Με το πλεονέκτημα ότι ο αγωγός EastMed έχει χαρακτηριστεί Έργο Κοινού
Ενδιαφέροντος (PCI) από την Ε.Ε. η ΔΕΠΑ παρουσίασε την προηγούμενη
εβδομάδα στο 2ο ετήσιο φόρουμ για το φυσικό αέριο στη Φρανκφούρτη τα
τεχνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά του έργου, επιμένοντας ότι η
υλοποίηση του έργου είναι εφικτή. Στο ίδιο φόρουμ φάνηκε να
αμφισβητείται και από τον αμερικανικό παράγοντα η κατασκευή αγωγού μέσω
Τουρκίας, προκειμένου να μεταφερθούν ποσότητες φυσικού αερίου από το
Ισραήλ και την Κύπρο προς τις ευρωπαϊκές αγορές, καθώς αναγνωρίζεται πως
συναρτάται άμεσα με την επίλυση του Κυπριακού, αλλά και την ουσιαστική
αποκατάσταση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ, ζητήματα για τα οποία
εξακολουθεί να αντιδρά το «βαθύ κράτος» στην Τουρκία.
Ο πρώην
αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάθιου Μπράϊζα στην εναρκτήρια
ομιλία του φόρουμ παραδέχθηκε ότι η Κύπρος δεν θα έδινε τη συναίνεση της
για να διέλθει από τα εδάφη της ένας αγωγός προς την Τουρκία, ενώ
αναγνώρισε ότι οι όροι που θα έθεταν τα κράτη μέσω των οποίων θα
περνούσε συνεπάγεται ρίσκο. Η Κύπρος, είπε χαρακτηριστικά, δεν θα έδινε
άδεια για έναν τέτοιο αγωγό, όσο το Κυπριακό παραμένει άλυτο και μάλλον
είναι δύσκολο να επιλυθεί.
Από την άλλη πλευρά, επισήμανε, η
κατασκευή χερσαίου σταθμού LNG στο Ισραήλ συνεπάγεται προβλήματα
ασφάλειας, αλλά και περιβαλλοντικά, ενώ η δημιουργία πλωτού τέρμιναλ
στην Κύπρο δεν φαίνεται να μπορεί να στηριχθεί, λόγω των περιορισμένων
ποσοτήτων φυσικού αερίου από το κοίτασμα της Αφροδίτης. Ο κ. Μπράϊζα
εκτίμησε ότι θα χρειασθεί να περάσει τουλάχιστον μία δεκαετία έως ότου η
Κύπρος μπορέσει να έχει σημαντικά έσοδα από την εκμετάλλευση των
υδρογονανθράκων για την ενίσχυση της οικονομίας της.
Ενδεχομένως,
κατά τον ίδιο, να χρειαζόταν μια εξωτερική πολιτική παρέμβαση για να
υπάρξει συμφωνία μεταξύ Κύπρου- Τουρκίας-Ισραήλ, όπως, για παράδειγμα,
έγινε με τις ΗΠΑ για τον αγωγό Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC). «Όμως, αυτή τη
στιγμή ούτε οι ΗΠΑ, ούτε και η Ε.Ε. εμφανίζονται πρόθυμες για μια
τέτοια διαμεσολάβηση, αν και η Ουάσιγκτον επιθυμεί σφόδρα να υπάρξει
σημαντική εξέλιξη στο Κυπριακό ζήτημα, όπως και στην αποκατάσταση
των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας, πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές στην
Τουρκία τον ερχόμενο Μάρτιο». Κάτι τέτοιο, ωστόσο, είπε ο κ. Μπράϊζα,
εξαρτάται από τον ίδιο τον Ερντογάν, ο οποίος θα πρέπει να κωφεύσει
«στις λιγότερο θετικές δυνάμεις της τουρκικής πολιτικής», που επιδιώκουν
να «τιμωρηθεί» τόσο το Ισραήλ, όσο και η Κύπρος. «Τελικά, μόνον ένας
άνθρωπος μπορεί να αποφασίσει αν η Τουρκία θα πιέσει για μια τέτοια
επιτυχία», κατέληξε ο κ. Μπράϊζα.
Ο αγωγός EastMed
Ο
αγωγός EastMed αναπτύσσεται από τη ΔΕΠΑ σε στενή συνεργασία με το
υπουργείο Ενέργειας της Κύπρου, έχοντας ήδη διασφαλίσει καθεστώς PCI από
την Ε.Ε. Ο διευθυντής Παρακολούθησης Διεθνών Έργων της Εταιρίας
Δημήτρης Μανώλης στην παρουσίαση του στη Φρανκφούρτη επανέλαβε ότι το
έργο είναι τεχνικά εφικτό, κάτι το οποίο κατέδειξε, όπως είπε, και η
προμελέτη σκοπιμότητας που εκπόνησε η JP Kenny (σήμερα Wood Group
Kenny).
