανεβαίνει για μια ακόμη φορά με άμεσο αντίκτυπο στις τιμές του αργού που
ευρίσκονται στην ανιούσα. Οι εκτιμήσεις ότι οι κυρώσεις εναντίον του Ιράν, που
ζητούν πιεστικά οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Μ. Βρετανία, δεν θα είναι τόσο σκληρές
ώστε να εμποδιστεί το πυρηνικό του πρόγραμμα δημιουργούν νευρικότητα στο Τελ
Αβίβ και η δοκιμαστική εκτόξευση βαλλιστικού πύραυλου του Ισραήλ (του Jeriho-3,
που είναι ικανός να μεταφέρει πυρηνική κεφαλή σε απόσταση 7,000 χλμ) δεν είναι
άσχετη με τη δήλωση του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ότι «υπάρχει πλέον
ευθεία και σοβαρή απειλή εναντίον του Ισραήλ», αλλά και του προέδρου Σιμόν
Πέρες, ότι «η επίθεση εναντίον του Ιράν γίνεται όλο και πιο πιθανή». Η απάντηση
από το Ιράν ήταν άμεση, καθώς το ελεγχόμενο από τους Φρουρούς της Επανάστασης
πρακτορείο ειδήσεων Fars μετέδωσε ότι το Ιράν, εάν δεχτεί επίθεση στις
πυρηνικές εγκαταστάσεις του, έχει δυνατότητα με τέσσερις πυραύλους να προκαλέσει
απώλειες ενός εκατομμυρίου Ισραηλινών.
Όχι μικρότερης
σημασίας είναι τα τεκταινόμενα στο Ιράκ όπου μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου θα έχει
αποχωρήσει και ο τελευταίος Αμερικανός στρατιώτης με την χώρα αυτή να
περιέρχεται πλέον, με εξαίρεση το αυτόνομο Ιρακινό Κουρδιστάν, υπό την άμεση επιρροή του Ιράν. Αυτό σημαίνει
ότι τα σχέδια για την ραγδαία ανάπτυξη των παραγωγικών κοιτασμάτων της χώρας
βαίνουν προς αναθεώρηση ενώ οι πετρελαϊκές εγκαταστάσεις των ξένων εταιρειών θα
βρεθούν πάλι στο στόχαστρο των διαφόρων τρομοκρατικών ομάδων. Η δε παραγωγή
πετρελαίου του Ιράκ λίαν συντόμως θα τεθεί υπό τον έλεγχο της Τεχεράνης.
Για όλους τους
ανωτέρω λόγους οι τιμές του αργού στις διεθνείς αγορές μέσο – βραχυπρόθεσμα θα
κινούνται στην περιοχή άνω των $100 το βαρέλι για το καλάθι αργών του OPEC και
αισθητά πιο πάνω στο ICE και ΝΥΜΕΧ
για το Brent. Εξάλλου η πρόσφατη έκθεση του OPEC, World Oil Outlook
2011, ως και αυτή του ΙΕΑ, World Energy Outlook 2011, κάνουν λόγο για αισθητά
αυξημένες τιμές κατά τους επόμενους 12 μήνες ενώ οι μακροχρόνιες προβλέψεις
τους συμφωνούν ότι για το υπόλοιπο της τρέχουσας δεκαετίας οι διεθνείς τιμές θα
κινηθούν στην ζώνη των $85 – $95 το βαρέλι. Χαμηλότερες τιμές δεν εξυπηρετούν
ούτε τις χώρες του OPEC που έχουν ν’ αντιμετωπίσουν αυξημένους προϋπολογισμούς
για την κάλυψη κοινωνικών παροχών – απαραίτητη προϋπόθεση για την διατήρηση
στην εξουσία των ηγεσιών τους – αλλά ούτε τις χώρες του ΟΟΣΑ οι οποίες
αποβλέπουν (ελέω Κλιματικής Αλλαγής)στην αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων με
πράσινη ενέργεια, η διείσδυση της οποίας όμως απαιτεί παρομοίως υψηλές τιμές
πετρελαίου. Ως προς αυτό το θέμα υπάρχει αξιοθαύμαστη συμφωνία μεταξύ παραγωγών
και καταναλωτών.
