Έλλειμμα ανταγωνισμού στις λιανικές ενεργειακές αγορές της Ε.Ε. είτε
έχουν να κάνουν με τον ηλεκτρισμό, είτε με το φυσικό αέριο, διαπιστώνει
το Συμβούλιο των Ευρωπαίων Ρυθμιστών Ενέργειας (CEER), το οποίο αποτελεί
τη φωνή των εθνικών Ρυθμιστών Ενέργειας ανά την Ευρώπη. Μπορεί σε
κάποιες χώρες να καταγράφεται αύξηση του ανταγωνισμού, ωστόσο, αυτό
αφενός μεν δεν ισχύει για όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., αφετέρου οι
καταναλωτές δεν φαίνεται να αλλάζουν προμηθευτή. Ως κύριες αιτίες του
γεγονότος αυτού θεωρούνται, η ύπαρξη ρυθμιζόμενων τιμών, η έλλειψη
ευαισθητοποίησης των καταναλωτών, η πρόσδεση σε κατεστημένους φορείς και
η δυσπιστία απέναντι σε εναλλακτικούς παρόχους, καθώς και η
διαφαινόμενη πολυπλοκότητα στις διαδικασίες μετάβασης σε άλλον
προμηθευτή.
Οι διαπιστώσεις αυτές προέρχονται από τον πρόεδρο του
CEER Lord Mogg, που ήταν ο βασικός ομιλητής στην ετήσια σύνοδο του
οργάνου, η οποία πραγματοποιήθηκε χθες στις Βρυξέλλες.
Τα
τελευταία τέσσερα χρόνια, με βάση Έκθεση Παρακολούθησης της Αγοράς, που
συνέταξαν ο CEER με τον ACER, οι τιμές τόσο του ηλεκτρισμού όσο και του
φυσικού αερίου παρουσιάζουν συνεχή ανοδική πορεία για τα νοικοκυριά και
τους βιομηχανικούς πελάτες σε χώρες με ρυθμιζόμενες τιμές, όπως, η
Ελλάδα, η Κύπρος, η Λετονία, η Λιθουανία, η Γαλλία, η Ισπανία, κλπ, ενώ
αντίθετα, σε χώρες με καθεστώς μη ρυθμιζόμενων τιμών (Ολλανδία,
Λουξεμβούργο, Δανία, Φινλανδία, Τσεχία, κλπ) η ένταση της αύξησης είναι
πολύ πιο χαμηλή. Το 49% των νοικοκυριών στον ηλεκτρισμό και το 46% στο
φυσικό αέριο εξακολουθούν να προμηθεύονται ενέργεια με βάση ρυθμιζόμενες
τιμές.
Με αμετάβλητη τη ζήτηση στην ηλεκτρική ενέργεια και τη
μείωση της ζήτησης για φυσικό αέριο και παρά τη συνεχιζόμενη οικονομική
κρίση, το 2012 οι τιμές του φυσικού αερίου για τα νοικοκυριά αυξήθηκαν
κατά 10% και του ηλεκτρισμού κατά 4,6%, πλήττοντας έτσι την οικονομική
κατάσταση τους.
Οι χαμηλές τιμές στη χονδρεμπορική αγορά δεν μεταφράζονται ακόμη σε οφέλη για τους τελικούς καταναλωτές, επισήμανε ο κ. Mogg, υπογραμμίζοντας
ότι οι καταναλωτές δεν απολαμβάνουν όλα τα προνόμια της εσωτερικής
αγοράς ενέργειας. Η Ευρώπη, τόνισε, χρειάζεται αξιόπιστη και καθαρή
ενέργεια, με ανταγωνιστικές τιμές. «Τόσο οι Ρυθμιστές όσο και οι
ασκούντες πολιτική στην Ε.Ε. αναγνωρίζουν πλέον ότι ήρθε η ώρα να δοθεί
ώθηση στον ανταγωνισμό του ενεργειακού τομέα, όχι μόνον για να
«κουμπώσει» η εσωτερική αγορά με τις ανάγκες των καταναλωτών, αλλά για
να κερδίζουν ξανά οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις την ανταγωνιστικότητα τους
σε παγκόσμιο επίπεδο και να εισφέρουν στην ανάπτυξη και τη δημιουργία
θέσεων εργασίας».
