Ἀποτελεῖ γενική παραδοχή ὅτι χρειαζόμαστε ἄμεσα ἀνάπτυξη (ὅπως
καθιερώθηκε νά ἀποκαλεῖται ἡ αὔξηση τοῦ ΑΕΠ). Πῶς ἐπιτυγχάνεται ἡ
ἀνάπτυξη στίς σημερινές συνθῆκες τῆς Ἑλληνικῆς οἰκονομίας;
Τό ΑΕΠ ἀπαρτίζεται ἀπό τέσσερεις κατηγορίες παραγόμενων ἀγαθῶν καί
ὑπηρεσιῶν πού ἀφοροῦν: 1) τήν κατανάλωση, 2) τήν ἐπένδυση, 3) τίς
ἐξαγωγές καί 4) τό κράτος. Τό ΑΕΠ πού ἀφορᾶ τό κράτος πρέπει νά
μειωθεῖ, καθώς ἀποτελεῖται σέ μεγάλο βαθμό ἀπό ὑπηρεσίες γραφειοκρατικοῦ
τύπου καί γενικά χαμηλῆς ποιότητας μέ ἀδικαιολόγητα ὑψηλό κόστος
παραγωγῆς. Πάντως, τό βέβαιο εἶναι ὅτι αὐτή ἡ κατηγορία προϊόντος δέν
μπορεῖ νά αὐξηθεῖ γιατί τό κράτος ἔχει χρεωκοπήσει καί δέν μπορεῖ νά
πληρώσει. Ἡ παραγωγή γιά κατανάλωση ἐπίσης δέν μπορεῖ νά αὐξηθεῖ, γιατί ἡ
ὑψηλότερη φορολογία καί μεγαλύτερη ἀνεργία ἔχουν μειώσει δραματικά τά
διαθέσιμα εἰσοδήματα καί τήν οἰκονομική δυνατότητα γιά κατανάλωση.
Ἑπομένως, ἀπομένουν μόνο οἱ ἐπενδύσεις καί οἱ ἐξαγωγές.
Ἡ αὔξηση καί τῶν δύο αὐτῶν κατηγοριῶν παραγωγῆς ἀπαιτεῖ βελτίωση στίς
προοπτικές κέρδους. Ὅσον ἀφορᾶ στίς ἐξαγωγές, αὐτό συμβαίνει ἤδη στό
βαθμό πού τό ἐγχώριο κόστος παραγωγῆς μειώνεται, κυρίως μέσω τῶν
μισθολογικῶν περικοπῶν. Ἡ μείωση τῶν μισθῶν εἶναι τό μόνο πού ἔχει
καταφέρει τό Μνημόνιο μέχρι σήμερα. Βελτίωσε ἔτσι τίς προοπτικές κέρδους
σ’ αὐτή τήν κατεύθυνση καί ἐπέτυχε νά δώσει μία ὤθηση στίς ἐξαγωγές.
Οἱ ἐπενδύσεις ὅμως, πού καθορίζουν τό παραγωγικό δυναμικό καί βοηθοῦν νά
διατηρηθεῖ ἡ ἀνάπτυξη, εἶναι πιό δύσκολο νά ἀνακάμψουν. Ἡ δυσκολία
χρηματοδότησης ἀπό τό τραπεζικό σύστημα ἀσφαλῶς δέν βοηθᾶ, ἀλλά δέν
εἶναι ὁ κύριος λόγος, ὅπως δέν εἶναι καί τά χαμηλά σημερινά κέρδη. Οἱ
ἐπενδύσεις δέν ἐξαρτῶνται κρίσιμα οὔτε ἀπό τόν βαθμό εὐκολίας τῆς
χρηματοδότησης, οὔτε ἀπό τά σημερινά κέρδη, ἀλλά ἀπό τήν προσδοκία
κερδῶν στό μέλλον.
