Αποδομώντας τα Στερεότυπα

Τεμπέληδες Ελληνες, στενόμυαλοι Γερμανοί, ελαφρόμυαλοι Ιταλοί, ψυχροί Φινλανδοί κ. ο. κ. Τα στερεότυπα είναι ένας δημοφιλής τρόπος για να αναφερόμαστε σε εθνικά χαρακτηριστικά, που νομίζουμε ότι προσφέρονται για... αστεία. Μήπως, όμως, μπορούν εύκολα να καταλήξουν σε προκαταλήψεις; Μήπως το «αστείο» γίνεται πρόβλημα, που μάλιστα καθίσταται ακόμη σοβαρότερο σε καιρούς κρίσης; Μήπως οι προκαταλήψεις είναι ένας εύκολος τρόπος να αποδώσουμε την ευθύνη για τηνάσχημηκατάσταση στους «άλλους»; Αλλά και διότι, επιπλέον, μας εμποδίζουν να αναλύσουμε σοβαρά τις αιτίες των προβλημάτων μας;

Από τότε που άρχισε η σημερινή οικονομική κρίση, έχουμε δει τα στερεότυπα να μεταλλάσσονται από ευφυολόγημα σε πεποίθηση, με αρνητικές επιπτώσεις στις σχέσεις και τις αντιλήψεις του ενός λαού για τον άλλο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αντιδρώντας στην εξάπλωση του «φαινομένου» και με κίνητρο την προάσπιση του κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος, πήρε πρωτοβουλίες και προχώρησε σε δράσεις για την καταπολέμηση των βλαβερών συνεπειών των στερεοτύπων και των παρανοήσεων ανάμεσα στους λαούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Ηαντιπροσωπεία της Επιτροπής στην Ελλάδα διοργάνωσε σειρά επισκέψεων για 110 δημοσιογράφους από 9 χώρες της Ευρωζώνης. Ητελευταία επίσκεψη ολοκληρώθηκε αυτήν την εβδομάδα με τη συμμετοχή εκπροσώπων των σημαντικότερων ΜΜΕ από τη Γαλλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Μάλτα.

Οι δημοσιογράφοιείχαντην ευκαιρία να συναντηθούν μευπουργούς, αρχηγούς πολιτικών κομμάτων, ανώτερα στελέχη τραπεζών, συνδικάτα, ανθρώπους του πολιτισμού και των ΜΜΕ. Δεν παρέλειψαν να ζητήσουν την άποψη και από ένα ευρύ φάσμα της ελληνικής κοινωνίας με διαφορετικές ιδέες και αντιλήψεις, ενώμίλησαν και με απλούς πολίτες γιατον αντίκτυπο που έχειστηζωή τους η κρίση καιγιατους τρόπους με τους οποίους καταφέρνουν να χειριστούν την κατάσταση. Μιλώντας, τέλος, και με τουςεκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον με τις ερωτήσεις τους για την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων αλλά και της τεχνικής βοήθειας προκειμένου να προχωρήσει η μεταρρύθμιση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.

Οι δημοσιογράφοι είχαν, λοιπόν, μια μοναδική ευκαιρία να διαμορφώσουν ίδια άποψη για την παρούσα κατάσταση στην Ελλάδα. Από τα σχόλια και τα άρθρα που δημοσίευσαν, τα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά ρεπορτάζ που μεταδόθηκαν όταν γύρισαν στις χώρες τους, θα λέγαμε ότι, αν μη τι άλλο, οι προκαταλήψεις αμβλύνθηκαν δίνοντας τη θέση τους σε διασταυρωμένες γνώμες από πρώτο χέρι!

Εμαθανότι η ελληνική κρίση δεν είναι μόνον κρίση χρέους αλλά και διαρθρωτική.

Εμαθανότι οιΕλληνεςόχι μόνο δεν κάθονται με σταυρωμένα χέρια, αλλά έχουν καταβάλει εργώδεις προσπάθειες: η δημοσιονομική προσαρμογή την πρώτη χρονιά της κρίσης ήταν θεαματική και χωρίς προηγούμενο σε καμία χώρα, μολονότι οι αλλαγές πρέπει να συνεχιστούν.

Εμαθανότι οιΕλληνεςόχι μόνο δεν είναι... τεμπέληδες, αλλά είναι σκληρά εργαζόμενοι πολίτες με ιδιαίτερες δεξιότητες.

Εμαθανότι η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα χωρίςπροοπτικές, αλλά μια χώρα με μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης σε πολλούς τομείς, με έμφαση και προτεραιότητα στον τουρισμό, στη γεωργίαυψηλήςποιότητας, την ενέργεια και πολλούς άλλους.

Σίγουρα πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα και ο δρόμος είναι μακρύς. Επισκεπτόμενοι όμως την Ελλάδα και μιλώντας με τους πολίτες που ζουν εδώ, οι δημοσιογράφοι «συμπάσχουν» περισσότερο. Κατανοούν, δηλαδή, καλύτερα πως οι ριζικές αλλαγές ναι μεν είναι αναγκαίες, δημιουργούν ωστόσο σοβαρούς κοινωνικούς τριγμούς, γιατί τα μέτρα επιβάλλονται συχνά επί «δικαίων και αδίκων».

Οπως το έθεσε και ένας δημοσιογράφος συνοψίζοντας, σ’ ένα ρητό της χώρας του: «Αν δεν γνωρίζεις κάτι, δενμπορείςκαι να το αγαπήσεις».

* Ο κ. Π. Καρβούνης είναι επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.