Ο Ομπάμα είναι δεινός ρήτορας και στη διατύπωση και στο περιεχόμενο
των σκέψεων όταν αναφέρεται στις πολιτικές που προωθεί στο εσωτερικό της
χώρας με στόχο τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής, μια αγωνιώδης και
αξιοπρεπής προσπάθεια ανοικοδόμησης του αμερικανικού ονείρου, όχι ως
συναισθήματος, αλλά ως βαρύνουσας συνιστώσας στην προσπάθεια σταθερής
επιστροφής στην ανάπτυξη και την ευημερία.
Οσοι άκουσαν, είδαν ή
διάβασαν την ομιλία του την περασμένη βδομάδα στη Γενική Συνέλευση του
ΟΗΕ μάλλον θα απογοητεύθηκαν. Πέραν από την καταδίκη της τρομοκρατίας
και των συνηθισμένων προειδοποιήσεων στην Τεχεράνη, τίποτε το καινούργιο
τίποτε το συγκεκριμένο σε μιά στιγμή που η διεθνής σκηνή φλέγεται από
την Ευρωζώνη και την ευρύτερη Μέση Ανατολή μέχρι τις βραχονησίδες του
Ειρηνικού που διεκδικούν Κίνα και Ιαπωνία.
Προφανώς, πρόκειται
για προεκλογική αυτοσυγκράτηση, ο υποψήφιος Ομπάμα που ολοκλήρωσε την
αποχώρηση από το Ιράκ και μεθοδεύει την απόσυρση από το Αφγανιστάν δεν
θέλει να ανησυχήσει τον μέσο ψηφοφόρο με ενδεχόμενα νέα υπερπόντια
μέτωπα, όπου η Ουάσιγκτον θα εμπλακεί πολιτικά ή στρατιωτικά. Η απουσία,
όμως, σαφούς αποτύπωσης των αμερικανικών προθέσεων βαρύνει δραματικά
ένα ήδη βεβαρημένο κλίμα στην παγκόσμια σκηνή.
Το πρώτο ερώτημα
που τίθεται είναι πώς θα κινηθεί μετεκλογικά ο Ομπάμα στην κρίση της
Ευρωζώνης. Στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού ψυχοδράματος, δεν διακυβεύεται
μόνο η εύθραυστη ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας σε περίπτωση
ατυχήματος στη Γηραιά Ηπειρο, αλλά η ίδια η διατλαντική σχέση, το μέλλον
του ΝΑΤΟ και ο ηγετικός ρόλος των ΗΠΑ στη Δύση. Για πόσο καιρό ο
Γκάιτνερ θα κυνηγάει τον Σόιμπλε στον τόπο διακοπών του και θα ακούει
αδιαμαρτύρητα προσβλητικές δηλώσεις του τύπου εσείς που πυροδοτήσατε τη
διεθνή χρτηματοπιστωτική κρίση δεν δικαιούσθε διά να ομιλείτε;
Τι θα γίνει στις διμερείς σχέσεις Ουάσιγκτον - Μόσχας; Τι θα τις
επηρεάσει η παλαιότερη διαβεβαίωση Ομπάμα προς τον Μεντβέντεφ ότι
μετεκλογικά θα διευθετηθεί εύκολα η εκκρεμότητα της αντιπυραυλικής
ασπίδας ή η προκλητική αγνόηση των ζωτικών συμφερόντων της Ρωσίας στη
διαχείριση της σύγκρουσης στη Συρία;
Τι θα προκύψει στις διμερείς
σχέσεις με το Πεκίνο τώρα που δίπλα στο πάγιο αμερικανικό αίτημα για να
ανατίμηση του γιουάν για να ισορροπήσει το διμερές εμπορικό ισοζύγιο
προσετέθη το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου Κίνας - Ιαπωνίας στις
βραχονησίδες του Ειρηνικού;
Ποια στάση θα υιοθετήσουν οι ΗΠΑ στην
ευρύτερη Μέση Ανατολή; Βλέποντας και κάνοντας, όπως μέχρι τώρα, ή θα
χαράξουν σαφείς «κόκκινες γραμμές» με προτεραιότητα τον ακραίο ισλαμικό
φονταμενταλισμό, επιλογή που συνεπάγεται πίεση και παρέμβαση ώστε οι
κυβερνήσεις στο Ριάντ και στο Ισλαμαμπάντ να πάψουν να λειτουργούν ως
κέντρα υπόθαλψης τροφοδότησης και εξαγωγής του ακραίου σαλαφισμού, στη
σκιά του οποίου ανθούν οργανώσεις τύπου αλ Κάιντα;
Η κρίση της
αμερικανικής παντοδυναμίας είναι πολύ πιο σοβαρή από την κατάρρευση της
Βρετανικής Αυτοκρατορίας μετά το 1945. Τότε, συντεταγμένα, το Λονδίνο
παρέδωσε τη σκυτάλη της πρωτοκαθεδρίας σε μια παλία βρετανική αποικία
και όχι μόνον δεν υπήρξε κενό αλλά ενίσχυση της αγγλοσαξονικής ισχύος
στις διεθνείς ισορροπίες.
Σήμερα, οι ΗΠΑ έχουν πάθει
βραχυκύκλωμα χωρίς ακόμη να έχει αναδυθεί διάδοχη κατάσταση. Μπορεί
αναλυτές και ειδήμονες να διαπιστώνουν ότι την παρ' ολίγον Pax Americana
τη διαδέχεται ένας πολυπολικός κόσμος, κανείς όμως δεν απαντά στο
κρίσιμο ερώτημα, ποιο θα είναι το πλαίσιο, αλλά και πώς θα προσαρμοσθούν
σε αυτό οι σημερινές μεγάλες δυνάμεις και κυρίως οι ΗΠΑ και η Ρωσία.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 01/10/2012)