Ἡ προσδοκία μελλοντικῶν κερδῶν ἐπηρεάζεται ἔντονα ἀπό τό ψυχολογικό
κλίμα καί τήν αἰσιοδοξία ἤ ἀπαισιοδοξία πού διέπει τήν κοινωνία. Ἡ
ἀβεβαιότητα δημιουργεῖ ἀνασφάλεια καί διαμορφώνει μία ἀπαισιόδοξη
προοπτική ὅσον ἀφορᾶ τά μελλοντικά κέρδη ἐνῶ, ἀντίθετα, ἡ σταθερότητα
καί αἴσθηση ἀσφάλειας ἐπενεργεῖ θετικά στήν διαμόρφωση αἰσιόδοξης
προοπτικῆς, ἐνθαρρύνοντας ἔτσι τίς ἐπενδύσεις. Ἀπαιτεῖται ἑπομένως
αἰσιοδοξία γιά τήν μελλοντική πορεία τῆς οἰκονομίας. Ὁ μόνος τρόπος νά
δημιουργηθεῖ αἰσιοδοξία καί νά βελτιωθοῦν οἱ προοπτικές κερδοφορίας στό
μέλλον εἶναι οἱ διαρθρωτικές ἀλλαγές.
Ποιές εἶναι αὐτές; Οἱ κύριες ἀλλαγές εἶναι ἡ ἀπελευθέρωση τῆς ἀγορᾶς
ἐργασίας καί τό ἄνοιγμα τῶν κλειστῶν ἐπαγγελμάτων, ἡ ἀναδόμηση τῆς
δημόσιας διοίκησης καί ἡ μείωση τῆς γραφειοκρατίας καί τῆς διαφθορᾶς, οἱ
θεσμικές μεταρρυθμίσεις στήν λειτουργία τῆς Δικαιοσύνης καί τῶν
πολιτικῶν κομμάτων, ἡ προώθηση τοῦ ἀνταγωνισμοῦ καί ἡ ἀσφάλεια τῶν ξένων
ἐπενδύσεων, ἡ ἁπλοποίηση καί σταθερότητα τοῦ φορολογικοῦ συστήματος καί
ἡ ἐκρίζωση κρατικῶν ἐμποδίων στήν ἐπιχειρηματικότητα.
Ὅλες οἱ διαρθρωτικές ἀλλαγές πού προβλέπει τό Μνημόνιο τείνουν στήν
μείωση τοῦ κόστους παραγωγῆς καί στήν ἐξάλειψη διαφόρων ἐμποδίων στήν
ἐπιχειρηματική δραστηριότητα. Μ᾽ αὐτόν τόν τρόπο, βελτιώνουν τίς
προοπτικές κέρδους, καθιστώντας ἔτσι πιό ἑλκυστικές τίς ἐπενδύσεις
(ἐγχώριες καί ξένες). Δέν προχώρησαν ὅμως, ἀποκλειστικά ἐξαιτίας τοῦ
πολιτικοῦ κόστους.
Ὅσο οἱ θιγόμενες κοινωνικές ὁμάδες καί τά συνδικάτα τους καταφέρνουν νά
σταματοῦν τίς διαρθρωτικές ἀλλαγές, τόσο ἡ ἀνάπτυξη ἀπομακρύνεται. Στήν
ἀντίσταση κατά τῶν ἀπαιτούμενων ἀλλαγῶν συμβάλλει, ἀπό τήν μία πλευρά, ἡ
ὑστερόβουλη συμπαράσταση τῶν ΜΜΕ καί ἀτολμία τοῦ ἀστικοῦ πολιτικοῦ
κόσμου καί, ἀπό τήν ἄλλη, ἡ δολιοφθορά τῆς ἀριστερᾶς. Οἱ ἀδιέξοδες
ἐπιδιώξεις τους, μαζί μέ τό κλίμα ἀναταραχῆς καί ἀνομίας πού συντηροῦν,
προκαλοῦν ἀνασφάλεια γιά τό μέλλον καί ὑπονομεύουν τήν ἀνάπτυξη.
Ἡ ἀνάπτυξη ἀπαιτεῖ ἐπενδύσεις καί αὐτές μέ τήν σειρά τους ἀπαιτοῦν
βελτίωση τῆς προοπτικῆς κερδῶν, πού βασίζονται στήν αἰσιοδοξία γιά τήν
μελλοντική πορεία τῆς οἰκονομίας. Μόνο οἱ διαρθρωτικές ἀλλαγές μποροῦν
νά ἐξασφαλίσουν μία τέτοια ἐξέλιξη, ἐπιτυγχάνοντας τήν ἀπάλειψη τῆς
συντεχνιακῆς προσοδοθηρίας, τήν ἀποσοβιετοποίηση τῆς οἰκονομίας καί τήν
ἀποενοχοποίηση τοῦ ἐπιχειρηματικοῦ κέρδους.
(από την εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ", 06/03/2012)