Φοβού τις ειδούς του Μαρτίου προοιώνησε ο Μάντης στον Ιούλιο Καίσαρα.
Έγιναν έτσι οι ειδοί του Μαρτίου σύµβολα ανήσυχης αναµονής.
Οι γιορτές κύλησαν ήρεµα. Όλοι οι πολιτικοί στον κόσµο, αλλά κυρίως οι
οικονοµικοί αρθογράφοι φρόντισαν να µας καθησυχάσουν. Κυρίως
καθησυχαστικές ήταν και οι αγορές µε τα ευρωπαϊκά spreads του Νότου να
πέφτουν σηµαντικά αν και αυτό βέβαια συνδέεται µε τα Bonus των ανωτάτων
στελεχών των χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων τα οποία τόσο βελτιώνονται όσο ο
Δεκέµβριος κλείνει τη χρονιά θετικά.
Η Ασία ελπίζεται ήρεµη για το 2013 και η χρονιά έκλεισε για την Ελλάδα πολύ καλύτερα απ΄ότι άρχισε.
Τι είναι λοιπόν αυτό που µας κάνει να ανησυχούµε για το 2013;
Οι δυο µεγάλοι κίνδυνοι για το 2013 στην Ευρώπη λέγονται Ισπανία και Ιταλία.
Στην Ισπανία όλα έχουν αποτύχει παρόλο που ο δειλός Ραχοϊ εφαρµόζοντας
πολιτική που δεν είναι άγνωστη σ' εµάς επέλεξε να επιρρίπτει το πρόβληµα
στην επόµενη κυβέρνηση για όσο καιρό µπορεί ο ίδιος να µείνει
γαντζωµένος στην εξουσία.
Η Ισπανία δηµοσιονοµικά είναι σαν την
Ελλάδα. Δεν µπόρεσε να δαµάσει το έλλειµµά της που φέτος θα υπερβεί το
7,6% του ΑΕΠ και του χρόνου το 6%. Έχει µια πτώση του ΑΕΠ 2% µε αρνητική
τάση, νέο ρεκόρ µη εξυπηρετούµενων δανείων που συνεχώς αυξάνεται και
συρρίκνωση των τραπεζικών της χορηγήσεων 5%. Το τραπεζικό της σύστηµα
είναι, το περισσότερο, χρεοκοπηµένο και εν διαλύσει, µε την ανεργία να
ξεπερνά το 26%.
Για το 2013 η Ισπανία χρειάζεται 200 δισ. για το
κόστος χρηµατοδότησης του χρέους της πέραν των νέων αναγκών λόγω
ελλείµµατος και πέραν των αναγκών των τραπεζών της, οι οποίες πιθανόν να
χρειάζονται άλλα τόσα δισ. δεδοµένου ότι κάθε λίγο βγαίνουν νέες
ανάγκες χρηµατοδότησης του τραπεζικού συστήµατος που διαψεύδουν τις
προηγούµενες οικονοµικές καταστάσεις τους.
Η µόνη ορατή σωσίβια
λέµβος είναι αυτή της αγοράς οµολόγων του ΟΜΤ που παρέχει (ως υπόσχεση
µέχρι σήµερα) ο Ντράγκι. Αυτό όµως σηµαίνει ένταξη στο ESM δηλαδή
έγκριση από τα κοινοβούλια των άλλων χωρών και κυρίως της Γερµανίας η
οποία βρίσκεται σε προεκλογική διαδικασία και ήδη ο Σόιµπλε µέχρι τώρα
έχει επιβάλει στην Ισπανία να µην ζητήσει ένταξη στο ESM ακριβώς γιατί
φοβάται τις αντιδράσεις του γερµανικού Κοινοβουλίου.
Η Ισπανία
ουσιαστικά έχει χρεοκοπήσει. Έχει πάρει αναστολή εκτέλεσης από τις
αγορές για όσο καιρό θα επιτρέπουν στον Ραχοϊ να περνά το κόστος
δανεισµού στον επόµενο πρωθυπουργό. Όταν τα spreads ανέβουν, πράγµα που
επίκειται, η κατάρρευση της Ισπανίας θα είναι άµεση.
