Πρώην μέλος της «γκρινπίς», ο Μπγιορν Λόμποργκ (BjørnLomborg, ΒL) απέκτησε διεθνή φήμη εκδίδοντας το 2001 τον «σκεπτικιστή οικολόγο»,
ένα βιβλίο στο οποίο επικρίνει στοιχειοθετημένα τις δυσοίωνες
προβλέψεις πολλών περιβαλλοντικών μη-κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ).
Εκτιμώντας πως η κλιματική αλλαγή είναι ένα πρόβλημα που χρειάζεται
πραγματιστική διαχείριση, ο Δανός στατιστικός, καθηγητής στην σχολή διοίκησης επιχειρήσεων της Κοπεγχάγης, καταγράφει την αποτυχία του πρωτοκόλλου του Κιότο, και καλεί υπέρ μιας αποφασιστικής στροφής σε επενδύσεις στην «πράσινη» ενέργεια.
Marc Menessier, ΜΜ
«Η
ΕΕ μπορεί να κοκορεύεται πως μείωσε τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων,
αλλά υποκρίνεται: βασικά απλά εξάγει τις εκπομπές της στην Κίνα κι άλλες
τρίτες χώρες!»
ΜΜ: Μα πώς μπορείτε
να ισχυρίζεστε, όπως το κάνατε πρόσφατα στους «κυριακάτικους τάιμς», πως η
υπερθέρμανση του πλανήτη είναι μάλλον ωφέλιμη παρά επιζήμια;
BL: Η κλιματική αλλαγή θα γίνει πρόβλημα στο μέλλον, αλλά προς το παρόν είναι ωφέλιμη σε πολλές περιοχές του κόσμου. Πιο ανεβασμένες θερμοκρασίες π.χ. σημαίνει λιγότερες δαπάνες για θέρμανση ή μείωση των θανάτων από το κρύο το χειμώνα. Κατά τα άλλα, η αύξηση του
CO2 στην ατμόσφαιρα λειτουργεί σαν λίπασμα και αυξάνει σημαντικά την αγροτική παραγωγή, παγκοσμίως. Μια μέτρια υπερθέρμανση (μεταξύ 1 και 2
oC) είναι επωφελής
. Αλλά
στο τέλος του αιώνα, που οι θερμοκρασίες θα αυξηθούν περαιτέρω, ο
απολογισμός της κλιματικής αλλαγής θα γίνει αρνητικός. Τούτου λεχθέντος,
χρειάζεται να διατηρήσουμε αίσθηση της πραγματικότητας. Σύμφωνα με το γνωστότερο κλιματικό μοντέλο, η υπερθέρμανση θα μειώσει το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 1.5%. Δεν είναι το τέλος του κόσμου, αλλά απλά ένα πρόβλημα προς επίλυση.
ΜΜ:
Μιλώντας για απολογισμούς, πώς αξιολογείτε το πρωτόκολλο του Κιότο ως μέσο μείωσης των θερμοκηπικών αερίων;
BL
: Η προσέγγιση του Κιότο ουδέποτε λειτούργησε.
Κατ' αρχήν διότι είναι ακριβή. Χάρη στα ορυκτά καύσιμα, έχουμε την
ενέργεια που χρειάζεται η παραγωγή σχεδόν όλων όσα μας αρέσουν στο
σύγχρονο πολιτισμό. Η μείωση των εκπομπών
CO2 κοστίζει πολύ
. Ο λογαριασμός του Κιότο, 140 δις ευρώ ετησίως, δεν ωφέλησε σε τίποτα απολύτως. Ακόμα
κι αν όλα τα κράτη του κόσμου είχαν υιοθετήσει τα μέτρα του
πρωτοκόλλου, ως το τέλος του αιώνα η παγκόσμια θερμοκρασία θα είχε
μειωθεί μόλις κατά 0.004°
C.
Η χρήση ορυκτών καυσίμων έβγαλε 600 εκατομμύρια Κινέζους από τη
φτώχεια, κι αυτό είναι ένα μόνο από τα πολλά σχετικά παραδείγματα που θα
μπορούσε να αναφέρει κανείς. Εξ ου και συνεχίζει να αυξάνει το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Το Κιότο σκόπευε να μειώσει την αύξηση των εκπομπών από το 45.9% στο
36.5%. Μετά από είκοσι χρόνια, η μείωση που επιτεύχθηκε είναι κοντά στο
μηδέν: η άνοδος των εκπομπών έφτασε στο 45.4%. Σπαταλήσαμε δύο δεκαετίες για το τίποτα
.
ΜΜ:
Τι σκέφτεστε για τις κλιματικές πολιτικές της Γαλλίας και της Ευρώπης;
BL
: Η
αποτυχία του Κιότο θα έπρεπε να μας έχει οδηγήσει να εξετάσουμε πιο
έξυπνες προσεγγίσεις του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής. Αντ' αυτού,
οι περιβαλλοντικές πολιτικές της Γαλλίας και της Ευρώπης συνίστανται
στο να «κάνουν»... περισσότερο Κιότο. Η στρατηγική 20-20-20 της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), που στοχεύει στη μείωση των εκπομπών του CO2 κατά 20% σε σχέση με εκείνες του 1990, παράγοντας το 20% της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) ως το 2020, θα κοστίζει ετησίως 190 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 39 δις θα τα καταβάλλει η Γαλλία.
