Αμείωτο κράτησαν το ενδιαφέρον των πενήντα και πλέον
παρισταμένων οι ομιλητές της προχθεσινής (30/1) ειδικής απογευματινής εκδήλωσης του ΙΕΝΕ
με θέμα «
Η Αραβική Άνοιξη, οι Επιπτώσεις στην Αγορά Πετρελαίου και ο Ρόλος
των Κοιτασμάτων της Ανατ. Μεσογείου», που πραγματοποιήθηκε στο Ίδρυμα
Ευγενίδου. Η εκδήλωση έδωσε μία πλήρη εικόνα των μέχρι τώρα εξελίξεων στην
ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου υπό το φως της «Αραβικής Άνοιξης»,
τόσο σε γεωπολιτικό όσο και σε ενεργειακό επίπεδο, σε συνδυασμό με τις
πρόσφατες ανακαλύψεις πολύ σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην
Ανατολική Μεσόγειο.
Την εκδήλωση άνοιξε ο Πρόεδρος του ΙΕΝΕ
Δρ. Γιάννης
Δεσύπρης, ο οποίος τόνισε ότι οι περισσότερες χώρες της περιοχής, οι οποίες
δοκιμάζονται από τις αιματηρές εξεγέρσεις της τελευταίας διετίας, είναι
πετρελαιοπαραγωγικές χώρες, ενώ κάποιες από αυτές αποτελούν βασικές
προμηθεύτριες φυσικού αερίου της Ευρώπης.
Ο επόμενος ομιλητής ήταν ο
Δρ. Ιωάννης Μάζης,
Καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας - Γεωπολιτικής του Τμήματος Τουρκικών &
Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών (Πανεπιστήμιο Αθηνών), ένας από τους εγκυρότερους
αναλυτές για θέματα Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής. Ο Δρ. Μάζης υπογράμμισε
ότι το σύνολο των γεγονότων που έχει καθιερωθεί δημοσιογραφικά να ονομάζονται
συλλήβδην ως «Αραβική Άνοιξη», στην πραγματικότητα αποτελούν έναν
«Ισλαμιστικό Χειμώνα», παρά την κυρίαρχη ρητορική που τα χαρακτηρίζει ως
φαινόμενα άνθησης της δημοκρατίας στις χώρες αυτές. Στη συνέχεια, ανέπτυξε τον
πρωταγωνιστικό ρόλο που απέκτησαν οι ισλαμιστές σε χώρες όπως η Αίγυπτος
μετά τις αρχές του 2011, ενώ περιέγραψε εκτενώς τον ρόλο των δυτικών δυνάμεων
στα τεκταινόμενα στην περιοχή. Αφήνοντας, σε περίπτωση επικράτησης των
σουνιτών, ανοικτό ακόμη και το ενδεχόμενο διάσπασης του συριακού κράτους, με τη
δημιουργία αυτόνομης αλαουϊτικής - χριστιανικής περιοχής στα παράλια, πολύ
κοντά στην τόσο επίκαιρη, πλέον, ενεργειακή Λεκάνη της Λεβαντίνης. Ακόμη περισσότερο,
τόνισε τις προοπτικές που ανοίγονται για τον κουρδικό παράγοντα, μετά τη de
facto αυτονόμηση των περιοχών της Συρίας με κουρδικό πληθυσμό με την ανοχή του
καθεστώτος Άσαντ. Σύμφωνα με τον καθηγητή Μάζη, οι Κούρδοι απολαμβάνουν όλο και
πιο ανοικτά την υποστήριξη του αμερικανικού και του ισραηλινού παράγοντα, με
ευνοϊκές συνέπειες και για το κουρδικό κρατίδιο στο Βόρειο Ιράκ, αλλά και για
τους Κούρδους της Τουρκίας. Μάλιστα, τόνισε ότι η αυτονόμηση των Κούρδων της
Συρίας θα μπορούσε να δώσει μία διέξοδο για τα πετρέλαια της Μοσούλης και του
Κιρκούκ προς τη Μεσόγειο, η οποία θα παρακάμπτει την Τουρκία.