Μεταξύ των ευρημάτων της Έκθεσης Παρακολούθησης
για την προστασία των καταναλωτών συμπεριλαμβάνονται και τα εξής: οι
ορισμοί και οι προϋποθέσεις για την καθολική υπηρεσία ποικίλουν
σημαντικά από χώρα σε χώρα της Ε.Ε., οι περισσότερες χώρες έχουν ορίσει
Υπηρεσία Τελευταίου Καταφυγίου (24 για ηλεκτρική ενέργεια και 21 για
φυσικό αέριο), υπήρξε πρόοδος στη μείωση της γραφειοκρατίας για την
αλλαγή προμηθευτή (τρεις εβδομάδες σε 23 χώρες για τον ηλεκτρισμό και 21
χώρες για το φυσικό αέριο), οι περισσότερες χώρες έχουν ανεξάρτητους
μηχανισμούς επίλυσης διαφορών (20 για το φυσικό αέριο, 25 για την
ηλεκτρική ενέργεια), οι περισσότερες χώρες έχουν ένα ενιαίο σημείο
επαφής (23 για τον ηλεκτρισμό 22 για το φυσικό αέριο), αλλά τα μέτρα για
την προστασία των ευάλωτων καταναλωτών ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό
ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Οι καταναλωτές παραμένουν στον
πυρήνα της δραστηριότητας του CEER για το 2014, που θα εργαστεί μαζί με
τον ACER για την ολοκλήρωση της στρατηγικής πρωτοβουλίας, που αφορά στη
ρυθμιστική παρέμβαση, εν είδει γέφυρας, με ορίζοντα το 2025. Το τελικό
κείμενο που θα παρουσιασθεί στα μέσα του έτους θα διερευνά τις
προκλήσεις-κλειδιά και τις ρυθμιστικές παρεμβάσεις που απαιτούνται κατά
την επόμενη δεκαετία στους τομείς του ηλεκτρισμού, του φυσικού αερίου,
αλλά και των καταναλωτών και των Διαχειριστών Συστημάτων Διανομής
(DSO’s).
Προς τούτο οι εθνικοί Ρυθμιστές, όπως επισήμανε ο κ. Mogg, καλούνται να συνεισφέρουν προωθώντας:
-Την
άρση των κανονιστικών φραγμών, τη σωστή χρήση των επιδοτήσεων και των
κρατικών ενισχύσεων, τη διασφάλιση των σωστών μηνυμάτων για τις τιμές
και τη βελτίωση της πρόβλεψης και της ρευστότητας, ώστε να εξασφαλισθεί
ευελιξία στις αγορές.
-Την άρση των εμποδίων, την προώθηση
επενδύσεων με τη χρήση έξυπνης τεχνολογίας, την ενθάρρυνση της
καινοτομίας και την παροχή επαρκούς ρυθμιστικού πλαισίου, για την
αναζωογόνηση της ζήτησης.
-Την ενθάρρυνση του ανταγωνισμού, με το
σχεδιασμό ρυθμίσεων για μια τεχνολογικά ουδέτερη αγορά, τις κατάλληλες
ρυθμίσεις στη χονδρεμπορική αγορά φυσικού αερίου και την εξάλειψη
εμποδίων για την πρόσβαση σε νέες πηγές τροφοδοσίας.
-Την ενίσχυση των καταναλωτών με τη δυνατότητα συμμετοχής τους στην αγορά και την ανάπτυξη της με έναν τεκμηριωμένο τρόπο.
Ο
CEER έχει μέλη και παρατηρητές από 32 ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίοι
αποτελούν ανεξάρτητα σώματα ρυθμιστών της ενεργειακής αγοράς σε εθνικό
επίπεδο, μεταξύ αυτών και τη ΡΑΕ. Επίσης, είναι μέλος της Διεθνούς
Συνομοσπονδίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ICER).