Για μία ακόμα φορά οι Αμερικανοί ετοιμάζονται να κτυπήσουν στόχους
στην Μέση Ανατολή˙ ένας ιδιαίτερα σκληρός εμφύλιος πόλεμος με 100.000
και πλέον νεκρούς είναι σε πλήρη εξέλιξη εδώ και δύο χρόνια στην Συρία˙
η Αίγυπτος είναι σε αναβρασμό με την νέα στρατιωτική κυβέρνηση να έχει
κηρύξει ανοικτό πόλεμο κατά των Αδελφών Μουσουλμάνων˙ πολύνεκρες
τρομοκρατικές επιθέσεις συνεχίζονται σε καθημερινή βάση στο Ιράκ και η Αλ Κάιντα και τα διάφορα παρακλάδια της καταφέρνουν πολλαπλά θανατηφόρα κτυπήματα μέρος της Τζιχάτ για επιβολή της Σαρία και την
επανίδρυση του Χαλιφάτου με επίκεντρο την Αραβική χερσόνησο και την
Βόρειο Αφρική. Τα ανωτέρω φωτογραφίζουν την σημερινή καθόλου αισιόδοξη
εικόνα της ευρύτερης περιοχής όπου η αποσταθεροποίηση αναδεικνύεται ως ο
κοινός παρονομαστής.
Μια περιοχή όμως η οποία είναι
υπεύθυνη για το 30% και πλέον της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου και
φυσικού αερίου το μεγαλύτερο μέρος της οποίας εξάγεται προς την Ευρώπη,
την Β. Αμερική και την Ασία. Γι’ αυτό και δεν αποτελεί έκπληξη η συνεχής
ανατίμηση των τιμών πετρελαίου, ιδίως κατά το τελευταίο τρίμηνο αφ’ ης
στιγμής έγινε κατανοητό ότι έχουμε εισέλθει σε μία νέα φάση
ανακατατάξεων και επικινδυνότητας στον συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο.
Η
κρίση στην Αίγυπτο, η πιθανολογούμενη έκρηξη στην Μέση Ανατολή με
επίκεντρο την Συρία, σε συνδυασμό με την οξεία πολιτική κρίση στη Βόρεια
Αφρική και τις αβεβαιότητες που γεννά τελευταία η Τουρκία συνθέτουν μια
εικόνα αστάθειας και αβεβαιότητας. Μια κατάσταση όμως που όπως φαίνεται
από τις αντιδράσεις των διεθνών κεφαλαιαγορών και την πορεία της τιμής
του πετρελαίου έχει ευρύτερο αντίκτυπο αφού απειλεί τις λεπτές
ισορροπίες μεταξύ των μεγάλων οικονομιών του πλανήτη και το παγκόσμια
σύστημα ασφάλειας.
Σε ότι αφορά το πετρέλαιο, που αποτελεί ένα
αξιόπιστο βαρόμετρο της διεθνούς κατάστασης, η τιμή της ποικιλίας Brent
στο ICE του Λονδίνου ανατιμήθηκε κατά $17 το βαρέλι στο τρίμηνο από 1
Ιουνίου μέχρι τα τέλη Αυγούστου σημειώνοντας υψηλό $117.70 στις 29/8. Με
την τιμή να υποχωρεί ακολούθως και να κυμαίνεται γύρω από τα $115 την
πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου. Την Δευτέρα η τιμή υποχώρησε αισθητά
κατά $3 το βαρέλι στο ICE στο Λονδίνο και $1.21 στο NYMEX στη Νέα Υόρκη
για το WTI, με το Brent να κλείνει στα $112.72 και το WTI στα $108,21–
στον απόηχο των δηλώσεων του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα ότι δεν
είναι πεπεισμένος ότι θα επιτύχει την στήριξη του Κογκρέσου για την
κυοφορούμενη στρατιωτική επίθεση των ΗΠΑ κατά του καθεστώτος Άσαντ στη
Συρία.