Επιπλέον, ο έγκριτος ακαδημαϊκός επισήμανε ότι η Ελλάδα
οφείλει, μιμούμενη το παράδειγμα της Κύπρου, να δημιουργήσει προϋποθέσεις που
θα παρέχουν ασφάλεια και «στρατηγικό βάθος» στο Ισραήλ. Όπως υπογράμμισε, η
χώρα μας πρέπει να συνειδητοποιήσει πως δεν αποτελεί μία χώρα άνευ σημασίας,
αλλά μία πολύτιμη σύμμαχος για το ΝΑΤΟ, του οποίου αποτελεί (μαζί με την
Τουρκία) την ΝΑ πτέρυγα. Επομένως, κατέληξε ο καθηγητής Μάζης, η χώρα μας
οφείλει να αξιοποιήσει και να υπογραμμίσει στους συμμάχους της, χάριν των
συμφερόντων της και πέρα από ιδεοληψίες περί «ελληνοτουρκικής φιλίας», τη
γεωπολιτική της αξία και τη συνέπειά της στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Στις επιπτώσεις της
«Αραβικής Άνοιξης» στην διεθνή αγορά πετρελαίου ήταν αφιερωμένη η εισήγηση του
Αντιπροέδρου και Γενικού Διευθυντή του ΙΕΝΕ κ.
Κωστή Σταμπολή, ο οποίος υπενθύμισε ότι η χθεσινή εκδήλωση ήλθε ως
συνέχεια του διεθνούς συνεδρίου που οργάνωσε στην Αθήνα στις 4-6/12/2012 το
Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), υπό την προεδρία του καθηγητή Μάζη, με θέμα «Οι
Εξεγέρσεις στον Αραβομουσουλμανικό Κόσμο: Ζητήματα Ειρήνης και Σταθερότητας στη
Μεσόγειο». Ο κ. Σταμπολής περιέγραψε τις διακυμάνσεις που προκάλεσαν τα
γεγονότα στην παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου των χωρών της περιοχής.
Ειδικότερα, η Λιβύη και η Συρία ήταν οι μόνες χώρες των
οποίων η παραγωγή επηρεάστηκε από τα δραματικά πολιτικά γεγονότα. Ειδικότερα, η
παραγωγή στη Λιβύη, σχεδόν διεκόπη το 2011, ενώ στη Συρία σημείωσε πολύ μεγάλη
κάμψη. Αν και στη Λιβύη, το 2012, η παραγωγή πετρελαίου ανέκαμψε σχεδόν στα
επίπεδα πριν την αντικανταφική εξέγερση, η συριακή παραγωγή αργού σημείωσε
ακόμη μεγαλύτερη μείωση, λόγω του συνεχιζόμενου εκεί εμφυλίου. Όπως τόνισε ο γενικός
Διευθυντής του Ινστιτούτου, αν και στις χώρες της Αραβικής Χερσονήσου τα
καθεστώτα ανάσχεσαν τη διάδοση της «Αραβικής Άνοιξης», το α΄εξάμηνο του 2011 οι
τιμές του αργού αυξήθηκαν κατά 20%, παρ' ότι οι απώλειες ισοφαρίστηκαν από την
αύξηση της παραγωγής στη Σαουδική Αραβία και στις χώρες εκτός
OPEC.
