Αναμφίβολα είμαστε λαός προικισμένος με πολλή ευφυΐα, αλλά φαίνεται με ολίγη λογική. Αλλιώς δεν εξηγείται πώς επιμένουμε να συγχέουμε τα ασυμβίβαστα και αντί να δεχόμαστε τη σχέση πατριωτισμού/εγωισμού ως συντριπτική ανισότητα, προδίδουμε στην πράξη ότι τη θεωρούμε μαθηματική ταυτότητα: πατριωτισμός = εγωισμός. Δυστυχώς, αυτή η ψευδής ταυτότητα είναι η μόνη εξήγηση της συμπεριφοράς του πολιτικού μας κόσμου (και όχι μόνο) απέναντι στην κρίση. Από αυτήν βγαίνει και η εξίσου ψευδής, αλλά ισχυρή στην πράξη ταυτότητα: ατομικό = κομματικό = εθνικό συμφέρον.
Στις 6 Νοεμβρίου δημοσιεύθηκε στην «Κ» ανοιχτή επιστολή μου προς τους πολιτικούς, που στο τέλος της πρότεινα, ως μόνη λύση, τον σχηματισμό Κυβέρνησης Εθνικής Σωτηρίας με τη στήριξη της σημερινής Βουλής, για το υπόλοιπο της θητείας της, δηλαδή μέχρι το 2013. Με συγκεκριμένες προδιαγραφές τόσο για το πρόσωπο του πρωθυπουργού και τους υπουργούς του, όσο και για το έργο της, που θα έπρεπε να περιέχει «όχι μόνο την αυτονόητη προσπάθεια αποφυγής της χρεοκοπίας, αλλά και την επίτευξη ενός ευρύτατου προγράμματος μεταρρυθμίσεων, που θα υπερβαίνει τα όσα έχουν ήδη συμφωνηθεί με τους εταίρους».
Πέντε μέρες μετά, με χαρά είδα την πραγμάτωση της πρότασής μου στην κυβέρνηση Παπαδήμου, αλλά μόνο κατά το ένα τέταρτο: το πρόσωπο του πρωθυπουργού. Κατά τα άλλα οι πολιτικοί μας, αγνοώντας την κρισιμότητα των καιρών, την περιόρισαν σε ένα απελπιστικά μεταβατικό έργο, με τρίμηνη ημερομηνία λήξης και μια σύνθεση «από τα ίδια». Την ευνούχισαν δηλαδή εξ υπαρχής και τώρα έχουν το θράσος να την κριτικάρουν. Επειδή όμως, όπως είναι φυσικό, με αυτές τις ανεπίτρεπτες πράξεις των γνωστών αγνώστων πολιτικών μηδενιστών, η κατάσταση χειροτερεύει ραγδαία, επανέρχομαι και εξειδικεύω τα τέσσερα στοιχεία της πρότασης, με την πρόβλεψη ότι εξ ανάγκης ή... τρόικας αργά ή γρήγορα εκεί θα πάμε:
Πρώτον, τον πρωθυπουργό που ήδη βρήκαμε, εκτός αν δεν το αντέχει. Δεύτερον, 16 (όσα και τα υπουργεία) υπουργούς που έχουν αποδεδειγμένα επιτύχει στην πολιτική, επιχειρηματική ή επαγγελματική τους ζωή. Τρίτον, δέσμευση των κομμάτων να τη στηρίξουν για το υπόλοιπο της θητείας της παρούσας Βουλής. Τέταρτον, στόχευση όχι μόνο στην παραμονή στην Ευρωζώνη άνευ χρεοκοπίας, αλλά και σε πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, που θα υπερβαίνει κατά πολύ τα συμφωνηθέντα με τους εταίρους.
Θέλω να πιστεύω ότι οι αρχηγοί των κομμάτων θα επιλέξουν, ακόμα και την ύστατη στιγμή, το πατριωτικό τους καθήκον. Αν όμως το πάθος του εγωισμού δεν τους αφήνει, τουλάχιστον ας ακούσουν το ένστικτο της αυτοσυντήρησης που λέει ότι: Οι δύσκολες διαπραγματεύσεις με την τρόικα και η λήψη των σκληρών αποφάσεων θα γίνουν τον Ιανουάριο. Αρα τα τρία κυβερνητικά κόμματα ούτως ή άλλως θα υποστούν το, κατ’ αυτά καταραμένο και κατ’ εμέ ευλογημένο, «πολιτικό κόστος».
Υπάρχει σοβαρότατος κίνδυνος και η προκήρυξη μόνο των εκλογών να οδηγήσει σε άτακτη χρεοκοπία, αφού οι αγορές και οι δανειστές θα προεξοφλήσουν την έλλειψη αυτοδυναμίας.
Και αν όμως προλάβουν να γίνουν, είναι σχεδόν βέβαιο ότι το αποτέλεσμα δεν θα αναδείξει κανένα κόμμα αυτοδύναμο και έτσι θα αναγκαστούν να κάνουν άλλη μια Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας.
Ο λαός είναι φοβισμένος και θυμωμένος. Αυτό δεν χρειάζεται εκλογές για να το πει. Οσοι δεν εθελοτυφλούν θα έπρεπε να το βλέπουν ξεκάθαρα. Το αίτημα για εκλογές, με την παρούσα κατάσταση της οικονομίας, είναι σχεδόν ισότιμο του μακαρία τη λήξει δημοψηφίσματος. Είναι σαν να θέλουμε να χειρουργήσουμε κάποιον που πεθαίνει από έμφραγμα για καρκίνο του δέρματος.
