To 1976, για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά, ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής με νόμο που ψηφίστηκε στη Βουλή (Ν. 468/76) κατάργησε ένα σκαλοπάτι γραφειοκρατίας των επενδύσεων αναδόχων για την έρευνα και παραγωγή κοιτασμάτων φυσικού αερίου & πετρελαίου στην Ελλάδα.
Το σκαλοπάτι γραφειοκρατίας αφορούσε την ίδια την ελληνική Βουλή, η οποία στις προηγούμενες δεκαετίες ήταν εκείνη η οποία τελικά επεξεργαζόταν & επικύρωνε -με πολύ μεγάλη καθυστέρηση- τις σχετικές συμβάσεις αναδόχων των ανωτέρω επενδύσεων.
Αυτό έγινε λαμβάνοντας υπόψη ότι στη Δυτική Ευρώπη οι πετρελαϊκές συμβάσεις αναδόχων έρευνας και παραγωγής κοιτασμάτων υδρογονανθράκων (Υ/Α) δεν κατακυρώνονταν από τη Βουλή αλλά από τον αρμόδιο υπουργό, έπειτα από γνωμάτευση των σχετικών υπηρεσιών υπουργείων ή αρμόδιων κρατικών φορέων Υ/Α.
Ειδικότερα, ο νόμος 87/75 του φορέα υδρογονανθράκων (ΔΕΠ Α.Ε., αργότερα ΔΕΠ-ΕΚΥ Α.Ε.) προέβλεπε ιδιαίτερα κίνητρα στελέχωσής του όπως π.χ. οι αποδοχές των στελεχών του φορέα Υ/Α που θα συμβούλευαν τον αρμόδιο υπουργό να μπορούν όπου χρειάζεται να υπερβαίνουν τις αντίστοιχες αποδοχές του πρωθυπουργού της χώρας.
Ο νόμος 2289 που αντικατέστησε τον 468/76 το 1995, επί υπουργίας Κωνσταντίνου Σημίτη, προέβλεπε τις ίδιες ακριβώς ευέλικτες διαδικασίες προσέλκυσης επενδύσεων. Ο νόμος αυτός οδήγησε με εξαιρετική ευελιξία στην υπογραφή με την ελάχιστη δυνατή γραφειοκρατία 4 σημαντικών συμβάσεων έρευνας και παραγωγής κοιτασμάτων με διεθνώς αναγνωρισμένες υψηλού κύρους εταιρείες. Η επιτυχία αυτή στηρίχθηκε κατά κύριο λόγο στο υψηλό επίπεδο επαγγελματικής εμπειρίας και γνώσεων των στελεχών του φορέα Υ/Α ΔΕΠ-ΕΚΥ Α.Ε. τα οποία διαπραγματεύτηκαν χρησιμοποιώντας άψογα τη γλώσσα των επενδυτών του τομέα των Υ/Α.
Ο νόμος 2289 αναθεωρήθηκε το Ιούλιο του 2011 στη Βουλή από τον σημερινό υπουργό Γιάννη Μανιάτη, ο οποίος διατήρησε όμως τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα του νόμου, δηλ. όλες οι σχετικές συμβάσεις παραχώρησης Υ/Α υπογράφονται από τον αρμόδιο υπουργό, ο οποίος έχει τελικά και την ευθύνη της εκτέλεσης των συμβάσεων αυτών -διάρκειας 25 έως 35 χρόνια- για λογαριασμό του Δημοσίου.
Αλλά ενώ μέχρι σήμερα ίσχυαν όλα τα παραπάνω, πριν από ολίγες εβδομάδες ο αρμόδιος υπουργός Γιάννης Μανιάτης ανακοίνωσε ότι δεν θα επωμιστεί την ευθύνη -όπως προβλέπει ο σχετικός νόμος Υ/Α- να υπογράψει τις συμβάσεις ανοικτής πόρτας των τεμαχίων Ιωαννίνων & Πατραϊκού Κόλπου.
Το επικίνδυνο τριτοκοσμικό αυτό πισωγύρισμα μας φέρνει πίσω στη δεκαετία του 1950. Ο λόγος που ο υπουργός πήρε αυτή την άστοχη απόφαση οφείλεται πιθανότατα στο ότι το 90% των πολυμελών επιτροπών που χρησιμοποίησε για την κατάρτιση & τη διαπραγμάτευση των όρων των σχετικών συμβάσεων δεν είχαν την απαραίτητη μακροχρόνια πείρα χειρισμών αντίστοιχων συμβάσεων έρευνας και παραγωγής Υ/Α.
Δεν νομίζουμε ότι από γραφειοκρατική άποψη τα μέλη του Κοινοβουλίου, που ήδη με νόμους που ψήφισαν στο παρελθόν εμπιστεύτηκαν καθ’ ολοκληρίαν τους ειδικούς, τώρα υποχρεώνονται επί του θέματος από τον αρμόδιο υπουργό ως πιο ειδικοί να πάρουν την ευθύνη να ελέγξουν τα συμφωνηθέντα κείμενα των σχετικών πετρελαϊκών συμβάσεων παραχώρησης των τεμαχίων του Πατραϊκού Κόλπου & των Ιωαννίνων.
Το επιπλέον επικίνδυνο αυτό γραφειοκρατικό βήμα μόνο στόχο έχει να κατοχυρώσει την ανεπάρκεια διοίκησης του αρμόδιου υπουργείου.
Το αρμόδιο υπουργείο ΠΕΚΑ θα πρέπει να πάρει τις ευθύνες του όπως προβλέπει ο νόμος, να καλέσει τους καλύτερους επί του θέματος ειδικούς, δηλ. στελέχη που στο παρελθόν είχαν διεξαγάγει επιτυχώς παρόμοιες εργασίες & συμβάσεις για λογαριασμό του υπουργείου.
Ας ελπίσουμε το υπουργικό συμβούλιο, το οποίο θα έρθει να γνωματεύσει και να αποφασίσει για τη συγκεκριμένη πρόταση του αρμόδιου υπουργού ΠΕΚΑ να μην εφαρμοστεί ο νόμος αλλά να αποφασίσει αρμοδίως η Βουλή, να πάρει τις ευθύνες του και να ζητήσει να εφαρμοστεί ο νόμος.
* Former Oil & Gas, Exploration & Production Director μεγάλων εταιρειών και πρ. ειδικός εξωτερικός σύμβουλος του FRAZER Institute του Καναδά.
(από την εφημερίδα "Καθημερινή")