Η σύνοδος της «τελευταίας ευκαιρίας για να σωθεί το ευρώ» της περασμένης εβδομάδας, προφανώς δεν έσωσε τίποτα. Οπότε ξαναγυρνάμε στο σχεδιαστήριο, εν αναμονή προφανώς των επόμενων συνόδων της «τελευταίας ευκαιρίας για να σωθεί το ευρώ», που προβλέπεται επίσης να σέρνονται ως τις πρώτες πρωινές ώρες. Αυτού του τύπου οι σύνοδοι, πάντοτε χαρακτηρίζονται από υπερβολές, για τις οποίες το επάγγελμά μου δεν είναι αμέτοχο ευθυνών, καθώς και από ανειλικρίνεια και ατιμία. Αλλά η σύνοδος της περασμένης εβδομάδας ήταν παραδειγματική για το πώς σε αυτού του είδους τις συζητήσεις μπορεί να γίνονται παραδεκτά ως γεγονότα πράγματα που εντελώς -ή εν μέρει- αναληθή.
Ιδού ορισμένα εξ αυτών
:
-Το «βέτο» του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον (David Cameron) απέτρεψε τη μεταφορά εθνικής κυριαρχίας της Βρετανίας από το Λονδίνο στις Βρυξέλλες.
Λάθος
. Η πρόταση αφορούσε την αλλαγή των συνθηκών ώστε τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης (και όσα ήθελαν να ενταχθούν στο ίδιο πλαίσιο) να συντονίζουν στενότερα τις δημοσιονομικές τους πολιτικές και τα ελλείμματά τους και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης να υπόκεινται σε σχεδόν αυτόματες διορθωτικές πολιτικές. Ουδέποτε υπήρξε θέμα να ακολουθήσει το Ηνωμένο Βασίλειο τους κανόνες αυτούς.
- Η Βρετανία θέλησε να εξαιρεθεί από τις κοινοτικές ρυθμίσεις για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.
Λάθος. Ζητούσε ομοφωνία σε ορισμένα ζητήματα που αφορούν τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, αντί για την «ειδική πλειοψηφία»που προβλεπόταν από την πρόταση. Σύμφωνα με το κείμενο της πρότασης, που πρώτη αποκάλυψε η «ντέιλι τέλεγκραφ», προβλεπόταν η μεταφορά περαιτέρω εποπτικών εξουσιών από τις εθνικές υπηρεσίες στις ευρωπαϊκές, για πράξεις που επηρεάζουν τα φορολογικά έσοδα -ή άλλα εισοδήματα που αντλούνται από κινήσεις στο χρηματοπιστωτικό τομέα.
Επίσης η Βρετανία αναζητούσε να της δοθούν περαιτέρω εγγυήσεις, συμπεριλαμβανομένης της «μη ύπαρξης διακρίσεων όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές δράσεις ενός οργανισμού εντός της ενιαίας αγοράς, λόγω του κράτους-μέλους στο οποίο εδρεύει» -που ήταν μια προσπάθεια αντιπαράθεσης με την πολιτική της «ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας» (ΕΚΤ), που επιμένει να τακτοποιηθούν τα του οίκου των χρηματοπιστωτικών οργανισμών της ευρωζώνης -που ως εκ τούτου έχουν πρόσβαση στη ρευστότητα διαμέσου της ΕΚΤ. Σύμφωνα με τον κ. Ματς Πέρσον (MatsPersson) της ευρωσκεπτικιστικής δεξαμενής σκέψης «ανοικτή Ευρώπη», αν υπήρχε κάτι από το οποίο η Βρετανία ήθελε να εξαιρεθεί, αυτό αφορούσε ορισμένες ελεγκτικές αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) επί ιδιωτικών επιχειρήσεων (π.χ. διαχειριστές επενδυτικών κεφαλαίων) που εδρεύουν εκτός ΕΕ και λειτουργούν σε ένα μόνο κράτος-μέλος της ΕΕ.
-Η Βρετανία απαιτούσε να μπλοκάρει τυχόν φορολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών.
Λάθος. Έχει ήδη δικαίωμα βέτο σε αυτό.
-Η Βρετανία ζητούσε χαλαρότερους ελέγχους στις τράπεζές της.
Λάθος
. Ένα από τα πράγματα για τα οποία η Βρετανία ήθελε περισσότερη ελευθερία κινήσεων, ήταν αντιθέτως, για να μπορεί να επιβάλει αυστηρότερους ελέγχους στις βρετανικές τράπεζες, έναν τομέα στον οποίο η ΕΕ ήθελε να θέσει όρια. Σύμφωνα με τις βρετανικές ενστάσεις, η Βρετανία επιθυμούσε «να έχει το δικαίωμα να επιβάλει υψηλότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις σε ορισμένους τραπεζικούς οργανισμούς, ώστε να αντιστοιχούν στο ύψος των τυχόν απαιτήσεων από τους Βρετανούς φορολογουμένους σε περίπτωση χρειαζούμενης ενίσχυσης του εκτεταμένου βρετανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος».
-Ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί (NicolasSarkozy) ήταν αγανακτισμένος με τη βρετανική συμπεριφορά.
