Οι βαθμοί στον… έλεγχο του προέδρου Ομπάμα για το μάθημα της
οικονομίας είναι στην καλύτερη των περιπτώσεων μέτριοι! Από το
εξαιρετικό Α+ μέχρι την αποτυχία του Ε, θα του έδινα ένα Γ+, αν και
παραδέχομαι ότι ο πρόεδρος της χώρας συνήθως δεν έχει μεγάλη επιρροή
στον οικονομικό κύκλο. Η οικονομία μας άλλωστε είναι πολύ μεγάλη και
επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Αναφέρω χαρακτηριστικά τις νέες
τεχνολογίες μέχρι και τις συνθήκες που επικρατούν παγκοσμίως. Ακόμη, η
οικονομική πολιτική δεν ασκείται μόνον από τον Λευκό Οίκο. Λόγο έχουν
επίσης το Κογκρέσο (φορολογία, δαπάνες), η Κεντρική Τράπεζα
(χρηματοπιστωτικές αγορές) και οι ρυθμιστικές αρχές. Οι πρόεδροι της
χώρας συχνά κερδίζουν επαίνους ή κατηγορούνται για την κατάσταση της
οικονομίας, όταν δεν τους αξίζει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Ωστόσο, σε
εποχές κρίσης, ο πρόεδρος αποκτά μεγαλύτερο λόγο. Και έτσι, μπορούμε και
πρέπει να κρίνουμε τον Ομπάμα για τις επιδόσεις του στο συγκεκριμένο
πεδίο.
Οπως και στο σχολείο, ο έλεγχος δίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Ετσι, για την αρχή της θητείας του, για το πρώτο εξάμηνο, ο πρόεδρος
παίρνει ένα Α-, ενώ για το υπόλοιπο διάστημα οι βαθμοί του χειροτερεύουν
ραγδαία. Ο καλός βαθμός που του δίνουμε έχει να κάνει με την αρχική
αποτελεσματικότητά του, στο να σταματήσει την οικονομία από μία ελεύθερη
πτώση.
Υπενθυμίζω ότι το πρώτο εξάμηνο του 2009 η αμερικανική οικονομία έχανε
650.000 θέσεις εργασίας τον μήνα. Μέχρι τον Μάρτιο του 2009 -και από τα
τέλη του 2008- ο δείκτης Dow Jones υποχωρούσε κατά 25%. Αν και ορισμένες
πολιτικές για την αντιμετώπιση της κρίσης εφαρμόζονταν ήδη από την
απερχόμενη κυβέρνηση Μπους, η συνεργασία του Ομπάμα με τη Fed και η
αποφασιστικότητα που επέδειξε τότε συνέτειναν στη σταθεροποίηση της
οικονομίας. Αν δεν είχε λάβει μέτρα, ουδείς ξέρει πού θα βρισκόμασταν
σήμερα. Ομως, στη συνέχεια τα πράγματα διαφοροποιήθηκαν.
Η ανάκαμψη δεν ικανοποιεί. Η οικονομία των ΗΠΑ έπιασε πάτο στα μέσα του
2009 και έκτοτε αναπτύσσεται με ασθενικούς ρυθμούς, κατά μέσο όρο σε
ποσοστό 2,2% ετησίως. Αντιθέτως, οι μέσοι αναπτυξιακοί ρυθμοί των εννέα
άλλων περιόδων κρίσης μετά το 1950 έφταναν το 4,2% για την πρώτη
τριετία. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας κρίσης η αμερικανική οικονομία
απώλεσε 8,8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και έχει ανακτήσει λιγότερες από
το 50%, ήτοι περί τα 4 εκατομμύρια. Το γεγονός εξηγεί το γιατί πολλοί
Αμερικανοί δεν αναγνωρίζουν ότι υπάρχει ανάκαμψη.
Ο Ομπάμα έχει μέρος της ευθύνης για την αναιμική ανάκαμψη.
Χαρακτηριστικό λάθος του ήταν το νομοσχέδιο για την Υγεία, καθώς η
περιπλοκότητά του αποθαρρύνει τις νέες προσλήψεις. Η αβεβαιότητα σε ό,τι
αφορά τον έλεγχο του δημοσίου ελλείμματος εντάθηκε. Η αβεβαιότητα
φέρνει φόβο και όταν αυτός επικρατεί οι επιχειρήσεις δεν υλοποιούν νέες
επενδύσεις και δεν κάνουν προσλήψεις, ενώ οι καταναλωτές περιορίζουν και
αναβάλλουν τις αγορές τους.
Για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να επισημάνουμε πάντως ότι η τελευταία
ύφεση ήταν και η μεγαλύτερη μετά το 1929. Μόνον η έκρηξη της φούσκας
τιμών των ακινήτων «εξανέμισε» πλούτο αξίας 6 τρισ. δολαρίων! Ομως, τα
λάθη του Ομπάμα συντήρησαν τα προβλήματα της οικονομίας. Τώρα οι
Αμερικανοί καλούνται να τον ξαναψηφίσουν. Σύντομα θα δούμε τι… βαθμό του
δίνουν οι ίδιοι!
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 24/10/2012)