Χωρίς δεσμευτικούς και μετρήσιμους στόχους από όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση και τη μείωση εκπομπών CO2, είναι αμφίβολο αν θα επιτευχθεί ο στόχος του 20% για την εξοικονόμηση ενέργειας ως το 2020. Αντίθετα, διαγράφεται ο κίνδυνος ο στόχος αυτός να επιτευχθεί τελικά μόνον κατά το ήμισυ.
Με αυτό το σκεπτικό το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προωθεί την ψήφιση μιας νέας Οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, η οποία θα εμπεριέχει συγκεκριμένους δεσμευτικούς στόχους και παρά το γεγονός ότι η αρχική πρόταση της Κομισιόν, το Μάιο του 2011, δεν περιελάμβανε μετρήσεις.
Η προτεινόμενη Οδηγία έχει περάσει στα τέλη Φεβρουαρίου από την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, με 51 ψήφους υπέρ, 6 κατά και 3 απόντες. Στα μέσα Απριλίου προβλέπεται να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο, οι οποίες προσδοκάται να έχουν ολοκληρωθεί στα τέλη Ιουνίου, στο πλαίσιο της Δανικής Προεδρίας. Μόνον εφόσον ολοκληρωθούν με επιτυχία οι διαπραγματεύσεις, η Οδηγία θα έρθει προς Ψήφιση στην Ολομέλεια, ενώ το Μάιο προσδιορίζεται η πρώτη ανάγνωση της στο σώμα.
Ο δρόμος, όμως, εκτιμάται ότι θα είναι δύσκολος, δεδομένου ότι δύο από τις μεγαλύτερες χώρες, η Γερμανία και η Γαλλία, δεν έχουν αποσαφηνίσει ακόμη τη θέση τους, ενώ διατυπώνονται ήδη ενστάσεις, τόσο από άλλα κράτη, όσο και από κοινωνικούς εταίρους για το περιεχόμενο της Οδηγίας και το δεσμευτικό χαρακτήρα της.
Με το βλέμμα στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διοργάνωσε την προηγούμενη Τρίτη και την Τετάρτη σεμινάριο στις Βρυξέλλες για ενεργειακούς συντάκτες από όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., προκειμένου να ενημερωθούν από πρώτο χέρι για την προτεινόμενη νομοθέτηση. Οι αρμόδιοι εισηγητές, Alejo Vidal-Quadras και Andre Modrant, ο γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας Philip Lowe, οι εκπρόσωποι των κομμάτων στην Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, κ.κ. Clude Turmes, Fiona Hall, Vicky Ford, Miroslav Ransdorf, Fiorello Provera και Peter Liese, η Jesse Scott από την Eurelectric, ο Jason Anderson από το WWF και ο Frederic Boyer, από τις «Ενεργειακές Πόλεις», είχαν την ευκαιρία να διατυπώσουν τις απόψεις τους και να συνομιλήσουν με δημοσιογράφους, τόσο για την αναγκαιότητα της θεσμοθέτησης της νέας Οδηγίας, όσο και για το περιεχόμενο της.
Η σκοπιμότητα για το νέο νομοθετικό πλαίσιο που θα αφορά σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση απορρέει, καταρχήν, από το στόχο του 20% για εξοικονόμηση ενέργειας ως το 2020, στόχος, ωστόσο, που δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για τα κράτη-μέλη. Επιπλέον, με δεδομένο ότι αυξάνονται συνεχώς τα ενεργειακά κόστη, σε συνδυασμό με τη διευρυνόμενη ενεργειακή φτώχεια που παρουσιάζουν ορισμένα κράτη-μέλη, κρίθηκε η ανάγκη να υπάρξει ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο, όμως, θα είναι δεσμευτικό αυτή τη φορά και το οποίο θα μεγιστοποιήσει αφενός μεν την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση των ρύπων και αφετέρου θα συμβάλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ειδικά στον κατασκευαστικό τομέα.