Η αιφνιδιαστική πρόταση της Ρωσίας να καλέσει την
Δαμασκό να θέσει υπό διεθνή έλεγχο τα χημικά όπλα, και η ανταπόκριση
της Ουάσινγκτον ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να συζητήσουν με την Ρωσία κατά
πόσο είναι αξιόπιστη και εφαρμόσιμη μια τέτοια πρόταση, εκτόνωσε
περαιτέρω το εκρηκτικό κλίμα που είχε δημιουργηθεί στην διεθνή αγορά
πετρελαίου τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Παρά τις δηλώσεις του ιδίου του
προέδρου Ομπάμα και του Υπουργού Εξωτερικών Τζον Κέρι ότι οι ΗΠΑ δεν
πρόκειται να μειώσουν τις πιέσεις προς την Συρία ή να χαλαρώσουν
την στρατιωτική επιφυλακή όσο περιμένουν την απόφαση του Κογκρέσου, οι
αγορές έχουν λάβει το μήνυμα ότι υπάρχει πλέον μια σαφής υπαναχώρηση από
πλευράς Λευκού Οίκου προκειμένου να εξευρεθεί μία πολιτική λύση. Προς
αυτή την κατεύθυνση κομβικό ρόλο έπαιξε και η καταψήφιση από την Βουλή
των Κοινοτήτων στην Μ. Βρετανία της πρότασης της κυβέρνησης Κάμερον για
ανάληψη στρατιωτικής δράσης κατά της Συρίας. Όπως παρατηρούν πολιτικοί
αναλυτές, το ενδεχόμενο για ένα ισχυρό στρατιωτικό κτύπημα από πλευράς
ΗΠΑ δεν έχει εκλείψει ενώ καταβάλλονται προσπάθειες από την κυβέρνηση
Ομπάμα για πολιτική συναίνεση για την ανάληψη κάποιου είδους
στρατιωτικής δράσης.
Τούτων λεχθέντων το κλίμα στις
διεθνείς αγορές παραμένει τεταμένο για αυτό πολλοί από τους traders δεν
προβλέπουν κάποια σημαντική υποχώρηση των τιμών σε επίπεδα κάτω των $110
το βαρέλι. Ο φόβος εξακολουθεί να υπάρχει για μια Αμερικανική
στρατιωτική επέμβαση η οποία όμως ασχέτως με τις καταστροφές που θα
επιφέρει στην ίδια την Συρία θα έχει ευρύτερες αρνητικές περιφερειακές
επιπτώσεις ενισχύοντας πρώτα απ’ όλα το μέτωπο της τρομοκρατίας στο Ιράκ
και στις χώρες του Περσικού Κόλπου. Παράλληλα δεν πρέπει ν’
αποκλείονται παθητικά αντίμετρα από πλευράς Ιράν που παραμένει ο πλέον
στενός σύμμαχος της Συρίας. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αργά η γρήγορα, θα
επηρεάσει την παραγωγή πετρελαίου και τις εξαγωγές προς τις Δυτικές
αγορές. Γι’ αυτό έχει αρχίσει να γίνεται λόγος τελευταία σε επίπεδο
Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ), στο Παρίσι και το Υπουργείο
Ενέργειας των ΗΠΑ, το DΟΕ, για μια πιθανή αποδέσμευση ποσοτήτων
πετρελαίου από τα στρατηγικά αποθέματα των χωρών μελών του ΙΕΑ, και
πρωτίστως από το Strategic Petroleum Reserve των ΗΠΑ.
Σύμφωνα
με πηγές του ΙΕΑ ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή καθώς
η παγκόσμια αγορά προμηθεύεται επαρκώς χωρίς να έχουν παρατηρηθεί
διακοπές στην τροφοδοσία όπως είχε συμβεί τον Ιούνιο του 2011 όταν η
Λιβύη σταμάτησε να παράγει πετρέλαιο λόγω των εκεί εχθροπραξιών. Όμως
την άποψη αυτή του ΙΕΑ δεν συμμερίζονται στελέχη μεγάλων πετρελαϊκών
εταιρειών που παρατηρούν ότι τους τελευταίους μήνες η αγορά
αντιμετωπίζει καθημερινά θέματα δυσλειτουργίας και μείωσης της παραγωγής
και εξαγωγών από αρκετές χώρες. Όπως παρατηρούν τα ίδια στελέχη η
κατάσταση είναι σήμερα οριακή από πλευράς παραγωγής αφού παρατηρείται
ένα έλλειμμα 2.0 – 2.5 εκατ. βαρέλια την ημέρα που αναπληρώνεται από
υψηλότερη παραγωγή της Σ. Αραβίας και ορισμένων άλλων χωρών μελών του
OPEC. Εάν αύριο προστεθεί μια νέα αναταραχή στη Μέση Ανατολή λόγω της
προεξοφλούμενης στρατιωτικής επέμβασης στην Συρία, η γενική εκτίμηση
είναι ότι θα υπάρξουν δυσμενείς επιπτώσεις στην πετρελαϊκή αγορά, όπου
σε πρώτη φάση θα δούμε τις τιμές να εκτοξεύονται σε επίπεδα που εύκολα
μπορεί να φθάσουν τα $130 το βαρέλι.
Τέλος, να
σημειώσουμε ότι το Brent για παραδόσεις Οκτωβρίου στο ICE του Λονδίνου
εκινείτο αργά χθες το βράδυ στα $111.23 το βαρέλι έχοντας σημειώσει
υψηλά επίπεδα στα $113.52 νωρίς το απόγευμα.