Ως το τέλος του αιώνα, αυτό σημαίνει μια δαπάνη της τάξης των 15 τρις
ευρώ. Κι όμως, ως το 2100, η στρατηγική 20-20-20 θα μειώσει τη
θερμοκρασία μόνο κατά 0.05οC.
Κατά τα άλλα, η ΕΕ κοκορεύεται πως μείωσε τις εκπομπές θερμοκηπικών
αερίων, αλλά κι εδώ υποκρίνεται: βασικά το μόνο που κάνει είναι να
εξάγει τις εκπομπές της στην Κίνα και άλλες τρίτες χώρες! Η Γαλλία επί
παραδείγματι ανακοινώνει καμαρωτή πως μείωσε τις εκπομπές CO2 κατά 7.5% μεταξύ 1990 και 2010. Αλλά
αυτός ο αριθμός υπολογίζεται στη βάση μόνο της παραγωγής που
πραγματοποιείται εντός των εθνικών της συνόρων. Αν προσθέσουμε τις
εκπομπές CO2 όλων των εισαγόμενων στη Γαλλία αγαθών και υπηρεσιών, αφαιρώντας τις εκπομπές που δημιουργούν οι αντίστοιχες εξαγωγές, βλέπουμε πως στην ίδια χρονική περίοδο, οι γαλλικές εκπομπές αυξήθηκαν στην πραγματικότητα κατά 6%. Παρόμοια είναι η κατάσταση στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες.
«Δεν
φτιάξαμε καλύτερους υπολογιστές επιδοτώντας την παραγωγή ηλεκτρικών
λυχνιών. Ούτε δίνοντας μπόνους σε όποιον αγόραζε ηλεκτρονικούς
υπολογιστές. Ούτε υπερφορολογώντας τις γραφομηχανές. Τα τεχνολογικά
άλματα επιτεύχθηκαν χάρη στην μαζική αύξηση των πόρων για έρευνα και
ανάπτυξη»
ΜΜ:
Τι θα 'πρεπε να κάνουμε;
BL
: Ο
μόνος τρόπος να μειωθούν μακροπρόθεσμα οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων,
είναι να γίνουν οι «πράσινες» πηγές ενέργειας πολύ φτηνότερες από ότι
είναι σήμερα. Για να συμβεί αυτό, χρειάζονται μαζικές επενδύσεις στη βασική έρευνα και την ανάπτυξή τους τα επόμενα 20 με 40 χρόνια. Σε μια συνεδρίαση της «συναίνεσης της Κοπεγχάγης»
για το κλίμα, στην οποία συμμετείχαν τρεις νομπελίστες, καταλήξαμε πως
χρειάζεται να δεκαπλασιαστούν οι σχετικοί πόροι, ώστε να φθάσουν
παγκοσμίως στα 100 δις δολάρια ή στο 0.2% του παγκοσμίου ΑΕΠ, εκ των
οποίων τα 5 αφορούν τη Γαλλία. Φυσικάηέρευναδενεγγυάταιτηνεπιτυχία. Αλλά
ακολουθώντας αυτή την προσέγγιση θα έχουμε περισσότερες πιθανότητες
επιτυχίας από ότι συνεχίζοντας στην αδιέξοδη πορεία των είκοσι
τελευταίων ετών. Δείτε τι συνέβη με την πληροφορική: δεν φτιάξαμε καλύτερους υπολογιστές επιδοτώντας την παραγωγή ηλεκτρικών λυχνιών. Ούτε δίνοντας μπόνους σε όποιον αγόραζε οικιακό ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ούτε υπερφορολογώντας τις γραφομηχανές. Τα
τεχνολογικά άλματα επιτεύχθηκαν χάρη στη μαζική αύξηση των πόρων για
έρευνα και ανάπτυξη, που επέτρεψε σε επιχειρήσεις σαν την IBMκαι την «απλ» να φτιάξουν υπολογιστές που οι καταναλωτές επιθυμούσαν να αποκτήσουν.
ΜΜ:
Θεωρείτε πως η «πράσινη» ενέργεια μπορεί να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα χωρίς να απειληθεί η οικονομική ανάπτυξη;
BL
: Δυστυχώς, αυτές οι μορφές ενέργειας δεν είναι ακόμα ώριμες. Εν γένει είναι πολύ ακριβότερες από τις παραδοσιακές μορφές ενέργειας.
Αν και η επέκτασή τους δημιουργεί θέσεις εργασίας, το κόστος τους και
οι επιδοτήσεις καταστρέφουν πάνω-κάτω ισάριθμες θέσεις εργασίας στους
υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας. Υπάρχει μια ισχυρή διασύνδεση μεταξύ των οικονομικών επιδόσεων και των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων.
Για να το πω αλλιώς: τα κράτη δεν καίνε ορυκτά καύσιμα για να
εκνευρίζουν τους οικολόγους, αλλά γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος να
αναπτυχθούν οικονομικά. Τη μέρα που οι «πράσινες» μορφές ενέργειας θα γίνουν φτηνότερες από τα ορυκτά καύσιμα, όλος ο κόσμος θα τις υιοθετήσει. Ακόμα κι οι Κινέζοι!
(Le Figaro /www.ppol.gr)