Αναφερόμενος στις τρέχουσες εξελίξεις στην Αίγυπτο, ο κ. Σταμπολής τόνισε ότι η
σημασία της για τις αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου έγκειται όχι τόσο την
παραγωγή της, αλλά στην αξία της ως χώρας διαμετακόμισης, μέσω του Σουέζ
και του αγωγού
SUMED,
που μεταφέρει πετρέλαιο από την Ερυθρά προς τη Μεσόγειο θάλασσα. Όσον αφορά την
Αλγερία, υπογράμμισε το γεγονός ότι καλύπτει το 10% των αναγκών της Ευρώπης σε
φυσικό αέριο. Επίσης, επισήμανε ότι αν τα φαινόμενα της «Αραβικής Άνοιξης»
επεκταθούν στη Σαουδική Αραβία, οι επιπτώσεις θα είναι δραματικές για τη
σταθερότητα των παγκόσμιων τιμών πετρελαίου. Τέλος, τόνισε ότι, σε αντίθεση, με
παλαιότερες κρίσεις, η «Αραβική Άνοιξη» δεν επέφερε διαταραχές στην τιμή των
εμπορευμάτων ανάλογη με την δριμύτητά της σε πολιτικό επίπεδο.
Ο επόμενος ομιλητής, κ.
Μαθιός Ρήγας, διευθύνων σύμβουλος
της
Energean
Oil
and
Gas,
μίλησε για τις δραστηριότητες της εταιρείας του στην Αίγυπτο και τις δυσκολίες
που παρουσιάζονται για τις πετρελαϊκές στο διαμορφωθέν περιβάλλον μετά την
ανατροπή του Χόσνι Μουμπάρακ. Επίσης, ο κ. Ρήγας ανέπτυξε εκτενώς τις διαφορές
ανάμεσα στην Αίγυπτο και την Ελλάδα όσον αφορά την αγορά πετρελαίου, το
ρυθμιστικό καθεστώς και τις δυνατότητες του κλάδου στην κάθε χώρα. Κατέληξε
λέγοντας ότι η Αίγυπτος, παρά τους σοβαρούς πολιτικούς τριγμούς που
αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια, συνεχίζει να παρέχει από διοικητικής και
οργανωτικής πλευράς ένα σταθερό πλαίσιο στο οποίο οι ξένες πετρελαϊκές
εταιρείες μπορούν να επενδύσουν. Όπως τόνισε, ο βασικός λόγος που υπερτερεί σε
σχέση με την Ελλάδα είναι ότι διαθέτει εκατό χρόνια πρωτύτερης εμπειρίας στην
ανάπτυξη των υδρογονανθράκων, ενώ η χώρα μας, ακόμη και στα σημερινά πρόδρομα
βήματα στη διαδικασία εκμετάλλευσης των αντίστοιχων πόρων της χαρακτηρίζεται
από ρυθμιστική κα φορολογική ρευστότητα, γεγονός που δεν διαμορφώνει ελκυστικό
περιβάλλον για υποψήφιους επενδυτές.
Το ζήτημα των ερευνών πετρελαίου και της σχέση τους με
την εθνική κυριαρχία ανέπτυξε ο εταίρος του ΙΕΝΕ
Δρ. Ντίνος Νικολάου, γεωλόγος πετρελαίου και ενεργειακός
οικονομολόγος, ο οποίος ξεκίνησε την ομιλία του με μία ιστορική διαδρομή στις
έρευνες υδρογονανθράκων στη χώρα μας ως το 1974 και στις διεκδικήσεις που
εγείρει έκτοτε στο Αιγαίο η Άγκυρα. Όπως επισήμανε, αμφισβητήσεις στα
κυριαρχικά μας δικαιώματα έχουν εγείρει τόσο η Λιβύη, όσο και η Αλβανία, πράγμα
που υποδαυλίζεται υπογείως από την Τουρκία. Επιπλέον, αναφέρθηκε στις κρίσεις
του 1976 και του 1987, αλλά και στους γύρους παραχωρήσεων που έχει προκηρύξει η
Τουρκία σε ελληνικές περιοχές από το 1973, με αποκορύφωμα τη διενέργεια
σεισμικών ερευνών το 2011 στην περιοχή της δυνητικής ΑΟΖ της χώρας μας.