Οι πολιτικοί μας ηγέτες, τους οποίους ατυχώς ψηφίσαμε, δείχνουν με τους λόγους και τις πράξεις τους να πάσχουν από ηθικό στραβισμό, που τους οδηγεί να βλέπουν μια αντεστραμμένη κλίμακα αξιών, με τον πολιτικό εγωισμό πρώτο, τις κομματικές ισορροπίες δεύτερες και τη σωτηρία της πατρίδος τελευταία. Θέλω με πραγματική αγάπη να τους πω ότι κάνουν ένα τραγικό λάθος. Αν νομίζουν ότι με τις επιλογές τους – ακολουθώντας πάντοτε τη δική τους ιεράρχηση– θα τους γράψει η Ιστορία, θα διασφαλίσουν κομματικές ισορροπίες και κέρδη, και στο τέλος ίσως να σώσουν και την πατρίδα, η πολιτική και ηθική πραγματικότητα είναι ακριβώς η αντίθετη.
Δυστυχώς, όμως, ο ηθικός στραβισμός έχει εξαπλωθεί γενικά στη σημερινή ελληνική κοινωνία. Η ψευδοταυτότητα πατριωτισμός = εγωισμός έχει καθολική εφαρμογή. Είμαστε ακραιφνείς πατριώτες, μέχρι εκεί που το προσωπικό συμφέρον συγκρούεται με το κοινωνικό ή εθνικό συμφέρον. Τότε ξαφνικά το ατομικό βαφτίζεται κοινωνικό ή πατριωτικό κάπως σαν το περίφημο ό, τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό. Ετσι δεν μας λένε με την πράξη τους οι συνδικαλιστές των ταξί, των μέσων μαζικής μεταφοράς, της ΕΣΗΕΑ, της ΕΡΤ, των φαρμακοποιών ή των δήμων; Το ίδιο δεν λένε χωρίς καμιά αιδώ οι πρυτάνεις στον νόμο Διαμαντοπούλου; Μ’ αυτά και μ’ αυτά όμως φτάσαμε να ανακηρύσσουμε τους φοροφυγάδες και τους τραμπούκους της Παιδείας ή του «δεν πληρώνω» ως συμπαθή κοινωνικά θύματα, για να μην πω εθνικούς ήρωες.
Κάποτε είχα πει στη Βουλή ότι υπερηφανευόμαστε για το ότι είμαστε η κοιτίδα της δημοκρατίας, αλλά λησμονούμε ότι είμαστε και η πατρίδα της μυθολογίας και του θεάτρου και επιμένουμε να τα αναμειγνύουμε κατά την αναλογία που μας βολεύει. Η περίοδος της μεταπολίτευσης, που δυστυχώς ακόμα δεν έχουμε δει το τέλος της, χαρακτηρίζεται από αφθονία μύθων, πολύ θέατρο και λίγη πραγματική δημοκρατία. Ζούμε το τέλος μιας εποχής που τα κρατούντα στοιχεία είναι η πλήρης σύγχυση ιδεών και η διαφθορά. Πιθανότατα γιατί η πρώτη χρησιμοποιείται ως προπέτασμα καπνού για τη δεύτερη. Αν όμως δεν βάλουμε τέρμα σε κάτι τέτοιες καταστάσεις, τότε ασφαλώς δεν θα βιώσουμε απλώς το τέλος της μεταπολίτευσης, αλλά το τέλος της Ελλάδας.
Οι καιροί είναι απελπιστικά ου μενετοί. Ο πρωθυπουργός με την εντιμότητα που τον διακρίνει πρέπει να το διακηρύξει ωμά στον λαό, με κύριους όμως αποδέκτες του κηρύγματος τους πολιτικούς τους οποίους την ύστατη στιγμή διέσωσε από το ελληνικό και διεθνές λιντσάρισμα. Και να κάνει αυτό που δεν έκανε όταν ανέλαβε το άχαρο έργο του. Να σχηματίσει (και όχι να ανασχηματίσει) τη δικιά του ολιγομελή κυβέρνηση, από καταξιωμένους και όχι αποτυχημένους ανθρώπους, συνεργάσιμους και αποτελεσματικούς, χωρίς αλληθωρισμό σε επικείμενες εκλογές, με συναίσθηση της υπέρτατης εθνικής ευθύνης του έργου τους. Οχι μόνο για να διασφαλίσουμε την επόμενη δόση, αλλά για να μετατρέψουμε αυτήν την πρωτοφανή κρίση σε ευκαιρία ανάταξης και ανασύνταξης του ελληνικού κράτους, στη βάση: ο πατριωτισμός πάνω από τον εγωισμό, η κοινωνία από την αγέλη, το έθνος από το κόμμα. Τότε και μόνο τότε θα έχουμε σώσει την Ελλάδα, μέσα σε ένα παγκόσμιο σκηνικό, που θα κλυδωνίζεται από επαναλαμβανόμενες κρίσεις, όπως έχω προβλέψει από το 2002 και οι οποίες δεν θα σταματήσουν, εάν η Ευρώπη και ο κόσμος δεν κάνουν το άλμα προς ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης.
* Ο κ. Ιω. Παλαιοκρασσάς είναι πρώην υπουργός και πρώην επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
(από την εφημερίδα "Καθημερινή")