Όταν οι κυβερνήσεις δεν ξοδεύουν και οι τράπεζες δεν
δανείζουν, μια λύση, ειδικά για εταιρίες που αναλαμβάνουν μεγάλα έργα
που σήμερα αντιμετωπίζουν οξύ πρόβλημα χρηματοδότησης, μπορούν να είναι
τα ομόλογα. Για να είναι όμως τα ομόλογα ελκυστικά για τους επενδυτές
και κυρίως τα ταμεία, θα πρέπει να συνοδεύονται από εγγυήσεις.
Εγγυήσεις σαν αυτές που φέρονται να προσφέρουν τα ομόλογα μεγάλων έργων
που κυοφορούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και συζητούνται τώρα στο Ευρωκοινοβούλιο.
Τα ομόλογα για μεγάλα έργα υποδομής που παρουσίασε τον Σεπτέμβριο του
2010 ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Josè Manuel Barroso,
θα εκδίδονται από ιδιωτικές επιχειρήσεις με σκοπό τη χρηματοδότηση
μεγάλων έργων αλλά με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων η
οποία θα μπορεί να παρέχει παράλληλα και δάνεια στις εταιρίες. Τα
ομόλογα αυτά δεν πρέπει να συγχέονται με τα επίσης προτεινόμενα
ευρωομόλογα που θα εκδίδονται με σκοπό τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων
των κρατών μελών.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο εκσυγχρονισμός των
υποδομών της Ένωσης σε τομείς όπως οι μεταφορές, οι επικοινωνίες και η
ενέργεια απαιτεί επενδύσεις ύψους 150 με 200 δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι
το 2020. Εξ αυτών, η τραπεζική αγορά δεν καλύπτει σήμερα παρά τα 60-80
δισ. και το πώς θα καλυφθεί το κενό δεν είναι προφανές δεδομένου ότι
οι δημόσιες δαπάνες έχουν παγώσει ή και περικόπτονται, οι τράπεζες δεν
δανείζουν για να ενισχύσουν τα ίδια κεφάλαιά τους και οι επενδυτές
φοβούνται τον κίνδυνο που από τη φύση τους κρύβουν τα μεγάλα έργα.
Για τον εισηγητή της επιτροπής Προϋπολογισμών του ΕΚ για τα ομόλογα
μεγάλων έργων (τα λεγόμενα "project bonds"), Σουηδό ευρωβουλευτή των
σοσιαλιστών,
G
öran Färm
, "πρέπει να
βρεθούν άλλοι τρόποι κινητοποίησης των απαραίτητων κεφαλαίων και τα
ομόλογα αυτά είναι ένας τέτοιος τρόπος".
Στην πράξη η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα παρέχει δάνεια και
εγγυήσεις δανείων για μεγάλα έργα μειώνοντας τον κίνδυνο που
εμπεριέχουν, κάτι που με τη σειρά του θα βοηθήσει την αναβάθμιση των
ομολόγων από ΒΒΒ σε τουλάχιστον Α, το οποίο θα τα καταστήσει
ελκυστικότερα στους θεσμικούς επενδυτές όπως ασφαλιστικές εταιρίες και
ταμεία.
Αυτό, σημειώνει ο
Färm θα έχει σαν αποτέλεσμα "την
ελαχιστοποίηση του κινδύνου να χάσουν οι επενδυτές τα λεφτά τους", θα
λειτουργήσει όμως και σαν πολλαπλασιαστής ισχύος καθώς "1 ευρώ από τον
προϋπολογισμό της ΕΕ θα αποφέρει 15 με 20 ευρώ από τους ιδιώτες
επενδυτές".
Τα πρώτα τέτοια έργα προβλέπεται να αρχίσουν το 2014 αλλά η πιλοτική
φάση θα πρέπει να αρχίσει με την ψήφιση της νομοθεσίας στην ολομέλεια
του Ιουλίου 2012 και τη μεταβίβαση κονδυλίων 230 εκατομμυρίων από τον
προϋπολογισμό της ΕΕ στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για τη
χρηματοδότηση 5 έως 10 έργων με συνολικό προϋπολογισμό 4,6
δισεκατομμυρίων ευρώ.
"Πρέπει να είναι απολύτως σαφές ότι αυτά τα 230 εκατομμύρια είναι η
μέγιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού και το μέγιστο που είναι δυνατόν
να χάσουμε αν όλα τα έργα αποτύχουν, ενώ αν αντιθέτως πετύχουν θα
υπάρχει εισόδημα. Θα χρειασθούμε φυσικά πολύ πειστικά στοιχεία από την
ΕΤΕπ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πριν πάρουμε τις τελικές μας αποφάσεις.
Οι περισσότεροι ευρωβουλευτές στηρίζουν την ιδέα έκδοσης τέτοιων
ομολόγων αλλά υπάρχουν και κάποιοι που είναι πιο επιφυλακτικοί. Η
πρόεδρος της επιτροπής Οικονομικών, Βρετανίδα Φιλελεύθερη
Sharon
Bowles, σημειώνει ότι "στην πράξη θα υπάρξει
περιορισμένη ευρωπαϊκή εγγύηση για τις πρώτες απώλειες και μόνο μείωση
του κινδύνου όχι εξαφάνισή του για τους επενδυτές.
Από την πλευρά του, ο Τσέχος ευρωβουλευτής
Ivo Strejček,
της ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών που
αντιτίθεται στα ομόλογα σημειώνει ότι η χρήση πόρων της ΕΕ σημαίνει
ακόμα περισσότερα χρέη για τις κυβερνήσεις και ενθάρρυνση επενδύσεων που
τελικά θα επιβαρύνουν τον φορολογούμενο.