Ο συνεχιζόμενος εμφύλιος πόλεμος στη Συρία και οι προεκτάσεις
του στη γύρω περιοχή και σε διεθνές επίπεδο μονοπωλούν σχεδόν το ενδιαφέρον της
κοινής γνώμης. Λογικό ώς ένα βαθμό. Ομως μεμονωμένη εξέταση των πτυχών του
πολέμου στη Συρία δεν βοηθά στην αναγκαία σφαιρική εκτίμηση των εξελίξεων στις
χώρες της λεκάνης της Μεσογείου, η οποία με τη λεγόμενη Αραβική Ανοιξη αλλάζει
σταδιακά δομή και προσανατολισμό.
Οι εξελίξεις στην Αίγυπτο αποτελούν ίσως το καλύτερο
παράδειγμα για το πώς μπορούν να διαμορφώνονται οι συνθήκες από την επόμενη
μέρα για τους επόμενους μήνες. Τα γεγονότα στην πλατεία Ταχρίρ, που είχαν
αποτέλεσμα την κατάρρευση του καθεστώτος Μουμπάρακ, δρομολόγησαν διαδικασίες
και δημιούργησαν τις συνθήκες που επέτρεψαν στο Ισλάμ, μέσα από οργανώσεις και φορείς
που παραδοσιακά το εξέφραζαν στην Αίγυπτο, να διαδραματίζει πλέον έναν
διαφορετικό αλλά και ισχυρό ρόλο κυρίως στη δημόσια ζωή της χώρας με ευθεία και
αξιοπρόσεκτη διασύνδεση με την πολιτική.Εναν ρόλο όμως που, όπως διαπιστώνουν
έγκυροι παρατηρητές των εξελίξεων στη Αίγυπτο, επηρεάζει και το ίδιο το Ισλάμ
και το οδηγεί σε αναθεωρήσεις και επαναπροσδιορισμούς.
Πράγματι, και η γνωστή σε όλους Μουσουλμανική Αδελφότητα, οι
Σαλάφι, αλλά και μια σειρά άλλων θεσμικών οργάνων, όπως για παράδειγμα το
Al-Azhar (πρόκειται για ανώτατο θρησκευτικό θεσμό που θεωρούσε ότι ήταν
υπεύθυνος για την ερμηνεία του Ισλάμ, αλλά εξαρτάται οικονομικά και διοικητικά
από το επίσημο κράτος), που επί χρόνια ήταν αφοσιωμένα στο Ισλάμ βλέπουν ότι η
συμμετοχή τους στην πολιτική έχει μεγάλη επίδραση στο εσωτερικό τους και τους
οδηγεί σε επαναπροσδιορισμούς και αλλαγές, πολλές από τις οποίες, προς το
παρόν, δύσκολα μπορούν να συλλάβουν στο σύνολό τους, πόσω μάλλον να ελέγξουν
ολοκληρωτικά. Διαφορετικές στη δομή, τη λειτουργία και, ώς ένα βαθμό, τον
προσανατολισμό τους, η Μουσουλμανική Αδελφότητα και οι άλλες μουσουλμανικές
οργανώσεις, έχουν όμως δείξει μέχρι στιγμής αξιοπρόσεκτες ικανότητες ελέγχου
των πολιτικών διαδικασιών και προσαρμογής σε αυτές. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα
μάλιστα δείχνει να θεωρεί ότι έτσι επιτυγχάνεται καλύτερα και ασφαλέστερα η
εφαρμογή των απόψεών της.
Η επικράτηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και η καλή
επίδοση των Σαλάφι στις εκλογές αλλά και όσα χαρακτήρισαν τη συνταγματική
διαδικασία, με κομβικά σημεία ανάμεσα σε άλλα το άρθρο 4 που αναφέρεται στην
προσφυγή στο θεσμό Al-Azhar για ζητήματα ερμηνείας του ισλαμικού νόμου -σαρία-
και το άρθρο 219 που αναφέρεται στις γενικές αρχές του νόμου αυτού, θεωρήθηκαν
ότι αποτελούσαν βήμα για το μετασχηματισμό της Αιγύπτου σε ισλαμικό-θεοκρατικό
κράτος. Ο συμβιβασμός, δε, που επετεύχθη ανάμεσα στη Μουσουλμανική Αδελφότητα
και τους Σαλάφι, που ποτέ δεν έτρεφαν ιδιαίτερη συμπάθεια στο θεσμό AL-Azhar,
δείχνει αναμφισβήτητα το ρόλο που θα διαδραματίσει η θρησκεία στο πολιτικό μέλλον
της Αιγύπτου, χωρίς όμως να προσδιορίζεται με ακρίβεια, προς το παρόν
τουλάχιστον, ο ρόλος αυτός.
Παράλληλα, όμως, μελετητές διαπιστώνουν, σωστά, ότι οι
Αιγύπτιοι ισλαμιστές αρνούνται κάθε σύγκριση του πολιτικού συστήματος που
προσπαθούν να οικοδομήσουν με το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν. Και έχουν δίκιο,
γιατί στον αντίποδα της υιοθέτησης των δύο άρθρων που αναφέρθηκαν ήδη, υπάρχουν
ακόμη στην Αίγυπτο δημοκρατικές διαδικασίες που συνεχίζουν να λειτουργούν, έστω
και αν αυτό γίνεται με έναν άκομψο τρόπο.
Ηπαρακολούθηση των εξελίξεων στην Αίγυπτο είναι
επιβεβλημένη. Αλλωστε η χώρα διαδραμάτιζε πάντα σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις
στη Μέση Ανατολή έχοντας υιοθετήσει το ρόλο του σταθεροποιητικού παράγοντα που προσέγγιζε
τα συμβαίνοντα στην περιοχή με νηφαλιότητα. Χώρα με τη γνωστή μακρόχρονη
ιστορία και πολιτισμό η Αίγυπτος, πρέπει να συνεχίσει την παράδοση και τη
συμβολή της στην ειρήνη, τόσο στην περιοχή όσο και διεθνώς. Αυτό είναι χωρίς
αμφιβολία και το επόμενο στοίχημα για τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και τις άλλες
ισλαμικές δυνάμεις στη χώρα. Ο χρόνος θα δείξει αν και στις διεθνείς σχέσεις θα
υιοθετηθεί η ίδια ευελιξία και πολιτική που υιοθετήθηκε στο εσωτερικό της χώρας.
(από την εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 27/04/2013)