Υπάλληλοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εμπειρογνώμονες σε θέματα ενέργειας πιστεύουν ότι η πυρηνική ενέργεια έκανε στροφή μετά την καταστροφή της Φουκοσίμα πριν από ένα χρόνο. Οι εκπρόσωποι των επιχειρήσεων τάσσονται υπέρ μιας πιο «φιλοκοινωνικής» εικόνας τους, μετά το συμβάν, που οδήγησε τη Γερμανία να κλείσει αμέσως οκτώ πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.
Η επιστροφή της πυρηνικής ενέργειας και των ορυκτών καυσίμων καθώς επίσης και οι δύσκολες στιγμές για την ηλιακή ενέργεια και για τεχνολογίες όπως η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCS) ήταν τα κυριότερα σημεία του συνεδρίου που διοργανώθηκε από το Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (IFRI), το οποίο πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη στις Βρυξέλλες (16 Φεβρουαρίου).
Ο Philip Lowe, Γενικός Διευθυντής για την Ενέργεια στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δήλωσε ότι η πυρηνική καταστροφή στην Φουκοσίμα είχε στην πραγματικότητα οδηγήσει σε «σημαντικές αποφάσεις» μία μόνο χώρα, τη Γερμανία.
Τον Μάιο του περασμένου έτους, η κυβέρνηση συνασπισμού της καγκελαρίου Angela Merkel συμφώνησε ότι η Γερμανία θα κλείσει όλους τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της μέχρι το 2022. Αλλά σχεδόν ταυτόχρονα, δέκα κράτη μέλη της ΕΕ επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας, δήλωσε ο Lowe, γεγονός που υποδηλώνει ότι η τεχνολογία είχε ακόμα ένα λαμπρό μέλλον μπροστά της.
Ο συντελεστής αποδοχής
Ανώτερος υπάλληλος της ΕΕ τόνισε τον παράγοντα της δημόσιας αποδοχής όσον αφορά στα πυρηνικά, αλλά και άλλες μορφές ενέργειας. Παίρνοντας ως παράδειγμα το Ηνωμένο Βασίλειο, είπε, η συντριπτική πλειοψηφία των βουλευτών στην Βουλή των Κοινοτήτων είχαν ψηφίσει υπέρ της πυρηνικής ενέργειας, με 600 να υποστηρίζουν την τεχνολογία και μόλις 80 να την απορρίπτουν.
Σε άλλες χώρες όπως η Αυστρία, αντίθετα, «οι πολιτικοί δεν μπορούν καν να αναφέρουν τα πυρηνικά, ακόμη και αν καταναλώνουν πυρηνική ενέργεια από καιρό σε καιρό», είπε ο Lowe.
Ο υψηλόβαθμος υπάλληλος της Επιτροπής υπενθύμισε ότι οι χώρες της ΕΕ είναι ελεύθερες να αποφασίσουν για το δικό τους ενεργειακό μίγμα, αλλά ότι η συζήτηση σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά από την άποψη της αποδοχής.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, δεν υπάρχει «μαζική αντίσταση» για τα χερσαία αιολικά πάρκα, τόνισε ο Lowe.
«Παρακαμπτήριες ροές» ηλεκτρικής ενέργειας
Επιστρέφοντας στην περίπτωση της Γερμανίας, ο Lowe σημείωσε ότι η απόφαση να σταματήσει οκτώ πυρηνικά εργοστάσια μετά την Φουκοσίμα κατέστησε τη χώρα καθαρό εισαγωγέα ηλεκτρικής ενέργειας.
Το έλλειμμα της προμήθειας που προέρχεται από το κλείσιμο του πυρηνικού εργοστασίου αναμένεται να καλυφθεί με την αιολική ενέργεια, είπε. Αλλά λόγω της έλλειψης διασύνδεσης εντός της Γερμανίας, η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τα εν λόγω αιολικά πάρκα δεν θα μπορούσαν από παρέχονται στους καταναλωτές άμεσα και έπρεπε να περάσουν μέσα από την Πολωνία, την Τσεχική Δημοκρατία και την Αυστρία πριν να φτάσουν σε αυτούς με τις συνακόλουθες απώλειες ενέργειας.