Αναφερόμενος στο θέμα της κήρυξης ΑΟΖ από την Ελλάδα, ο Δρ. Νικολάου τόνισε ότι
η χώρα μας οφείλει, ακολουθώντας το κυπριακό παράδειγμα, πρώτα να προβεί σε
οριοθέτηση και μετέπειτα σε κήρυξη της εν λόγω ζώνης. Όπως υπογράμμισε, η
Ελλάδα θα πρέπει να είναι διπλωματικά και στρατιωτικά προετοιμασμένη για την
κήρυξη της ΑΟΖ. Επίσης, αναφέρθηκε στην αγορά του ερευνητικού σκάφους της
νορβηγικής
Polarco, από
μέρους της Τουρκίας και, επικαλούμενος, πάλι, το παράδειγμα της Κύπρου, τόνισε
ότι η Ελλάδα πρέπει να έχει συνέχεια, συνέπεια και σοβαρότητα στην άσκηση
των κυριαρχικών της δικαιωμάτων.
Τέλος, αναφέρθηκε δια μακρών στους ισχυρισμούς που
διατυπώνονται, από μερίδα ειδικών, για ύπαρξη τεράστιων ποσοτήτων φυσικού
αερίου νοτίως της Κρήτης. Συγκεκριμένα, τόνισε ότι η περιοχή δεν έχει ακόμη
εξερευνηθεί, ενώ δεν θα πρέπει να συγκρίνεται με τη Λεβαντίνη, με την οποία
παρουσιάζει μεγάλες γεωλογικές διαφορές. Καθώς η
PGS τώρα χαράσσει τις αναγνωριστικές γραμμές
στην περιοχή, δεν είναι ορθή η οποιαδήποτε αναφορά σε ποσότητες.
Στη μελέτη της ΔΕΠΑ για κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού που
θα μεταφέρει το φυσικό αέριο από τα νεοανακαλυφθέντα κοιτάσματα στην Ανατολική
Μεσόγειο (Ισραήλ και Κύπρο) προς τις ευρωπαϊκές αγορές αναφέρθηκε ο κ.
Κωνσταντίνος Καραγιαννάκος, Δ/ντής
Διεθνών Δραστηριοτήτων της ΔΕΠΑ Α.Ε. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα ανταγωνιστικά
πλεονεκτήματα ενός τέτοιου σχεδίου είναι η εξασφάλιση των προμηθειών για τους
καταναλωτές και τους προμηθευτές.
Η συζήτηση που ακολούθησε, με συντονιστή τον κ.
Γεώργιο Δημητρακόπουλο, Διεθνολόγο και
τ. Ευρωβουλευτή, έδωσε την ευκαιρία στο κοινό να διατυπώσει το κοινό ερωτήματα
προς τους ομιλητές, αλλά και να διευκρινιστούν περισσότερο τα θέματα που
εθίγησαν. Επιπλέον, κ. Δημητρακόπουλος συνόψισε τα συμπεράσματα που προέκυψαν
από τις ομιλίες και τη συζήτηση, ενώ ανέπτυξε τις δυνατότητες παρέμβασης και
άσκησης συντονισμένης πολιτικής εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο στην
περιοχή όπου εξελίσσονται τα γεγονότα της «Αραβικής Άνοιξης», όσο και σε σχέση
με τις ενεργειακές προοπτικές της Ανατολικής Μεσογείου.
Η βραδιά ολοκληρώθηκε με δεξίωση που παρέθεσε το
ΙΕΝΕ, κατά τη διάρκεια της οποίας το Ινστιτούτο καλωσόρισε το 2013 με την κοπή
της
πρωτοχρονιάτικης πίττας του.
Χορηγοί της εκδήλωσης ήταν η
ΔΕΠΑ, η
Energean
Oil
and
Gas και η
TΕΡΝΑ Ενεργειακή.