Το έργο, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάσθηκαν,
αποτελείται από έναν αγωγό αντίστροφης ροής 26 ιντσών, ο οποίος αρχικά
θα μεταφέρει 8 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου, με την τεχνολογία να επιτρέπει
την αύξηση της μεταφορικής ικανότητας του. Ο αγωγός αποτελείται από τρία
τμήματα: ένα αγωγό από τα σημεία εξόρυξης Κύπρου και Ισραήλ, έναν
υποθαλάσσιο αγωγό από την Κύπρο ως την Κρήτη και έναν αγωγό από την
Κρήτη προς την ηπειρωτική Ελλάδα. Σταθμοί συμπίεσης προβλέπεται να
γίνουν στην Κύπρο και την Κρήτη.
Οι επιλογές χάραξης για το τρίτο
τμήμα περιλαμβάνουν έναν αγωγό 1700 χλμ, από τα οποία τα 1200
υποθαλάσσια και τα 500 χερσαία, ως την ελληνική ακτή της Αδριατικής, που
θα μπορούσε να συνδεθεί με την Ιταλία μέσω του IGI Ποσειδών (210 χλμ με
ικανότητα μεταφοράς 10-12 δισ. κ.μ. ) από τις ακτές της Θεσπρωτίας ως
το Οτράντο της Ιταλίας. Για να επιτραπεί, μάλιστα, η επιπρόσθετη
προμήθεια της Ν.Α. Ευρώπης μέσω του IGB έχει αξιολογηθεί και διασύνδεση
που θα μπορούσε να ακολουθήσει την ήδη ανεπτυγμένη χάραξη του χερσαίου
τμήματος του IGI ή να συνδεθεί με το υπάρχον δίκτυο.
Ο κ. Μανώλης εξέφρασε την άποψη ότι ακόμη και τα δύσκολα βάθη της Κρήτης δεν συνιστούν ανυπέρβλητη δυσκολία για τον EastMed. Η
προκαταρκτική
μελέτη έδειξε, όπως είπε, ότι για το μέγιστο βάθος (2873 μ.) η
τεχνολογία που απαιτείται είναι παρόμοια με εκείνη των ήδη ολοκληρωμένων
ή έτοιμων προς υλοποίηση έργων, όπως ο υποθαλάσσιος αγωγός MedGaz ή ο
Galsi και Southstream.
Η σκοπιμότητα του έργου, κατά τον κ.
Μανώλη, έχει επιβεβαιωθεί και από μελέτη του MIT, που διενεργήθηκε για
λογαριασμό της Κυπριακής κυβέρνησης και ολοκληρώθηκε φέτος τον Αύγουστο.
Παράλληλα, έχουν γίνει και άλλες τεχνικές μελέτες, για την
προκαταρκτική όδευση του αγωγού, την οριοθέτηση της υποθαλάσσιας έρευνας
και χαρτογράφησης της περιοχής κοντά στην Κρήτη, τον προσδιορισμό των
εναλλακτικών σημείων προσαιγιάλωσης στην Κρήτη και για τη χερσαία
διαδρομή του.
Σε ό,τι αφορά το οικονομικό σκέλος του αγωγού, ο κ.
Μανώλης ανέφερε ότι με βάση σχετικές μελέτες, το κόστος κατασκευής του
αγωγού ως την Πελοπόννησο ανέρχεται σε 3,8 δισ. δολάρια, ενώ για το
τέρμιναλ LNG υπολογίσθηκε στα 8,9 δισ. δολ., συμπεριλαμβανομένων των
εγκαταστάσεων επαναεριοποίησης. Οι λειτουργικές δαπάνες του αγωγού
εκτιμήθηκαν στα 115 εκατ. δολ., ενώ για το LNG στα 530 εκατ. δολ. Για το
υπολογιστικό μοντέλο η Wood Group Kenny έκανε τις εξής παραδοχές:
Εσωτερικός βαθμός απόδοσης (IRR) 10%, κόστος κατασκευής ισομερώς
κατανεμημένο κατά τα δύο πρώτα έτη, 20 χρόνια λειτουργική διάρκεια,
σταθερά λειτουργικά έξοδα, με βάση τα οποία η ταρίφα μεταφοράς
διαμορφώνεται στα 2,03 δολ. για 6 MTPA χωρητικότητας, ενώ για το LNG στα
5,65 δολ.
Τα επόμενα βήματα για τη ΔΕΠΑ περιλαμβάνουν: τη
διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού για την εκπόνηση πλήρους μελέτης
σκοπιμότητας, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί και με κεφάλαια του
προγράμματος Connecting Europe Facility. Την εκπόνηση περαιτέρω ερευνών
αγοράς για να εξεταστούν οι προοπτικές πώλησης του φυσικού αερίου της
Ανατολικής Μεσογείου στην Ιταλία και τη Ν.Α. Ευρώπη. Τη δημιουργία
κοινής ομάδας εργασίας από εκπροσώπους της ΔΕΠΑ, της Κύπρου και του
Ισραήλ, για την προώθηση της λύσης του αγωγού και τη βελτιστοποίηση των
δυνατοτήτων εξαγωγής του φυσικού αερίου της περιοχής.