Το τέλος του ευρωσυντάγματος σηματοδοτεί το συντριπτικό χθεσινό "Οχι" των Ολλανδών με ποσοστό της τάξεως του 63%. Ηδη δύο από τα ιδρυτικά μέλη της ΕΟΚ (Γαλλία-Ολλανδία) έχουν απορρίψει με δημοψήφισμα την συνταγματική συνθήκη. Και παρά την ασάφεια για το αν πρέπει να συνεχισθούν τα δημοψηφίσματα στα κράτη που δεν έχουν ακόμη αποφανθεί, η συνθήκη αυτή πρέπει να θεωρείται πλέον παρελθόν.
Κατά τους αμετανόητα αισιόδοξους αναλυτές, η απόρριψις του ευρωσυντάγματος δεν είναι προς θάνατον. Πρώτον διότι η Ευρωπαϊκή Ενωσις θα συνεχίσει την λειτουργία της βάσει της ισχυούσης Συνθήκης της Νίκαιας. Και δεύτερον, διότι -ως λέγουν- το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα καταβάλλει προσπάθειες για να ξεπερασθεί ο σημερινός σκόπελος. Η θα επιδιωχθεί η βελτίωσις της συνταγματικής συνθήκης ώστε να έχει πιθανότητες εγκρίσεως από όλα τα κράτη-μέλη ή θα εγκαταλειφθεί πλήρως.
Αφελείς επιλογές
Εν τούτοις τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα. Στην υπόθεση του ευρωσυντάγματος οι Ευρωπαίοι ηγέτες απεδείχθησαν εξαιρετικά αφελείς. Η διαδικασία που επέλεξαν για την επικύρωσή του ήταν περίπου δεδομένο ότι θα οδηγούσε στο σημερινό αδιέξοδο. Πώς ήταν δυνατόν να θεωρούν ότι το ευρωσύνταγμα θα ενεκρίνετο και από τα 25 κράτη-μέλη της Ε.Ε., σε πολλά μάλιστα με δημοψήφισμα; Αραγε δεν σκέφθηκαν ότι σε κάποια κράτη θα μπορούσε να υπερισχύσει και το "Οχι";
Το τί έπρεπε να πράξουν είναι σχεδόν αυτονόητο:
- Η έπρεπε να ισχύσει σε όλες τις χώρες υποχρεωτική επικύρωσις του ευρωσυντάγματος από τα εθνικά κοινοβούλια και μόνον, πολλώ μάλλον αφού την συνταγματική συνθήκη είχαν ήδη εγκρίνει οι πρωθυπουργοί ή οι αρχηγοί κρατών και των 25 κρατών-μελών.
- Η έπρεπε να διενεργηθεί δημοψήφισμα ταυτοχρόνως σε όλα τα κράτη- μέλη, όπως συμβαίνει με τις ευρωεκλογές. Και να έχει συμφωνηθεί τί ποσοστό θα απαιτείτο για να θεσπισθεί το ευρωσύνταγμα και τιί θα γινόταν στις χώρες όπου θα επικρατούσε το "Οχι".
Το γεγονός ότι επελέγη μία τόσο ανορθόδοξη διαδικασία, βάσει της οποίας κάθε χώρα θα επεκύρωνε το ευρωσύνταγμα με όποιον τρόπο ήθελε και όποτε ήθελε, δείχνει ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες ήταν τελείως εκτός πραγματικότητος. Και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό έχει αλλάξει. Με τον τρόπο που ενεργούν, δεν αποκλείεται να περιπλέξουν τα πράγματα περισσότερο. Πολλώ μάλλον αφού δεν βοηθεί το ίδιο το ευρωσύνταγμα.
- Το πρώτο μεγάλο μειονέκτημα του ευρωσυντάγματος είναι ότι και το ίδιο είναι περίπλοκο. Περιέχει τόσα πολλά άρθρα και ρυθμίσεις, ώστε έπρεπε να αναμένεται ότι σε κάποια από τα 25 κράτη θα προσέκρουε. Ενώ αν ήταν ένας απλός και γενικός καταστατικός χάρτης αρχών, είχε πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να επικυρωθεί από όλα τα κράτη.
- Το δεύτερο μεγάλο μειονέκτημα είναι ακριβώς ότι χαρακτηρίσθηκε "Συνταγματική Συνθήκη", ενώ θα μπορούσε να αποτελεί συνέχεια των προηγουμένων σημαντικών συνθηκών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (Ρώμης, Μάαστριχτ, Νίκαιας). Και σε αυτήν βεβαίως την περίπτωση, δεν θα ήταν αναγκαίο να επικυρωθεί από τα κράτη-μέλη με δημοψηφίσματα.
Τεράστια λάθη
Το μέγα ερώτημα λοιπόν, είναι πώς θα μπορέσουν οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι που διέπραξαν τόσο παιδαριώδη λάθη, να απεμπλέξουν τώρα την Ευρωπαϊκή Ένωση από το αδιέξοδο. Φοβούμεθα ότι για τους ιδίους λόγους που δεν μπόρεσε να προχωρήσει τώρα η συνταγματική διαδικασία, θα είναι πολύ δύσκολο να προχωρήσει και στο μέλλον.
- Οι μεν ηγέτες των χωρών που εψήφισαν "Οχι", όπως η Γαλλία και η Ολλανδία, έχουν πλέον λόγους να πιέσουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για συγκεκριμένες αλλαγές της συνταγματικής συνθήκης προς την κατεύθυνση που θέλουν οι λαοί τους.
- Οι δε ηγέτες των χωρών που ενέκριναν το ευρωσύνταγμα δεν έχουν λόγο να αποδεχθούν τέτοιες αλλαγές. Πρόκειται για πανσπερμία απόψεων, επιδιώξεων και σκοπιμοτήτων, η οποία θα αναδειχθεί στην προσεχή σύνοδο κορυφής της 16ης Ιουνίου.
(Από την Εστία, 2/6/05)