Φαίνεται πως οι Γερμανοί ψηφοφόροι βάρυναν πολύ στη συνείδηση των
αρχιτεκτόνων της δεύτερης συμφωνίας για την Κύπρο. Γιατί σε όλη τη
διάρκεια της κρίσης οι τράπεζες της ευρωπαϊκής περιφέρειας έχουν
παρουσιάσει προβλήματα και έχουν στηριχθεί από χρήματα των
φορολογούμενων των βορειοευρωπαϊκών χωρών. Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο
Ολλανδός επικεφαλής του Eurogroup, τόνισε πως η συμφωνία για την Κύπρο
θα αποτελέσει πρότυπο και όταν καταρρέουν οι τράπεζες θα πληρώνουν τον
λογαριασμό οι καταθέτες.
Με ποιο κόστος; Λέει πολλά το ότι μέσα σε λίγες ώρες ο κ. Ντάισελμπλουμ
ανακάλεσε και χαρακτήρισε την Κύπρο μεμονωμένη περίπτωση. Το αρχικό
σχόλιό του οδήγησε τις αγορές σε πτώση καθώς οι επενδυτές κατέληξαν στο
συμπέρασμα πως η συμφωνία αποδυνάμωσε την Ευρωζώνη στο σύνολό της με
τρεις τρόπους. Πρώτον, η ίδια η Κύπρος έχει συνθλιβεί. Η κατάρρευση του
διογκωμένου τραπεζικού της τομέα θα προκαλέσει ολέθρια οικονομική
διολίσθηση, η αντιμετώπιση της οποίας ενδέχεται να απαιτήσει νέα
κεφάλαια.
Δεύτερον, η συμφωνία επιτρέπει στην Κύπρο να επιβάλει ελέγχους στις
κινήσεις κεφαλαίων. Το ενιαίο νόμισμα δεν είναι πλέον τόσο ενιαίο: Ενα
ευρώ σε έναν κυπριακό λογαριασμό δεν είναι πλέον το ίδιο με ένα ευρώ
στην Ελλάδα ή στο Βέλγιο. Το προηγούμενο που δημιουργούν οι περιορισμοί
στην κίνηση κεφαλαίων δεν θα ξεχαστεί εύκολα. Τρίτον, η απόφαση να
τιμωρηθούν οι μεγαλοκαταθέτες θα αποδυναμώσει την Ευρωζώνη. Μπορεί να
φαίνεται άδικο το να σωθούν Ρώσοι μεγαλοκαταθέτες που ξεπλένουν τα
χρήματά τους στην Κύπρο. Ωστόσο, ο καλύτερος τρόπος για να προστατευθούν
οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι από το κόστος της εκκαθάρισης των τραπεζών
είναι να δοθούν σε όλους τους βραχυπρόθεσμους καταθέτες κίνητρα για να
διατηρήσουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους. Το πλήγμα που δέχθηκαν
οι καταθέτες θα τους αποθαρρύνει από την τοποθέτηση των χρημάτων τους
στις ανίσχυρες τράπεζες της ευρωπαϊκής περιφέρειας και θα δυσχεράνει την
επιβίωση των προβληματικών τραπεζών σε εποχές κρίσης.
Οταν αρχίζουν οι μαζικές εκροές καταθέσεων είναι λογικό να ακολουθήσουν
και οι μικροκαταθέτες όσο εγγυημένες κι αν είναι οι καταθέσεις τους. Η
Ευρωζώνη έχει καταθέσεις συνολικού ύψους οκτώ τρισ. ευρώ και ετήσια
κρατικά έσοδα ύψους μόλις 4,5 τρισ. ευρώ: οι κυβερνήσεις δεν θα
μπορούσαν να εγγυηθούν όλες τις καταθέσεις όσο κι αν το επιθυμούν.
Η όξυνση της αστάθειας σε συνδυασμό με την εντεινόμενη δυσαρέσκεια των
χωρών που δανείζουν μια περιφέρεια σε στασιμότητα είναι κακό αποτέλεσμα
για τους φορολογούμενους των βορειοευρωπαϊκών χωρών. Θα ήταν καλύτερα να
διατεθούν κάπως περισσότερα κεφάλαια και να ασκηθούν πιέσεις για την
οικοδόμηση ενός καλύτερου τραπεζικού συστήματος. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει
επιπλέον κεφάλαια: οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες συγκεντρώνουν
διαθέσιμα αλλά τους λείπουν ακόμη περίπου 112 δισ. ευρώ για να
συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις της νέας συμφωνίας Βασιλεία ΙΙΙ.
Προϋποθέτει επίσης να μην αφήνονται τόσο εύκολα να πληρώσουν τη ζημία οι
καταθέτες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί αν υιοθετηθεί ένα ψήφισμα σε
επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης που να υποχρεώνει τις τράπεζες να εκδίδουν
ομόλογα ώστε αυτά να απορροφούν τις ζημίες. Και μόνον μια πλήρης
τραπεζική ένωση της Ευρωζώνης, που θα περιλαμβάνει και ένα δημοσιονομικό
φρένο και ένα κοινό σχήμα εγγύησης των καταθέσεων μπορεί να καταλύσει
τον δεσμό ανάμεσα στις ανίσχυρες τράπεζες και τα ανίσχυρα δημοσιονομικά
των κρατών. Δυστυχώς η Ευρώπη έχει μείνει πίσω σε όλα αυτά.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 31/03/2013)