Υπάρχει Λύση Εκτός Ευρωζώνης;

Τον τελευταίο καιρό οικονομολόγοι, κυρίως από τον αγγλοσαξονικό χώρο, επιχειρηματολογούν υπέρ της επιστροφής στη δραχμή, ενώ πολιτικοί μας φίλοι μάς προτείνουν εγκατάλειψη της ευρωζώνης προκειμένου να περιοριστεί το μεγάλο κοινωνικό κόστος της προσαρμογής που συνεπάγεται η παραμονή μας σ' αυτήν.

Το επιχείρημα που προβάλλεται κυρίως είναι ότι η έξοδος από την ευρωζώνη μπορεί να απαλλάξει την ελληνική οικονομία από την «μάταιη» προσπάθεια να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της χωρίς υποτίμηση του νομίσματός της. Υποστηρίζεται ότι η επιστροφή στη δραχμή, ώστε να μπορεί να υποτιμηθεί, θα δώσει τη δυνατότητα στην ελληνική οικονομία να περιορίσει σημαντικά το κοινωνικό κόστος της «εσωτερικής υποτίμησης», δηλαδή της δραστικής μείωσης των αμοιβών όλων των συντελεστών της παραγωγής, και κυρίως των μισθών, που σήμερα είναι αναπόφευκτη, επειδή δεν μπορεί να υποτιμηθεί το ευρώ.

Ωστόσο, η επιχειρηματολογία αυτή δεν λαμβάνει υπόψη σημαντικά δεδομένα που αποκλείουν τη βελτίωση των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας μέσω της επιστροφής στη δραχμή, αλλά αντίθετα συνηγορούν στην επιδείνωσή τους.

*Πρώτο, η αξία των ελληνικών εξαγωγών καλύπτει λιγότερο από 50% της αξίας των εισαγωγών και συνεπώς η επιστροφή στη δραχμή θα σημάνει σημαντική έλλειψη συναλλάγματος για τις αναγκαίες εισαγωγές. Η αύξηση του συναλλάγματος από τον τουρισμό δεν μπορεί να θεωρηθεί σίγουρη, εξαιτίας της σχετικής αναταραχής που θα προκύψει λόγω της εξόδου από το ευρώ, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να μηδενιστεί η εισροή μη δανειακών κεφαλαίων, λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης στη δραχμή.

*Δεύτερο, η έλλειψη εμπιστοσύνης στη δραχμή και η έλλειψη συναλλάγματος θα οδηγήσουν άμεσα σε μεγάλη υποτίμηση, η οποία θα αυξήσει τις τιμές των εισαγόμενων προϊόντων (π.χ. πετρελαίου) και συνεπώς θα αυξήσει τον πληθωρισμό ακυρώνοντας τα οφέλη της υποτίμησης για τις εξαγωγές της χώρας. Θα ακολουθήσει έτσι και νέα υποτίμηση και νέα αύξηση πληθωρισμού ακολουθώντας ένα φαύλο κύκλο. Ετσι τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα θα υποφέρουν περισσότερο από όσο υποφέρουν σήμερα, γιατί θα είναι αδύνατον να αυξηθούν οι αμοιβές στο ύψος του πληθωρισμού.

*Τρίτο, η γενικότερη αναταραχή, η απώλεια της εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα και η μεγάλη άνοδος των επιτοκίων δανεισμού θα αποτρέψει νέες επενδύσεις στη χώρα μας για αύξηση της παραγωγής και των εξαγωγών και συνεπώς αντί αύξησης της απασχόλησης μπορεί να υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη ανεργία από τη σημερινή.

*Τέταρτο, η δυνατότητα να πληρωθούν τα χρέη των ελλήνων πολιτών προς τις τράπεζες στην Ελλάδα σε δραχμές με την τρέχουσα ισοτιμία θα οδηγήσει το τραπεζικό σύστημα στην πλήρη καταστροφή, (εφόσον οι τράπεζες θα εισπράττουν πολύ λιγότερα ευρώ από όσα έχουν χορηγήσει), ενώ το αντίθετο θα προκαλέσει κοινωνική έκρηξη.

Τέλος, το ελληνικό δημόσιο χρέος προς το εξωτερικό προφανώς θα συνεχίσει να πληρώνεται σε ευρώ με υποτιμημένες δραχμές, οι οποίες θα προέρχονται ή από αύξηση της ποσότητας του χρήματος, πράγμα που θα εντείνει τις πληθωριστικές πιέσεις, ή/και από αύξηση της φορολογίας ίσως μεγαλύτερης από τη σημερινή. Ενδεχόμενη παύση πληρωμών προς τους δανειστές της χώρας θα σημάνει και πλήρη αδυναμία δανεισμού από το εξωτερικό με συνέπεια να μην μπορεί να καλυφθεί μέρος τουλάχιστον των αναγκαίων εισαγωγών μας.

Αν συμβούν όλα τα παραπάνω, με την επιστροφή στη δραχμή θα ζημιωθούν και πάλι τα χαμηλότερα και μεσαία εισοδηματικά στρώματα, ενώ αντίθετα θα ωφεληθούν όσοι έχουν συσσωρεύσει ευρώ σε ξένες τράπεζες. Βεβαίως, το ζήτημα που τίθεται είναι ότι αν συνεχιστούν οι αστοχίες της επιβαλλόμενης από την τρόικα οικονομικής πολιτικής, οι οποίες προκαλούν κοινωνική οργή χωρίς ορατή διέξοδο, δεν αποκλείεται η έξοδος από την ευρωζώνη να μην είναι μια καταστροφική επιλογή, αλλά μια αναπόφευκτη εξέλιξη.