Η κατάρρευση
της Ισπανίας είναι το τελευταίο πλήγµα που µπορεί να δεχθεί το ευρώ και
να επιβιώσει, δύσκολα. Το επόµενο πλήγµα θα είναι οριστικό. Και ο
κίνδυνος για το επόµενο πλήγµα προέρχεται από την Ιταλία όπου και θα
δοθεί η µητέρα των µαχών για την επιβίωση της Ιταλίας, του ευρώ και της
Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το σηµαντικότερο πρόβληµα της Ιταλίας είναι η
ταχεία αύξηση του χρέους της. Το τέλος του 2012 θα τη βρει µε χρέος
σχεδόν 130% του ΑΕΠ, ενώ στην αρχή του έτους προϋπολογίζετο στο 125%.
Ταυτόχρονα το χρέος της έχει συρρικνωθεί σε χρονική διάρκεια σε επτά έτη
µεσοσταθµικά που σηµαίνει ανανέωση 15% ετησίως δηλαδή περίπου 300 δισ.
µε κόστος χρηµατοδότησης 332 δισ. Το 2013 το χρέος θα φτάσει το 135%.
Αυτά είναι µη εξυπηρετήσιµα επίπεδα.
Και οι άλλοι δείκτες στην Ιταλία όµως δεν είναι καλοί. Το κόστος εργασίας στην Ιταλία ανέβηκε και έχει συνεχή ανοδική τάση.
Παρόλο που η Ιταλία κάνει αξιόλογες προσπάθειες εξαγωγών και
δηµιουργίας εµπορικού πλεονάσµατος οι δοµές της χώρας είναι παρωχηµένες
και οι χρηµατοδοτικές ανάγκες της αδήριτες.
Το Ιταλικό χρέος δεν
εξυπηρετείται πλέον παρά µόνο µε νέο χρέος. Η Ιταλία µπορεί να
χρηµατοδοτήσει τα ελλείµµατά της µε αρκετά υψηλό επιτόκιο για κάποιο
διάστηµα µε αγοραστές του χρέους κυρίως τις Ιταλικές τράπεζες κατά το
ελληνικό µοντέλο. Αυτό δεν µπορεί να διαρκέσει πολύ και είναι στο έλεος
των αγορών.
Η Ιταλία θα υποχρεωθεί σύντοµα να κάνει µια
αναδιάρθρωση του χρέους της, να δηµιουργήσει δηλαδή πιστωτικό γεγονός.
Είναι βέβαια προτιµητέο από την χρεοκοπία, αλλά σκληρό.
Οι
σκληρές επιλογές που προκύπτουν από τα ανωτέρω είναι αυτές που θα πρέπει
να αντιµετωπίσει η Νέα Ιταλική Κυβέρνηση που θα προέλθει από τις
εκλογές της 24ης Φεβρουαρίου. Ποια θα είναι η ισχύς της νέας ιταλικής
κυβέρνησης είναι άγνωστο. Η εναλλακτική επιλογή είναι η λιρέτα. Δεν
είναι πιθανό. Αλλά αυτό από αδύνατο έχει γίνει απλώς απίθανο.
Το
ισπανικό δράµα θα πρέπει να καταλήξει µέσα στο πρώτο τρίµηνο του 2013 µε
κάποιο τρόπο. Το ιταλικό δράµα θα απαντηθεί ως προς το αν έχει σωτηρία
στο πρώτο τρίµηνο του 2013.
Το πρώτο τρίµηνο του 2013 πρέπει
επίσης να απαντηθούν σειρά θεµάτων σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Σλοβενία, η
Κύπρος, η Πορτογαλία και άλλες και στο βάθος του έτους ξεπροβάλλει η
γερµανική λιτότητα, αν βέβαια φτάσουµε αλώβητοι ως εκεί.
Αι ειδοί
του Μαρτίου «ήλθαν µα δεν παρήλθαν» για τον Ιούλιο Καίσαρα. Ας
ελπίσουµε ότι θα παρέλθουν για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 04/01/2013)