Ανάμεσα στις προτάσεις που εμπεριέχει η νέα προς ψήφιση Οδηγία είναι και οι εξής:
-Για τα δημόσια κτίρια, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 40% της ενεργειακής κατανάλωσης και το 36% των εκπομπών CO2, θα πρέπει τα κράτη-μέλη να έχουν δρομολογήσει ως τον Ιανουάριο του 2014 εργασίες ανακαίνισης στο 2,5% της συνολικής επιφάνειας τους. Το μέτρο αφορά σε κτίρια με εμβαδόν πάνω από 250 τ.μ. Εναλλακτικά, προτείνεται στα κράτη-μέλη να αναζητήσουν ισοδύναμους τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας, όπως, για παράδειγμα, πλήρη έργα εκσυγχρονισμού.
-Οι μεγάλες ενεργειακές εταιρίες (διανομείς ενέργειας ή εταιρίες λιανικής πώλησης) θα πρέπει να επιδεικνύουν εξοικονόμηση ενέργειας στην τελική κατανάλωση, που θα αντιπροσωπεύει το 1,5% των ετήσιων πωλήσεων τους, κατ’ όγκο, την τελευταία τριετία.
-Οι καταναλωτές θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε πραγματικό χρόνο και σε Βάσεις Δεδομένων για την κατανάλωση ενέργειας, ώστε να μπορούν να διαχειρίζονται καλύτερα τη δική τους κατανάλωση.
-Οι εταιρίες θα πρέπει να ελέγχουν την κατανάλωση ενέργειας που πραγματοποιούν, με στόχο να θέτουν προτεραιότητες, με κοινό παρονομαστή την εξοικονόμηση ενέργειας.
-Η παρακολούθηση των επιπέδων απόδοσης των νέων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και ο σχεδιασμός υποδομών για θέρμανση και ψύξη, συμπεριλαμβανομένης και της ανάκτησης της θερμότητας που εκλύεται.
-Οι Ρυθμιστικές Αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα κριτήρια ενεργειακής απόδοσης κατά την έγκριση των τιμολογίων δικτύου.
Τον Ιούνιο του 2013 η Κομισιόν, με βάση την προτεινόμενη Οδηγία, οφείλει να ελέγξει αν τα κράτη-μέλη είναι σε καλό δρόμο για την επίτευξη των στόχων που θα έχουν τεθεί, ενώ τον Ιούνιο του 2014 θα πρέπει να φέρει μια νέα πρόταση για εξοικονόμηση ενέργειας, με ορίζοντα πλέον το 2030.
Η Eurelectric, διαφοροποιώντας τη θέση της, ζητά ήδη να υπάρξει ευελιξία και όχι δεσμευτικότητα στην υιοθέτηση της Οδηγίας από τα κράτη-μέλη, ανάλογα με τις ανάγκες τους, το κλίμα και τις προτιμήσεις τους.
Από τις χώρες-μέλη, η Γερμανία δεν έχει προσδιορίσει ακόμη τη θέση της για την προτεινόμενη Οδηγία, καθώς υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ των υπουργείων, Οικονομικών και Περιβάλλοντος, ενώ οι εκλογές στη Γαλλία έχουν ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει σε αυτή τη φάση συνομιλητής. Η Αγγλία, από την άλλη πλευρά, έχει προτείνει να εξαιρεθούν, εκτός από τις μεταφορές, και ο τομέας της βιομηχανίας.
Αντίθετα, από τις χώρες PIGS, οι οποίες δαπανούν μεγάλα ποσά από το δημοσιονομικό κορβανά για εισαγωγές καυσίμων, η Ιταλία υποδέχεται με ενθουσιασμό τη νέα Οδηγία, ενώ η Ελλάδα επαινέθηκε στο σεμινάριο, για το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον», το οποίο ήδη εφαρμόζει.
Σε κάθε περίπτωση, «αγκάθι» για αρκετές χώρες θεωρείται το θέμα του κόστους για την υλοποίηση της προτεινόμενης Οδηγίας, δεδομένου ότι απαιτείται μεγάλη εμπλοκή του δημοσίου. Το θέμα αυτό δεν απαντήθηκε στο σεμινάριο και σαφώς εκτιμάται ότι θα είναι ένα από τα ζητήματα τα οποία θα τεθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, που θα ξεκινήσουν στα μέσα Απριλίου.