Η αμφιλεγόμενη συμφωνία διάσωσης της Κύπρου που πρότειναν οι
υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης οδήγησε τον πρόεδρο, Νίκο Αναστασιάδη, στο
να υποσχεθεί στους επενδυτές που θα παραμείνουν στη χώρα μετά το κούρεμα του
9,9% των καταθέσεων ότι θα μοιραστούν τον μελλοντικό πλούτο που θα προκύψει από
το φυσικό αέριο.
Σε αντάλλαγμα για την περικοπή θα λάβουν μετοχές στις τράπεζες,
καθώς και αυτό που περιγράφεται ως «επιστροφή αξίας, εγγυημένης από τα αποθέματα
φυσικού αερίου».
Ότι και αν σημαίνει η επιστροφή αξίας, τίποτα δεν μπορεί να
εγγυηθεί μέσω των μελλοντικών εσόδων από το αέριο σε αυτό το στάδιο. Τα γεγονότα
είναι απλά: Μόνο μια γεώτρηση έχει πραγματοποιηθεί στην κυπριακή ΑΟΖ. Το οικόπεδο
12 λέγεται ότι περιέχει 7 τρις. κ.π. αερίου, αλλά με μονάχα μια γεώτρηση δεν
μπορεί να γίνει σωστή εκτίμηση. Θα μπορούσε να είναι περισσότερο, αλλά θα μπορούσε
άνετα να είναι και λιγότερο. Ούτε ξέρει κανείς ποιο θα είναι το κόστος της εκμετάλλευσης
του αερίου.
Ο επικεφαλής της ΚΡΕΤΥΚ, Χαράλαμπος Έλληνας, δήλωσε την
περασμένη εβδομάδα ότι η Κύπρος ενδέχεται να διαθέτει έως και 40 τρις. κ.π. αερίου
στην ΑΟΖ της. Επίσης, μίλησε για την εξαγωγή του αερίου προς την Ευρώπη μέσω σταθμού
LNG από το 2019.
Ναι, μπορεί να αρχίσουν να πετάνε και τα γουρούνια πάνω από
τη Λευκωσία. Κανείς δεν θα κατασκευάσει σταθμό
LNG εκτός αν κάποιος προχωρήσει σε
περισσότερες γεωτρήσεις στα υπόλοιπα οικόπεδα. Ο αδειοδοτικός γύρος μόλις ξεκίνησε
και έχει ενδιαφέρον ότι η
Noble
Energy
που πραγματοποίησε την πρώτη επιτυχημένη γεώτρηση, επιλέγει να μην διαγωνιστεί
για νέες άδειες. Αυτή είναι μια παράξενη απόφαση αν η εταιρεία αυτή συμμερίζεται
την άποψη του κ. Έλληνα ότι η περιοχή κρύβει 40 τρις. κ.π. αερίου.
Ας πούμε ότι ανακαλύπτεται περισσότερο αέριο μέσα στα επόμενα
1-2 χρόνια. Προκειμένου να κατασκευαστεί ένας σταθμός
LNG, χρειάζονται τουλάχιστον 7-8 χρόνια.
Αυτό σημαίνει ότι το αέριο δεν θα ρεύσει προς την Ευρώπη πριν το 2020 και αυτό
είναι ένα μεγάλο διάστημα για μια εγγύηση.
Έπειτα, υπάρχει το μικρό πρόβλημα της Τουρκίας, η οποία δεν
αναγνωρίζει την ανεξαρτησία της Κύπρου και συνεχίζει να διεκδικεί το βόρειο τμήμα
της νήσου. Προκειμένου να περάσει κανείς από το ένα τμήμα στο άλλο, πρέπει να
διασχίσει ένα σημείο ασφαλείας με ένοπλους στρατιώτες. Η Τουρκία έχει δηλώσει ότι
δεν θα ανεχτεί την ανάπτυξη του φυσικού αερίου στα κυπριακά ύδατα.
Οι διεθνείς επενδυτές, πολλοί εκ των οποίων έχουν σημαντικά
συμφέροντα στην Τουρκία, δεν λαμβάνουν την απειλή αυτή ελαφριά. Σε ορισμένες χώρες,
οι Τούρκοι πρέσβεις υπό τις εντολές της Άγκυρας συμβούλευσαν μεγάλες εταιρείες
να απέχουν από την Κύπρο. Ένας σεβαστός αριθμός από αυτούς εισάκουσαν την παρότρυνση
και ο κατάλογος με τους υποψήφιους για τις κυπριακές άδειες είναι αρκετά μικρός.
Η χρηματοδότηση και η ανάπτυξη των όποιων κοιτασμάτων που θα
βρεθούν δεν θα είναι απλή και θα απαιτήσει κάποιου είδους συμφωνία ανάμεσα στην
Κύπρο και την Τουρκία. Η κατασκευή ενός σταθμού
LNG θα είναι ακριβή (γύρω στα 8 δις. δολάρια)
και θα εξαρτηθεί από την πώληση του αερίου σε μια ασφαλή αγορά. Η αγορά αερίου της
Ευρώπης είναι κάθε άλλο παρά ασφαλής και οι ήδη υπάρχοντες παίκτες, όπως η
Gazprom, δεν θα δεχτούν έτσι
εύκολα να χάσουν το μερίδιό τους λόγω του κυπριακού αερίου. Στην καλύτερη των
περιπτώσεων, θα υπάρξει έντονος ανταγωνισμός.
Εν ολίγοις, οι εγγυήσεις είναι άχρηστες. Τα όποια έσοδα από
το κυπριακό αέριο απέχουν πολύ και είναι εγγενώς αβέβαια. Πράγματι, η ευρωπαϊκή
πρόταση για την οποία πρόκειται να ψηφίσουν οι Κύπριοι αυτή την εβδομάδα θα κάνει
ορισμένους παίκτες να διστάσουν περισσότερο για το αν θα πρέπει να επενδύσουν.
Αν οι κανονικοί αποταμιευτές (που δεν φταίνε για την σημερινή κατάσταση) ξαφνικά
δουν τα χρήματά τους να μειώνονται, τότε ποια εγγύηση έχουν οι επενδυτές της ενέργειας
ότι τα αποθέματα που θα ανακαλύψουν δεν θα απαλλοτριωθούν ή δεν θα υπαχθούν σε
υψηλή φορολογία για να καλύψουν το κρατικό χρέος;
Η κατάσταση που αντιμετωπίζει η Κύπρος είναι πολύ δύσκολη
και αποτελεί δείγμα ότι η κρίση στην Ευρωζώνη δεν έχει λήξει. Όμως, η προτεινόμενη
λύση μπορεί να κάνει μια κακή κατάσταση ακόμα χειρότερη, ιδίως αν βασίζεται σε
ψευδείς υποσχέσεις για εγγυήσεις που αφορούν έσοδα από τις πωλήσεις αερίου που
αποτελούν περισσότερο ελπίδα, παρά πραγματικότητα.