Η διαμάχη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ αναφορικά με τη μελλοντική χρηματοδότηση του αμφιλεγόμενου προγράμματος πυρηνικής σύντηξης- με το οποίο θα ασχοληθεί η Δανική Προεδρία- απειλεί να τορπιλίσει στην πρόταση προϋπολογισμού Horizon 2020, ύψους 85δις ευρώ, την οποία συντάσσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η διαμάχη επικεντρώνεται γύρω από το Διεθνή Πειραματικό Θερμοπυρηνικό Αντιδραστήρα (ITER) που εδρεύει στο ερευνητικό κέντρο Cadarache στη Ν. Γαλλία. Η κατασκευή του αναμένεται να ξεκινήσει φέτος.
Ο αντιδραστήρας ITER αποσκοπεί να αναπαράγει το είδος σύντηξης που συμβαίνει στον ήλιο, δημιουργώντας φθηνή και άφθονη ενέργεια που δεν βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα.
Ασαφής η μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση
Στο τέλος του 2011, το κενό χρηματοδότησης ύψους 1.3δις ευρώ για τον ITER καλύφθηκε μετά από απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου από αχρησιμοποίητα κονδύλια της ΕΕ.
Η χρηματοδότηση του επόμενου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού- από το 2014 μέχρι το 2020- δεν έχει αποφασιστεί ακόμη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ έχουν διαφορετικές απόψεις για τη χρηματοδότηση του έργου σύντηξης. Ο ITER διέπεται από τη Συνθήκη Euratom και επομένως είναι εκτός της άμεσης ευθύνης της ΕΕ.
Η Επιτροπή θέλει ο ITER να χρηματοδοτηθεί από διαφορετική γραμμή του κοινοτικού προϋπολογισμού, από τα κράτη-μέλη και έχει ευρεία στήριξη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Παρόλο που κάποια κράτη της ΕΕ θέλουν να κρατήσουν τον ITER εντός του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, άλλα προτιμούν να το κρατήσουν εκτός, ενώ κάποια άλλα θέλουν περαιτέρω συζήτηση για το θέμα. Στο μεταξύ, το κόστος του έργου έχει αυξηθεί από την αρχική εκτίμηση των 5δις ευρώ στα 16 δις.
Η Επιτροπή φοβάται ότι ο
ITER
θα διακινδυνέψει τον
Horizon
Η Επιτροπή φοβάται ότι η συμπερίληψη του ITER στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό θα θέσει σε κίνδυνο το προτεινόμενο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα ύψους 85 δις ευρώ, καθώς αυτά τα χρήματα θα απορροφηθούν από τις υπάρχουσες προτάσεις έρευνας.
Ο εκτυλισσόμενος δημόσιος διάλογος για το μέλλον της χρηματοδότησης γίνεται παράλληλα με το μέγεθος του επόμενου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού γνωστός ως Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο. Οι διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό αναμένεται να λάβουν χώρα μέσα στο χρόνο κατά τη Δανική και Κυπριακή Προεδρία της ΕΕ.
Εκπρόσωπος του ευρωπαίου Επιτρόπου για τη Βιομηχανία και την Επιχειρηματικότητα είπε στη EurActiv: «Προτείναμε να μην υπαχθεί στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό διότι θεωρούμε πως αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να διασφαλίσουμε τη συνεχή χρηματική στήριξη του ITER χωρίς να εκτίθεται ο προϋπολογισμός σε μη αναμενόμενες αυξήσεις κόστους τέτοιων έργων. Τώρα τα κράτη μέλη πρέπει να αντιδράσουν στις προτάσεις μας. Ας τους δώσουμε τον απαραίτητο χρόνο να συμφωνήσουν, και τότε βλέπουμε».