Το Μετέωρο Βήμα της Ευρώπης

Ποιο θα είναι το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης, διερωτώνται κυρίως οι ασκούντες εξουσία σε παγκόσμια κλίμακα, λόγω των οικονομικών αλληλεπιδράσεων στον πλανήτη. Σε κάθε περίπτωση όμως διερεύνησης του μέλλοντος οι ειδικοί καταλήγουν σε σενάρια αισιόδοξα και απαισιόδοξα. Το ίδιο ισχύει και στη συγκεκριμένη περίπτωση. Ωστόσο φαίνεται ότι οι περισσότεροι αναλυτές καταλήγουν στο ότι η ΕΕ δεν θα κατέχει στο μέλλον τη θέση που κατέχει τώρα στην παγκόσμια οικονομία και ότι η τρέχουσα κρίση θα αφήσει βαθιές πληγές στους πολίτες της.

Σε ό,τι αφορά τη θέση της ΕΕ στην παγκόσμια οικονομία όλοι συμφωνούν ότι τις δύο επόμενες δεκαετίες το μερίδιό της θα υποχωρήσει: από 17% σήμερα σε 12% και των ΗΠΑ από 23% σε 18%.

Αντίθετα, η συμμετοχή της Κίνας θα ανέλθει από 17% σε 28% και της Ινδίας από 7% σε 11%.

Φυσικά, τις  όποιες προβλέψεις αυτού του είδους δεν είναι για να τις παίρνει κανείς τοις μετρητοίς αφού την τελευταία λέξη την έχει συνήθως στην Ιστορία «ο απρόβλεπτος παράγοντας».

Για παράδειγμα, η πρόβλεψη ότι η συμμετοχή της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία θα ανέλθει κατά 10 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες ως το 2030 δεν λαμβάνει υπόψη της το ενδεχόμενο μιας «φούσκας» στην αχανή χώρα.

Επίσης η υποχώρηση της συμμετοχής των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία μπορεί να μην επαληθευθεί αν η υπερδύναμη εμπλακεί σε μια ελεγχόμενη σύρραξη.

Η δυσμενής πρόβλεψη για την πορεία της ΕΕ δείχνει περισσότερη «βατή», αφού για να μην επαληθευθεί θα χρειαστούν βαθιές αλλαγές στο θεσμικό σύστημα λειτουργίας της  ευρωπαϊκής ενότητας, στη λήψη αποφάσεων και διάθεση περισσοτέρων κεφαλαίων για την ανάπτυξη, την τεχνολογία και την καινοτομία.

Φευ! Τίποτε δεν δείχνει ότι η ΕΕ είναι αποφασισμένη να προχωρήσει στις αναγκαίες αλλαγές - ούτε στα θεσμικά ούτε στα οικονομικά. Και όχι μόνον αυτό, αλλά οι αποφάσεις των ηγετών δείχνουν σαν να έχουν πάρει δεδομένο ότι ο ρόλος της στο παγκόσμιο γίγνεσθαι θα είναι υποδεέστερος του σημερινού. Αρκεί να αναφέρουμε ότι οι δημοσιονομικές προοπτικές 2013-2020 (η διάθεση κεφαλαίων για ανάπτυξη, τεχνολογία, Παιδεία, γεωργία) υπολείπονται του προηγούμενου πακέτου την ώρα που η ανταγωνιστικότητα της ευρωοικονομίας θα έπρεπε να είναι η πρώτη προτεραιότητα.

Οι ηγέτες των κρατών-μελών δείχνουν να έχουν πάρει ως  δεδομένο τις φυγόκεντρες δυνάμεις που αναπτύσσονται κυρίως λόγω της κρίσης. Στην Καταλωνία κερδίζουν πόντους όσοι επιδιώκουν απόσχιση από τη Μαδρίτη, το ίδιο και στη Χώρα των Βάσκων. Η Σκωτία θα διεξαγάγει δημοψήφισμα το φθινόπωρο του 2014 με στόχο να αποσχιστεί από το Λονδίνο, η Φλάνδρα στο Βέλγιο πιέζει για μείωση των δεσμών από τη Βαλλονία και στην Ιταλία αναπτύσσεται το κίνημα ανεξαρτησίας του Βενέτο (ευρύτερη περιοχή γύρω από τη Βενετία).

Ολα δείχνουν ότι η θέση της ΕΕ στο παγκόσμιο γίγνεσθαι δεν θα είναι αυτή που θα μπορούσε να είναι τα επόμενα χρόνια λόγω έλλειψης βούλησης των ηγετών της, που έχουν εμπλακεί σε μια ανατροφοδοτούμενη κρίση.

Σε ό,τι αφορά τη δεύτερη πρόβλεψη ότι η τρέχουσα κρίση θα αφήσει βαθιές και ανεξίτηλες πληγές στην ευρωπαϊκή κοινωνία, φαίνεται ότι και εδώ συμφωνούν οι περισσότεροι αναλυτές. Και τούτο διότι η ανεργία είναι εκτεταμένη και διαρθρωτική, ιδιαίτερα στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες η μακροχρόνια ανεργία επικρατεί, που σημαίνει ότι η περιθωριοποίηση θα σημειώνει άνοδο και η ανεργία στους νέους έχει φθάσει σε ανεπίτρεπτα όρια οδηγώντας σε κοινωνικές αναταράξεις. Για την αντιστροφή αυτής της εξαιρετικά δυσάρεστης κατάστασης χρειάζονται ισχυρή βούληση, φιλόδοξοι στόχοι και κεφάλαια για την ανάπτυξη.