Η Ευρωζώνη τις επόμενες εβδομάδες καλείται να βαδίσει σε ένα στενό μονοπάτι σπαρμένο με νάρκες, ώστε να κατορθώσει να επιβιώσει από την πιο επικίνδυνη ενδεχομένως φάση της δημοσιονομικής της κρίσης, όπως αποφαίνονται πολιτικοί και τραπεζίτες. Συγκεκριμένα, οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα πρέπει έως τη Σύνοδο της 9ης Δεκεμβρίου να παρουσιάσουν σε γενικές γραμμές μια τολμηρότερη και πειστικότερη στρατηγική, συνοδευόμενη από μια μορφή μαζικής και ορατής χρηματοδότησης. Οι προοπτικές είναι αβέβαιες, διότι μέχρι στιγμής η γερμανική κυβέρνηση, η Bundesbank και οι σκληροπυρηνικοί της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) έχουν παρεμποδίσει καίριες πολιτικές επιλογές, όπως η έκδοση ευρωομολόγων, το να επιτραπεί στην ΕΚΤ να τυπώσει χρήμα, ώστε να αντεπεξέλθει της κρίσεως, ή να λειτουργήσει ως το ύστατο καταφύγιο δανεισμού είτε άμεσα είτε μέσω του Eυρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).
Η άμεση ανακούφιση, η οποία ακολούθησε την τοποθέτηση δυο αξιόλογων Ευρωπαίων τεχνοκρατών, του Λουκά Παπαδήμου και του Μάριο Μόντι, στο πηδάλιο μεταβατικών κυβερνήσεων ενότητας στην Ελλάδα και την Ιταλία αντίστοιχα, έδειξαν πως οι επενδυτές αρπάζονται από μία ισχνή ελπίδα ότι η διάλυση της Ευρωζώνης μπορεί να αποτραπεί. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές τράπεζες απαλλάσσονται κρατικών ομολόγων για να περιστείλουν τους ισολογισμούς τους, να ανταποκριθούν στις αυστηρότερες προδιαγραφές κεφαλαιακής επάρκειας και να περιορίσουν την έκθεσή τους στον κίνδυνο. Υπό αυτούς τους όρους είναι ασαφές ποιος θα αγοράσει τον όγκο των ομολόγων που έχει ανάγκη να εκδώσει τους επόμενους μήνες η Ρώμη.
Οι κ. Παπαδήμος και Μόντι βρίσκονται προ σοβαρών εμποδίων στην εφαρμογή σκληρών μέτρων λιτότητας και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων επί πολιτικών ομάδων και παγιωμένων συμφερόντων. Ο χρόνος τους είναι περιορισμένος. Ορισμένοι πολιτικοί παράγοντες φοβούνται πως τα κόμματα στην Ελλάδα θα γυρίσουν την πλάτη στον πρώην αντιπρόεδρο της ΕΚΤ και θα επιστρέψουν στα συνήθη μόλις λάβει η Αθήνα την επόμενη δόση του πακέτου σωτηρίας. Το υπουργικό συμβούλιο του κ. Μόντι, πάλι, το οποίο αναμένεται πως θα απαρτίζεται από μικρή ομάδα μη εκλεγμένων τεχνοκρατών, δεν πιθανολογείται πως θα παραμείνει μέχρι τις επόμενες προγραμματισμένες εκλογές στην Ιταλία στα μέσα του 2013.
Σχολιαστές προβλέπουν έκτακτες εκλογές τον Ιούνιο ή τον Οκτώβριο του 2012. Εως τότε θα θέσει σε ισχύ την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης, τη μερική απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και ίσως προωθήσει έναν νέο εκλογικό νόμο, αν και ήδη είναι έκδηλη η βαθιά καχυποψία προς αυτόν από τα κεντροδεξιά κόμματα. «Θα πρέπει να επισείει την απειλή της παραίτησής του και να χρησιμοποιεί τις αγορές ομολόγων ως συμμάχους του για να εξασφαλίζει την πειθαρχία των πολιτικών», παρατηρεί Ιταλός τραπεζίτης.
Αν και οι πολιτικοί αναγνωρίζουν τον υπερεπείγοντα χαρακτήρα της κρίσης χρέους, ορισμένοι πιστεύουν πως η αυξητική τάση δημοσιονομικής πειθαρχίας, η ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών και η επέκταση των πόρων του ΕFSF μπορούν να αποδώσουν. Στελέχη κεντρικών τραπεζών ισχυρίζονται πως η ΕΚΤ ακόμα δεν έχει πει την τελευταία της λέξη, παρά το ενορχηστρωμένο μπαράζ δηλώσεων από τους Ευρωπαίους πολιτικούς, που προειδοποιούν να μη συρθεί η τράπεζα βαθύτερα στη διαχείριση της δημοσιονομικής κρίσης.
Ερωτηθείς σχετικά, ένας κεντρικός τραπεζίτης υπογράμμισε πως η ΕΚΤ δεν θα πρέπει να επέχει θέση πρώτου καταφυγίου για δανεισμό. Οπερ σημαίνει πως η Ευρωζώνη δεν έχει ακόμα φθάσει στο σημείο του ύστατου καταφυγίου, αλλά εάν αυτό συμβεί η ΕΚΤ θα μπορούσε να αναλάβει τον αναγκαίο ρόλο. Οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν πλήρως συνειδητοποιήσει τον ηθικό κίνδυνο του να δημιουργήσουν κίνητρα ασυνεπούς συμπεριφοράς εκ μέρους των κυβερνήσεων.
(από την εφημερίδα "Καθημερινή")