Η Κίνα βρίσκεται σε πολύ δύσκολη
θέση, υποστηρίζει στους NYT ο Πωλ Κρούγκμαν, σημειώνοντας πως το οικονομικό
μοντέλο στο οποίο βασίστηκε το θαύμα της κινεζικής ανάπτυξης έχει πλέον
"φτάσει στα όρια του".
"Μπορεί να πει κανείς ότι
το κινεζικό μοντέλο αναμένεται να χτυπήσει το Μεγάλο Τοίχο και το μόνο ερώτημα
είναι πόσο μεγάλη θα είναι αυτή η σύγκρουση" γράφει ο νομπελίστας
οικονομολόγος.
Σύμφωνα με τον ίδιο τα στοιχεία
για την οικονομία της Κίνας εξηγούν πολύ ξεκάθαρα γιατί το κινεζικό μοντέλο
έφτασε σε αδιέξοδο.
Σε αντίθεση με όλες τις
υπόλοιπες οικονομίες, η Κίνα χαρακτηρίζεται από μια πρωτοφανή ανισορροπία
μεταξύ κατανάλωσης και επένδυσης. Ενώ οι ΗΠΑ αφιερώνουν περίπου το 70% του ΑΕΠ
για κατανάλωση, στην Κίνα το αντίστοιχο ποσοστόείναι μόλις 36%, ενώ
περίπου το 50% επενδύεται.
Όπως επισημαίνει, η δεύτερη
μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου ήταν σε θέση να κρατά την κατανάλωση τόσο
χαμηλά και να επενδύει τόσο πολύ,επειδή διέθετε μια τεράστια στρατιά
πλεονάζοντος εργατικού δυναμικού.
Οι χώρες που βρίσκονται στα
πρώιμα στάδια της οικονομικής εξέλιξης, σημειώνει, συνήθως διαθέτουν ένα μικρό
σύγχρονο κοινωνικό και οικονομικό τομέα μαζί με έναν μεγάλο παραδοσιακό τομέα
που διαθέτει τεράστιες ποσότητες "πλεονάζουσας εργασίας",
υποαπασχολούμενων χωρικών που έχουν ελάχιστη συνεισφορά στο συνολικό ΑΕΠ.
Η ύπαρξη του πλεονάζοντας αυτού
εργατικού δυναμικού, έχει σύμφωνα με τον κ. Κρούγκμαν δύο επιπτώσεις. Πρώτον,
για κάποιο χρονικό διάστημα οι χώρες αυτές μπορούν να πραγματοποιήσουν μεγάλες
επενδύσεις σε νέα εργοστάσια και υποδομές, γιατί μπορούν να αντλούν από
την τεράστια δεξαμενή εργατών.Δεύτερον, ο ανταγωνισμός από αυτή την τεράστια
στρατιά εργαζομένων κρατάει τους μισθούς χαμηλούς, παρά το γεγονός ότι η
οικονομία γίνεται πλουσιότερη.
Το μοντέλο αυτό έφθασε σύμφωνα
με τον κ. Κρούγκαν στα όρια του, γιατί η δεξαμενή με το φθηνό εργατικό δυναμικό
έχει αρχίσει να στερεύει.
Ο αντίκτυπος της προσαρμογής
Από μια οπτική γωνία,
επισημαίνει ο κ. Κρούγκμαν, η εξέλιξη αυτή είναι θετική. Οι μισθοί στην Κίνα
έχουν αρχίσει να αυξάνονται και οι καθημερινοί Κινέζοι έχουν αρχίσει να
απολαμβάνουν τους καρπούς της ανάπτυξης.
Αλλά ταυτόχρονα, η Κίνα θα
αναγκαστεί να προσαρμόσει απότομα την οικονομία της.Τα κέρδη από τις
επενδύσεις θα κινούνται αναγκαστικά σε πτωτική τροχιά και θα πρέπει να αυξηθεί
δραματικά η καταναλωτική δαπάνη για να καλύψει το κενό.
"Το ερώτημα είναι αν αυτό
μπορεί να γίνει αρκετά γρήγορα για να αποφευχθεί μια επώδυνη βουτιά"
τονίζει ο κ. Κρούγκμαν.
Όπως εκτιμά η απάντηση
"φαίνεται να είναι όχι".
"Η ανάγκη για εξισορρόπηση
ήταν εμφανής για χρόνια, αλλά η Κίνα συνέχει να αναβάλλει τις αναγκαίες
αλλαγές, τονώνοντας την οικονομία διατηρώντας το νόμισμα υποτιμημένο και
γεμίζοντας την με φθηνή πίστωση. Τα μέτρα αυτά ανέβαλαν για λίγο τη μέρα της
κρίσης, αλλά επίσης διασφάλισαν ότι η ημέρα αυτή θα είναι ακόμα πιο
καταστροφική όταν θα έρθει. Και τώρα έχει φτάσει" καταλήγει.