Ακόμα πιο δυσάρεστες οι νέες μελέτες για
τον πλανήτη: η ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής απαιτεί μεγαλύτερες
περικοπές στις εκπομπές CO2, απ' ό,τι νομίζαμε. Και μεγαλύτερα
τεχνολογικά άλματα. Και βλέπουμε...
Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα πρέπει να μειωθούν πολύ
περισσότερο και πολύ συντομότερα, αν θέλουμε να συγκρατήσουμε την άνοδο
της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 20° C, σύμφωνα με έκθεση που
δημοσιεύθηκε στα Environmental Research Letters.
Οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι η αναβάθμιση της υπάρχουσας
τεχνολογίας δεν είναι αρκετή για την επίτευξη των στόχων, αλλά,
αντιθέτως, χρειαζόμαστε καινοτόμα τεχνολογικά άλματα.
Μια επιστημονική μελέτη-σταθμός που δημοσιεύθηκε το 2004,
συμπέραινε ότι, για τα επόμενα 50 χρόνια, η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε
να περιοριστεί «απλώς αναβαθμίζοντας όσα γνωρίζουμε πώς να κάνουμε».
Εκείνη η μελέτη, την οποία συνυπέγραφε ο Ρόμπερτ Σόκολοου, καθηγητής
Μηχανολογίας και Αεροναυπηγικής στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον των ΗΠΑ,
«έσπαγε» το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής σε εύκολα διαχειρίσιμες
«φέτες», προτείνοντας 15 ενέργειες που θα μπορούσαν να γίνουν -όπως ο
διπλασιασμός του αριθμού των πυρηνικών αντιδραστήρων, η κατασκευή ενός
εκατομμυρίου ανεμογεννητριών ή η αναστροφή της αποψίλωσης των τροπικών
δασών- καθεμία από τις οποίες, εφόσον βρισκόταν σε πλήρη ανάπτυξη, θα
μείωνε την ποσότητα εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα κατά έναν γιγατόνο
άνθρακα ανά έτος.
Παρωχημένη
Η μελέτη του 2004 κατέληγε στο συμπέρασμα ότι, προκειμένου να
αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, το μόνο που χρειάζεται για τα επόμενα
50 χρόνια είναι να αναπτυχθούν πλήρως επτά από τις προτεινόμενες
ενέργειες, κάτι που θα κρατούσε τις ποσότητες εκπομπής σταθερές, ακόμη
και αν αυξανόταν η παγκόσμια χρήση ενέργειας. Εως τότε, η νέα τεχνολογία
θα έκανε εφικτή την έναρξη μείωσης των εκπομπών, ώστε τελικά να
εκμηδενισθούν έπειτα από άλλα 50 χρόνια. Η προσέγγιση αυτή θα κρατούσε
τις συγκεντρώσεις του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα κάτω από τα
500 μέρη ανά εκατομμύριο, ένα επίπεδο στο οποίο θεωρείται ότι
αποφεύγονται οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Η νέα μελέτη καταδεικνύει ότι, προκειμένου να συγκρατηθεί η
άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 20° C (ένας διεθνώς
αποδεκτός στόχος), στην πραγματικότητα θα απαιτηθούν 31 ενέργειες -ή 31
λιγότεροι γιγατόνοι άνθρακα το χρόνο από όσους θα εκπέμπονταν αν δεν
γινόταν τίποτε. Και επισημαίνει ότι, προκειμένου να επιτευχθούν οι
στόχοι, οι τεχνολογικές καινοτομίες θα απαιτηθούν νωρίτερα από το
αναμενόμενο. Ο Μάρτιν Χόφερτ, ομότιμος καθηγητής Φυσικής στο
Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης,
είναι κατηγορηματικός: «Αν το κοιτάξεις αντικειμενικά, βλέπεις την
άβυσσο».
Εξηγήσεις
Στη νέα έκθεση, οι ερευνητές δίνουν αρκετές εξηγήσεις για τους
κατά πολύ υψηλότερους αριθμούς. Ο απλούστερος είναι ότι, στα χρόνια που
μεσολάβησαν από την πρώτη μελέτη, η ποσότητα των εκπομπών έχει ήδη
ανεβεί από τους 7 γιγατόνους διοξειδίου του άνθρακα στους σχεδόν 10
γιγατόνους ανά έτος. Υποστηρίζουν, επίσης, ότι η συγκράτηση των
ποσοτήτων εκπομπής σε σταθερά επίπεδα για 50 χρόνια, δεν είναι πλέον
συμβατή με τη συγκράτηση των επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα κάτω από τα
500 μέρη ανά εκατομμύριο. Η σταθεροποίηση στις τρέχουσες, υψηλότερες
τιμές θα οδηγήσει σε επίπεδα άνω των 500 μερών ανά εκατομμύριο έως το
2049.
