Καθώς οι αρκτικοί πάγοι λιώνουν με δραματικούς ρυθμούς, οι παγκόσμιες
υπερδυνάμεις εντείνουν τις προσπάθειες για πολιτική επιρροή σε τόπους
που μέχρι πρότινος θεωρούνταν άγονη γη. Σήμερα, ωστόσο, ουδείς μπορεί να
αγνοήσει τα πλούσια αποθέματα σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άλλα
ορυκτά της Αρκτικής, η οποία, ένεκα κλιματικής αλλαγής, είναι πιο
προσβάσιμη από ποτέ. Φέτος, δε, η Κίνα μπήκε δυναμικά στο «παιχνίδι» της
διεκδίκησης δικαιωμάτων επί του πλούτου της Αρκτικής, γεγονός που έχει
πυροδοτήσει ανησυχία στη Δύση.
Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ και αρκετά
κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης που διαθέτουν εδάφη στην Αρκτική, η Κίνα δεν
έχει, και προκειμένου να αποκτήσει, χρησιμοποιεί τον πλούτο της καθώς
και τη διπλωματική της ισχύ. «Η Αρκτική έχει εξελιχθεί σε μείζον ζήτημα
της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής την τελευταία διετία», υποστηρίζει η
ειδικός του Ινστιτούτου Διεθνούς Πολιτικής «Lowy» του Σίδνεϊ, Λίντα
Γιάκομπσον. «Ετσι, λοιπόν, οι Κινέζοι αναζητούν τρόπους για να
εμπλακούν», προσθέτει η ίδια.
Τον Αύγουστο, η Κίνα απέστειλε το
πρώτο της πλοίο στην Αρκτική και καταβάλλει διαρκείς προσπάθειες στο
διπλωματικό πεδίο έτσι ώστε να της παραχωρηθεί θέση μόνιμου παρατηρητή
στο Συμβούλιο της Αρκτικής (πρόκειται για διεθνή οργανισμό με τη
συμμετοχή οκτώ κρατών, ο οποίος καθορίζει την πολιτική για την περιοχή).
Το Πεκίνο, μάλιστα, όχι μόνο διατυμπανίζει πως η Κίνα είναι αρκτικό
κράτος, αλλά επιμένει πως η Αρκτική αποτελεί κληρονομιά ολόκληρης της
ανθρωπότητας. Οχι τυχαία, ανώτατα στελέχη της κινεζικής κυβέρνησης
επισκέφθηκαν φέτος το καλοκαίρι τη Δανία, την Ισλανδία και τη Σουηδία,
προσφέροντας εξαιρετικά συμφέρουσες εμπορικές συμφωνίες ως αντάλλαγμα
για τη στήριξη στο αίτημα του Πεκίνου για ένταξη στο Συμβούλιο της
Αρκτικής. Την ίδια στιγμή, κινεζικές εταιρείες επενδύουν σημαντικά ποσά
στην αναπτυσσόμενη βιομηχανία ορυκτών της Γροιλανδίας.
Οι κινήσεις
της Κίνας σ’ αυτό το φτωχό και αραιοκατοικημένο νησί που αποτελεί τμήμα
του βασιλείου της Δανίας έχουν προκαλέσει διάχυτη ανησυχία στη Δύση. Ο
επίτροπος για θέματα Βιομηχανίας και Επιχειρηματικότητας της Ε.Ε.,
Αντόνιο Τατζάνι, επισκέφθηκε εκτάκτως την περιοχή τον περασμένο Ιούνιο,
τάζοντας εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για αναπτυξιακά έργα υπό τον όρο
πως οι τοπικές αρχές θα δεσμευτούν ότι δεν θα παραχωρήσουν δικαιώματα
αποκλειστικής εκμετάλλευσης των ορυκτών σπάνιας γης στους Κινέζους.
Επισημαίνεται ότι τα ορυκτά σπάνιας γης είναι απαραίτητα για την
κατασκευή προϊόντων νέας τεχνολογίας, όπως τα κινητά τηλέφωνα και τα
συστήματα καθοδήγησης πυραύλων.
«Μας φέρονται πολύ διαφορετικά απ’
ό,τι πριν από λίγα χρόνια και γνωρίζουμε πως αυτό δεν συμβαίνει επειδή
όλοι αντιλήφθηκαν ταυτόχρονα ότι είμαστε ένας συμπαθής λαός», σχολιάζει ο
αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Γροιλανδίας, Γενς Φρέντρικσεν. Ο
τελευταίος, πάντως, επιμένει ότι η Γροιλανδία είναι πρόθυμη να
συνεργαστεί με όλους. «Εξετάζουμε τι μας προσφέρουν τόσο σε οικονομικό
όσο και σε πολιτικό επίπεδο για τα ζητήματα αυτά που μας ενδιαφέρουν»,
εξηγεί.
Τον Φεβρουάριο το Συμβούλιο της Αρκτικής θα εξετάσει
αιτήσεις ένταξης. Για να γίνει αποδεκτό ένα νέο μέλος, πρέπει να υπάρξει
ομοφωνία. Ισλανδία, Δανία και Σουηδία έχουν ήδη ξεκαθαρίσει πως θα
στηρίξουν την κινεζική αίτηση.