Ο Paul Rorive, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής που είναι επιφορτισμένη με την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας στη Γαλλική εταιρεία GdFSuez, συνέχισε λέγοντας ότι η βιομηχανία είχε αρχίσει να αναδύεται από το σοκ που δημιουργήθηκε από την καταστροφή Φουκοσίμα.
Ο Rorive τόνισε τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας της πυρηνικής βιομηχανίας και τόνισε την τεράστια αγορά που είχε ανοίξει τώρα σε παγκόσμιο επίπεδο.
«Δεν υπήρξαμε οι πρωταθλητές της επικοινωνίας. Πρέπει να γυρίσουμε αυτή τη σελίδα», δήλωσε ο Rorive.
«Μακάβρια λογιστική»
Αλλά, ίσως η πιο εντυπωσιακή δήλωση στο συνέδριο προήλθε από έναν επιστήμονα της υγείας ο οποίος δεν είναι ειδικός ενέργειας. Σε ένα ζωντανό λόγο για τον πυρηνικό τομέα, ο Jean de Kervasdoué, ειδικός σε θέματα υγείας, που διδάσκει στο Γαλλικό Εθνικό Κέντρο Τέχνης και Επαγγελμάτων (CNAM), μίλησε επί μακρόν για την εσφαλμένη εκτίμηση των κινδύνων της ακτινοβολίας.
Ο ομιλητής προβλημάτισε το κοινό καταγγέλλοντας την «μακάβρια λογιστική» γύρω από πυρηνικά ατυχήματα λέγοντας ότι οι κίνδυνοι για την υγεία έχουν μεγαλοποιηθεί χονδροειδώς..
Ο Kervasdoué αναφέρθηκε στην έρευνα που έκανε στη δεκαετία του 1990 στον πυρηνικό τόπο του ατυχήματος Mayak στη Ρωσία, που όπως είπε, ήταν ένα από τα χειρότερα στην ιστορία. Η έκρηξη το 1957 50-100 τόνων αποβλήτων υψηλής ραδιενέργειας μόλυνε ένα τεράστιο έδαφος στα ανατολικά Ουράλια, αλλά το σοβιετικό καθεστώς πήρε την απόφαση να μην εκκενώσει τον πληθυσμό μετά το συμβάν.
Ο Kervasdoué είπε ότι προς μεγάλη έκπληξή του, η έκρηξη είχε αφήσει ίχνη στον πληθυσμό που δεν ήταν διαφορετικά από εκείνα που παρατηρούνται κατά μέσο όρο σε πόλεις που έχουν μολυνθεί από τη βιομηχανία.
Είπε επίσης ότι σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του WHO για την καταστροφή του Τσερνομπίλ το 1986 ο πραγματικός αριθμός των θανάτων ήταν μόλις 63 άτομα (ποσοστό που στην πραγματικότητα δεν εμφανίζεται στην έκθεση). Σύμφωνα με άλλες πηγές, το ατύχημα του Τσερνομπίλ προκάλεσε περίπου 25.000 θανάτους.
Ο Kervasdoué συνέκρινε, επίσης, τον αριθμό των θανάτων στους διάφορους τομείς της ενέργειας, που τοποθετεί την πυρηνική ενέργεια στην πλέον ευνοϊκή κατηγορία, μαζί με την υδροηλεκτρική ενέργεια.
Σύμφωνα με τον ίδιο, 20.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε ανθρακωρυχεία το 2011 μόνο, και μέχρι και 800.000 πέθαναν από τη ρύπανση που επισημάνθηκε κατά την εξόρυξη άνθρακα και την καύση. Όσον αφορά στο πυρηνικό ατύχημα στην Φουκοσίμα, είπε ότι μόνο επτά άνθρωποι μολύνθηκαν, και ότι, ούτε ένας θάνατος δεν προκλήθηκε από την ακτινοβολία μέχρι στιγμής.