Πιθανό να προσποιήθηκε πως ήταν, γράφει ο Ντέιβιντ Μαρς (DavidMarsh), αλλά στην πραγματικότητα ο κ. Κάμερον τον έβγαλε από μία εξαιρετικά δύσκολη θέση. Η Γαλλία ουδέποτε θέλησε μια συνθήκη που να υποστηρίζεται από τη Γερμανία και να ενισχύει τις αρμοδιότητες της «ευρωπαϊκής επιτροπής» και του «ευρωπαϊκού δικαστηρίου», προτιμώντας να συνεχίσουν οι εθνικές κυβερνήσεις να ελέγχουν τις υποθέσεις τους.
Πέραν τούτου, η Γαλλία ουδέποτε απέκρυψε την επιθυμία της να αυξήσει τη δικαιοδοσία της ευρωζώνης και να περιθωριοποιήσει τη Βρετανία. «Ο Σαρκοζί μπορεί τώρα να χρησιμοποιήσει τη Βρετανία σαν αποδιοπομπαίο τράγο και να μπλοκάρει μια συνθήκη που ουδέποτε ήθελε. ViveΝταβίντ Καμεγόν! Κάντε τον μέλος στη Légiond' Honneur!» έγραψε σκωπτικά ο κ. Μαρς σε ένα σχόλιό του στο «φόρουμ των κρατικών χρηματοπιστωτικών οργανισμών» (OMFIF), έναν ανεξάρτητο οργανισμό στον οποίο εκφράζονται κεντρικοί τραπεζίτες και εκπρόσωποι κρατικών οικονομικών οργανισμών.
-Η Βρετανία απομονώθηκε από την ΕΕ.
Η τακτική του κ. Κάμερον πράγματι δε φαίνεται πως ήταν ιδιαιτέρως αποτελεσματική: «έκαψε» πολιτικό κεφάλαιο χωρίς κανένα πολιτικό αντάλλαγμα. Αλλά οι μακροπρόθεσμες σχέσεις της Βρετανίας με την ΕΕ θα εξαρτηθούν σε σημαντικό βαθμό από το τι θα συμβεί από εδώ και μπρος, όπως γράφει ο κ. Πέρσον της «ανοικτής Ευρώπης».
Το Ηνωμένο Βασίλειο π.χ. θα αναμειχθεί ξανά σε συζητήσεις για το πώς να αξιοποιούνται οι ευρωπαϊκοί θεσμοί προκειμένου να αστυνομεύεται η προτεινόμενη συμφωνία, κι αυτό θα της δώσει περιθώρια κινήσεων. Όπως σημείωσε την Πέμπτη (15/12) ο συνάδερφός μου Λόρενς Νόρμαν (LaurenceNorman), στη σύνοδο που αναμένεται για τα τέλη Ιανουαρίου-αρχές Φεβρουαρίου προκειμένου να συζητηθούν αυτά τα ζητήματα, η Βρετανία θα έχει περίοπτη θέση.
Χωρίς να αποκηρύσσει τις αποφάσεις του, ο κ. Κάμερον συνομίλησε αρκετά την περασμένη εβδομάδα με άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, και οι επιτελείς του επιμένουν πως σχεδιάζει να συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση. Στο κάτω-κάτω, δεν είναι προς το συμφέρον της Βρετανίας να υπονομεύσει την ευρωζώνη, που οι δυσκολίες της εξακολουθούν αν είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες ανησυχίας για την βρετανική οικονομία. Από τις 10 σημαντικότερες εξαγωγικές αγορές της Βρετανίας, οι 7 είναι κράτη-μέλη της ευρωζώνης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της «τράπεζας της Αγγλίας», δανειστές από την ευρωζώνη έχουν δανειστεί πάνω από 1 τρις δολάρια από βρετανικές τράπεζες, με πρώτους τους Γάλλους με 292 δις δολάρια. Από τους δανειστές από τις παραπαίουσες οικονομίες της ευρωζώνης, οι Ιρλανδοί έχουν δανειστεί 157 δις δολάρια ενώ εκείνοι από τις Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα και Πορτογαλία 215 δις δολάρια.
Τελικά πάντως, υπάρχουν πολύ σοβαρότερα ζητήματα από το αν τους επόμενους μήνες η Βρετανία θα λειτουργήσει εποικοδομητικά ή όχι όσον αφορά την εκπόνηση της νέας συνθήκης. Το βασικό ερώτημα είναι αν αυτή η συμφωνία θα συμβάλει στην επίλυση της κρίσης χρέους του ευρώ.
Όπως πολλοί ακόμα, ο κ. Μαρς δεν αποδέχεται το γερμανικό επιχείρημα πως η τρέχουσα κρίση οφείλεται κυρίως στην δημοσιονομική απειθαρχία ορισμένων κρατών-μελών. Αν ήταν έτσι, ρωτάει, γιατί έχουν πρόβλημα η Ισπανία ή η Ιρλανδία που το 2007 είχαν πλεονασματικούς προϋπολογισμούς; «Στη ρίζα της αποσταθεροποίησης του ευρώ βρίσκονται οι σωρευτικές επιπτώσεις από μια 13χρονη πορεία κοινής νομισματικής πολιτικής και παγιωμένων συναλλαγματικών ισοτιμιών μεταξύ μιας σειράς κρατών που βρίσκονται σε πολύ διαφορετικές φάσεις οικονομικής και διαρθρωτικής εξέλιξης», επιχειρηματολογεί. Πράγμα που σημαίνει πως μια νέα συνθήκη μπορεί να είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση «αλλά δεν είναι ούτε ικανή, ούτε αναγκαία συνθήκη» για να επανέρθει η ηρεμία στην ευρωζώνη.
(από την Wall Street Journal / www.ppol.gr)