Για να κρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας κάτω από τους 20° C,
οι ποσότητες εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα πρέπει να μηδενιστούν γύρω
στο 2060. Και για να συμβεί κάτι τέτοιο, θα χρειαστεί να μπουν σε χρήση
10 επιπλέον ενέργειες ή συνολικά 19. Οι ερευνητές βασίζουν την ανάλυσή
τους σε ένα πρόσφατο κλιματικό μοντέλο - αναγνωρίζουν, όμως, ότι τα
μοντέλα είναι αμφίβολης αξιοπιστίας. Ενώ οι κλιματολόγοι είναι
πεπεισμένοι για τη σύνδεση των επιπέδων του διοξειδίου του άνθρακα με
την άνοδο της θερμοκρασίας, κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα κατά πόσο
αυξάνεται η θερμοκρασία του πλανήτη όταν προστίθεται μια συγκεκριμένη
ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα.
Οι συγγραφείς της έρευνας επισημαίνουν, μάλιστα, ότι η μελέτη
του 2004 ήταν εν μέρει βασισμένη σε εσφαλμένες υποθέσεις σχετικά με την
επίταση των εκπομπών από τις οικονομίες του πλανήτη. Συμπέραινε ότι ο
λόγος των εκπομπών προς το ΑΕΠ θα έπεφτε ελαφρά, όπως συνέβαινε ιστορικά
μέχρι τότε, χωρίς να κάνει περαιτέρω υπολογισμούς. Στα χρόνια που
μεσολάβησαν όμως, οι οικονομίες κρατών όπως η Ινδία και η Κίνα
αναπτύχθηκαν γοργά - και μαζί τους η χρήση υψηλής περιεκτικότητας
γαιάνθρακα για την παραγωγή ενέργειας.
Ακραία μέτρα
Για να δώσει μια αίσθηση των ακραίων μέτρων που μπορεί να
απαιτηθούν, ο Χόφερτ επισημαίνει ότι ίσως χρειαστεί να τοποθετήσουμε
ηλιακούς συλλέκτες στο Διάστημα, όπου θα εκτίθενται αδιάλειπτα στον ήλιο
και οι οποίοι κατόπιν θα εκπέμπουν την ενέργεια στη Γη μέσω λέιζερ ή
μικροκυμάτων. Στη λίστα των προτάσεών του υπάρχουν επίσης: παγκόσμια
υπεραγώγιμα ενεργειακά δίκτυα για τη διανομή ανανεώσιμης ενέργειας και
αναπαραγωγοί πυρηνικοί αντιδραστήρες σύντηξης. Ο Χόφερτ προτείνει οι ΗΠΑ
να διαθέτουν τουλάχιστον 30 εκατ. δολάρια το χρόνο για να χρηματοδοτούν
την έρευνα, την ανάπτυξη και μεγάλα έργα επίδειξης προηγμένων
ενεργειακών σχεδιασμών.
Από την πλευρά του, ο Σόκολοου συνιστά να παραμείνει ο αρχικός
στόχος της διατήρησης των εκπομπών σταθερών επί 50 χρόνια, παρόλο που
δεν θα είναι αρκετό για την αποφυγή της αύξησης της θερμοκρασίας κατά
δύο βαθμούς. Ισχυρίζεται ότι ο ορισμός υπερβολικά φιλόδοξων στόχων
μπορεί να λειτουργήσει αποθαρρυντικά και να παρωθήσει τους ανθρώπους να
υιοθετήσουν παράτολμες λύσεις. Για παράδειγμα, προειδοποιεί ότι απότομη
κλιμάκωση της χρήσης πυρηνικής ενέργειας μπορεί να οδηγήσει στον κίνδυνο
να πέσουν σε λάθος χέρια πυρηνικά υλικά για την κατασκευή βομβών.
Επιμέλεια: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΟΥΤΣΗΣ
(από την εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 27/01/2013)