Ισχυρό πλήγμα για την Ευρώπη απετέλεσε το χθεσινό "Οχι" των Γάλλων ψηφοφόρων στο ευρωσύνταγμα. Παρά τις διακηρύξεις περί διενεργείας νέου δημοψηφίσματος που θα μπορούσε να ανατρέψη το χθεσινό αποτέλεσμα, επί του παρόντος η Ευρωπαϊκή Ενωσις βρίσκεται σε πλήρες αδιέξοδο. Το οποίο οφείλεται στον ατυχέστατο τρόπο επικυρώσεως του ευρωσυντάγματος που επέλεξαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Άστοχο δημοψήφισμα
Βάσει της Συνθήκης που συνυπέγραψαν στις 29 Οκτωβρίου 2004 οι Ευρωπαίοι ηγέτες στην Ρώμη, κάθε κράτος μπορεί να επικυρώσει το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα με τον δικό του τρόπο. Είτε μέσω του Κοινοβουλίου είτε με δημοψήφισμα. Και αρκεί το "Οχι" σε ένα και μόνον από τα 25 κράτη-μέλη, για να μπλοκαρισθή η εφαρμογή του ευρωσυντάγματος. Αυτό το "Οχι" λοιπόν, ήλθε χθες από την Γαλλία.
Το ευρωπαϊκό σύνταγμα ουδέποτε έπρεπε να αποτελέσει αντικείμενο δημοψηφίσματος, που μάλιστα διενεργείται από όποιο κράτος-μέλος το επιθυμεί και όποτε το επιθυμεί.
- Πρώτον, διότι το Σύνταγμα έχει εγκριθεί από όλους τους πρωθυπουργούς ή αρχηγούς κρατών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, οι οποίοι έχουν αναδειχθεί από τα εκλογικά σώματα των χωρών τους και διαθέτουν την πλειοψηφία στα εθνικά τους κοινοβούλια. Θα μπορούσε ενδεχομένως να απαιτηθεί ηυξημένη πλειοψηφία γιά την έγκριση του ευρωσυντάγματος από τα εθνικά κοινοβούλια, όχι όμως και η διενέργεια δημοψηφίσματος.
- Δεύτερον, διότι το ευρωσύνταγμα είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο κείμενο, το οποίο δεν επιτρέπεται να κρίνεται με ένα "ναί" ή ένα "όχι". Πολλοί Γάλλοι που χθες εψήφισαν "Οχι" δεν αποκλείεται να είχαν ενστάσεις γιά κάποια μεμονωμένα άρθρα του ευρωσυντάγματος και όχι για το σύνολο. Αλλά με την ψήφο τους μπλοκάρισαν ολόκληρο το Σύνταγμα και την θεσμική θωράκιση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.
- Τρίτον, διότι δεν έχει προβλεφθεί καμία εναλλακτική διαδικασία για την περίπτωση που σε κάποιο από τα 25 κράτη-μέλη οι ψηφοφόροι αποφανθούν υπέρ του "όχι". Ενώ κανονικά θα έπρεπε να υπάρχει τέτοια πρόβλεψις και πάντως κάποια δικλίς ασφαλείας για να μην ακυρωθεί ολόκληρο το Σύνταγμα. Και μόνον για αυτήν την διαδικαστική ατέλεια, ουδέποτε θα έπρεπε να προκηρυχθεί δημοψήφισμα.
- Τέταρτον, διότι θεσμικώς είναι απαράδεκτο το ευρωπαϊκό σύνταγμα σε άλλες χώρες να εγκρίνεται από την πλειοψηφία της Βουλής και όχι απ' ευθείας από τον λαό και σε άλλες χώρες με δημοψήφισμα. Πρόκειται για μία διάκριση που ναι μεν οφείλεται στις πολιτικές ιδιαιτερότητες που θέλει να διατηρήσει κάθε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, αλλά είναι αδιανόητο να ισχύουν και για το κοινό σύνταγμα.
Μεθαύριο η Ολλανδία
Ηδη ολόκληρη η Ευρώπη καλείται να πληρώσει για τα τεράστια αυτά λάθη. Η χθεσινή απόφασις των Γάλλων ψηφοφόρων τορπιλλίζει την πορεία προς την πολιτική ένωσή της. Ενώ μεθαύριο (1 Ιουνίου) ακολουθεί δημοψήφισμα στην Ολλανδία, όπου επίσης πνέει έντονος άνεμος προς καταψήψση του ευρωπαϊκού συντάγματος.
Όσο και αν διαφωνεί κανείς με κάποια άρθρα του ευρωσυντάγματος ή με τυχόν παραλείψεις του, σημασία έχει ότι χωρίς καταστατικό χάρτη η Ευρωπαϊκή Ενωσις δεν μπορεί να προχωρήσει. Η Συνθήκη της Νίκαιας, στην οποία στηρίζεται σήμερα η Ευρωπαϊκή Ενωσις, είναι κοινό μυστικό ότι δεν αρκεί γιά την εύρυθμη λειτουργία της.
Σήμερα η Ευρώπη καλείται να ανταγωνισθεί αφ' ενός την αμερικανική οικονομική υπερδύναμη και αφ' ετέρου τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες χώρες της Άπω Ανατολής. Και χωρίς ένα σύγχρονο και πιο λειτουργικό πλαίσιο κανόνων -αυτό που επιδιώκεται να θεσπισθεί με το ευρωσύνταγμα- είναι αδύνατον να καταστεί ανταγωνιστική.
Με την χθεσινή ψήφο τους, οι Γάλλοι ψηφοφόροι τορπίλλισαν το μέλλον της Ευρώπης. Αλλά δεν ευθύνονται οι ίδιοι. Αφ' ής στιγμής εκλήθησαν να αποφανθούν με δημοψήφισμα, είχαν κάθε δικαίωμα να ψηφίσουν "Οχι". Υπεύθυνοι είναι εκείνοι που επέτρεψαν να κριθή η τύχη 450 εκατομμυρίων Ευρωπαίων από ένα "Ναί" ή ένα "Οχι" των πολιτών μιας ή δύο χωρών.
(Aπό την ΕΣΤΙΑ 30/05/2005)