Η Ευρώπη είναι σήμερα αντιμέτωπη με δύο είδη τεστ κοπώσεως. Το ένα
αφορά τους προμηθευτές ενέργειας και τη δυνατότητα που έχει η Ευρώπη να
καλύψει τις ανάγκες της εάν διακοπεί η παροχή φυσικού αερίου από τη
Ρωσία.
Το άλλο αφορά τις τράπεζες της Ευρωζώνης. Θα πρέπει να
εξακριβωθεί εάν είναι αρκετά ισχυρές για να στηρίξουν μια ισχυρή
οικονομική ανάκαμψη. Είναι δύσκολο να διαχωρίσει κανείς ποια τεστ
κοπώσεως είναι πιο σημαντικά.
Εντούτοις, είναι ξεκάθαρο πως ένα αποτελεσματικό καθεστώς για την
ενεργειακή ασφάλεια απαιτεί ανάλογα στοιχεία με τη χρηματοπιστωτική
σταθερότητα.
Βασικό στοιχείο είναι η αξιοπιστία των τεστ κοπώσεως. Στον
προηγούμενο γύρο των τεστ, η Ευρώπη ήταν ανεπαρκής στο να αποκαταστήσει
την αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος καθώς τα τεστ κοπώσεως
ήταν πέραν του δέοντος χαλαρά. Φέτος, ο νέος γύρος που θα
πραγματοποιηθεί υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
αναμένεται να είναι πιο αυστηρός και άρα πιο αξιόπιστος.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση πραγματοποιεί τα πρώτο τεστ κοπώσεως στην
ενέργεια με γνώμονα τις δυνατότητες και τις εναλλακτικές που έχουν τα
κράτη-μέλη για την κάλυψη των αναγκών τους σε φυσικό αέριο. Τον
περασμένο μήνα, τα κράτη-μέλη κατέθεσαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα πρώτα
αποτελέσματα των τεστ. Τον επόμενο μήνα, η Κομισιόν θα εκδώσει τις
συστάσεις της. Σημαντικό κομμάτι των τεστ είναι εάν οι χώρες-μέλη έχουν
λάβει τα κατάλληλα μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειάς τους.
Αφού είχε διακοπεί η παροχή φυσικού αερίου από την Ουκρανία το 2009,
δόθηκε εντολή στις εταιρείες να διατηρούν αποθέματα διάρκειας ενός
30ημέρου.
Δεδομένης, ωστόσο, της ουκρανικής κρίσης, ένα τέτοιο «μαξιλάρι»
δεν είναι αρκετό. Αν και η Ουκρανία συμφώνησε σε ανακωχή με τους
αντάρτες που πολεμούν για την ανεξαρτησία τους, η ειρήνη στα ανατολικά
της Ε.Ε. δεν είναι εξασφαλισμένη. Και η Ε.Ε. δεν θα έχει τις δυνάμεις να
αντισταθεί στην εκδικητικότητα του Ρώσου πρόεδρου εάν δεν διαθέτει
επαρκή αποθέματα φυσικού αερίου. Αυτό που καθιστά την Ε.Ε. ευάλωτη σε
ό,τι αφορά το κεφάλαιο του φυσικού αερίου είναι ότι το 27% της
κατανάλωσης προέρχεται από τη Ρωσία. Εξι κράτημέλη της Ε.Ε. εξασφαλίζουν
όλες τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Θα είναι δύσκολο να
διαφοροποιηθεί μια ολόκληρη χώρα από το υπάρχον καθεστώς, αξιοποιώντας
άμεσα άλλα είδη καυσίμων όπως είναι η πυρηνική ενέργεια, οι ανανεώσιμες
πηγές ή άλλες πηγές φυσικού αερίου όπως το σχιστολιθικό ή υγροποιημένο
αέριο. Εντέλει, όμως, θα πρέπει να τεθούν κάποια «όρια έκθεσης» ώστε να
διασφαλιστεί η ενεργειακή ασφάλεια.
Στο χρηματοπιστωτικό μέτωπο δεν επαρκεί να εξετάσει κανείς τις
τράπεζες σε μεμονωμένη βάση, αλλά όλο το τραπεζικό σύστημα. Ανάλογα
κριτήρια θα πρέπει να υπάρχουν και στον ενεργειακό κλάδο. Η Ε.Ε. έχει
ήδη δημιουργήσει την υπηρεσία συντονισμού φυσικού αερίου (Gas
Coordination Group), μέσω της οποίας ανταλλάσσονται πληροφορίες και
συντονίζονται ενέργειες. Παράλληλα, τα κράτη-μέλη έχουν υποχρέωση να
ενημερώνουν την Κομισιόν ώστε εάν μια χώρα υπογράψει διμερή συμφωνία, να
μην υποβαθμίζει την ενεργειακή ασφάλεια μιας άλλης. Υπάρχει, ωστόσο,
μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην τραπεζική και τον ενεργειακό κλάδο. Δεν
μπορείς να τυπώσεις φυσικό αέριο με τον ίδιο τρόπο που μπορείς να
τυπώσεις χρήμα. Αλλά υπάρχει δυνατότητα βελτίωσης στην ενέργεια όπως και
στον χρηματοπιστωτικό κλάδο. Η δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς φυσικού
αερίου θα μπορούσε να δρομολογηθεί όπως συνέβη με την τραπεζική ένωση.
Τα τελευταία χρόνια έχουν χτιστεί αρκετές ενεργειακές διασυνδέσεις
μεταξύ κρατών, αλλά η Κομισιόν εκτιμά πως θα πρέπει να επενδυθούν ακόμη
17 δισ. ευρώ, θέτοντας την υλοποίηση αυτού του στόχου βασική
προτεραιότητα εντός πενταετίας.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")