Πριν από λίγους μήνες όλα φάνταζαν απλά: Η ανασύνταξη στην Ιταλία ήταν συνάρτηση της εγκατάλειψης της πρωθυπουργίας από τον απερίγραπτο Μπερλουσκόνι, ενώ στην Ισπανία ο αποφασιστικός Ραχόι θα έπειθε τις αγορές ότι είναι πιο αποτελεσματικός από τον προκάτοχό του Θαπατέρο.
Σήμερα δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία ότι Ρώμη και Μαδρίτη έχουν εγκλωβισθεί σε μια κρίση μακράς διαρκείας, και εύλογα τίθεται το ερώτημα ποιες θα είναι πέραν των εξελίξεων στην οικονομία οι επιπτώσεις στα πολιτικά συστήματα των δύο χωρών.
Θα αντέξει ο ούτως ή άλλως προβληματικός ιταλικός δικομματισμός τη στήριξη της κυβέρνησης Μόντι; Με τι αξιοπιστία ύστερα από ενάμιση και πλέον χρόνο συγκυβέρνησης δι' αντιπροσώπων θα μπορέσουν το Δημοκρατικό Κόμμα και η παράταξη του Μπερλουσκόνι με ή χωρίς τον καβαλιέρε να απορροφήσουν και να συγκρατήσουν τη δυσαρέσκεια της κοινωνίας στις εκλογές που θα γίνουν μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2013; Όσα μέτρα ενίσχυσης του δικομματισμού και αν ληφθούν προληπτικά, η κοινή γνώμη ολοένα και περισσότερο καταγράφει την υπό το Μόντι κυβέρνηση τεχνοκρατών ως ντε φάκτο μεγάλο συνασπισμό των δύο παρατάξεων.
Θα αντέξει η κυβέρνηση Ραχόι μια ολόκληρη τετραετία; Το ερώτημα τίθεται, καθώς η επιλογή των ψηφοφόρων τον περασμένο Νοέμβριο έγινε στη βάση της προσδοκίας για σκληρή μεν λιτότητα, που όμως θα διασφάλιζε ταχύτατη έξοδο από την κρίση, η οποία χρεωνόταν σε μεγάλο βαθμό στην αναποφασιστικότητα των Σοσιαλιστών. Η ήττα του Λαϊκού Κόμματος στις πρόσφατες τοπικές εκλογές στην Ανδαλουσία πιστοποιεί μια πρόωρη φθορά του κυβερνώντος κόμματος που αφήνει άστεγους τους δυσαρεστημένους, καθώς το Σοσιαλιστικό Κόμμα πολύ δύσκολα μπορεί να αντιπολιτευθεί μια πολιτική την οποία το ίδιο άρχισε να εφαρμόζει.
Με εξαίρεση τη Γαλλία, όπου στο δεύτερο γύρο των προεδρικών αλλά και των βουλευτικών εκλογών υπάρχει αναγκαστική διπολική αντιπαράθεση, το φαινόμενο των δυσαρεστημένων που απομακρύνονται και από τις δύο παρατάξεις ή κόμματα εξουσίας δεν διαπιστώνεται μόνο στις κλυδωνιζόμενες από την κρίση Ιταλία και Ισπανία, αλλά ακόμη και στην ίδια τη Γερμανία: Χθεσινή δημοσκόπηση καταγράφει πανεθνικό ποσοστό της τάξης του 12% για το κόμμα των Πειρατών που πρωτοεμφανίστηκε το φθινόπωρο και μετά το Βερολίνο εισήλθε και στο τοπικό κοινοβούλιο του Σάαρ. Με πρόσχημα την ελευθερία στο Διαδίκτυο οι «Πειρατές» αλιεύουν δυσαρεστημένους από ολόκληρο το πολιτικό φάσμα και αν η σημερινή τους δυναμική συνεχισθεί, θα καταστήσουν έναν νέο Μεγάλο Συνασπισμό Χριστιανοδημοκρατών -Σοσιαλδημοκρατών ως τη μόνη δυνατή μετεκλογική επιλογή μετά τις κάλπες του Σεπτεμβρίου του 2013.
Η αποσταθεροποίηση του διπολισμού στην Ιταλία και την Ισπανία εμπεριέχει έναν ιδιαίτερο κίνδυνο: Οι ωφελημένοι δεν θα είναι η Αντικαπιταλιστική Αριστερά ή η Λαϊκίστικη Ακροδεξιά, αλλά τοπικά αποσχιστικά κινήματα από τη Λέγκα του Βορρά μέχρι τους ακραίους Βάσκους και Καταλανούς εθνικιστές, μια μεταφορά δηλαδή της απαξίωσης του νότου από το βορρά που καταγράφεται σήμερα στην Ευρωζώνη, στο εσωτερικό των δύο μεγάλων μεσογειακών χωρών.
Ο κοινός παρονομαστής της αμφισβήτησης της πολιτικής σταθερότητας που με αφετηρία το νότο απλώνεται στην Ευρωζώνη είναι η αμφισβήτηση όλων των συνταγών διακυβέρνησης από την αυτοδύναμη κυβέρνηση με νωπή λαϊκή εντολή μέχρι τη συγκυβέρνηση δι' αντιπροσώπων, από τη φθορά της εναλλαγής στο νότο μέχρι την πολύ πιθανή αδυναμία καθαρής εναλλαγής στο Βερολίνο.
Αποσχιστικές υποθήκες
Η αποσταθεροποίηση του διπολισμού στην Ιταλία και την Ισπανία εμπεριέχει έναν ιδιαίτερο κίνδυνο: Οι ωφελημένοι δεν θα είναι η Αντικαπιταλιστική Αριστερά ή η Λαϊκίστικη Ακροδεξιά, αλλά τοπικά αποσχιστικά κινήματα από τη Λέγκα του Βορρά μέχρι τους ακραίους Βάσκους και Καταλανούς εθνικιστές, μια μεταφορά δηλαδή της απαξίωσης του νότου από το βορρά που καταγράφεται σήμερα στην Ευρωζώνη, στο εσωτερικό των δύο μεγάλων μεσογειακών χωρών.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 04/04/2012)