Ενώ η ΕΕ αποφάσισε χθες να επεκτείνει τις κυρώσεις ενάντια στη Μόσχα και στις
μεγάλες ρωσικές πετρελαϊκές, το Κρεμλίνο προσπαθεί να αποτρέψει τους Ευρωπαίους
πελάτες του από το να επανεξαγάγουν στην Ουκρανία το αέριο που λαμβάνουν από
την Ρωσία. Οι επανεξαγωγές αυτές είναι κρίσιμης σημασίας για το Κίεβο καθώς ο
χειμώνας πλησιάζει.
Οι νέες κυρώσεις, που αφορούν περιορίζουν την πρόσβαση των μεγάλων κρατικών πετρελαϊκών
εταιρειών Rosneft, Gazpromneft και Transneft στις κεφαλαιαγορές, ελήφθησαν μετ’
εμποδίων, καθώς δεν υπήρχε ομοφωνία ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Οι
διαφωνίες αφορούσαν στο αν οι κυρώσεις θα πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα και στη
συνέχεια να ανασταλούν σε περίπτωση που τηρηθεί η εκεχειρία, ή εάν δεν θα
πρέπει να εφαρμοστούν καθόλου σε αυτό το στάδιο.
Τελικά, οι κυρώσεις δεν θα επισημοποιηθούν για ένα διάστημα «μερικών ημερών»
ώστε να μπορέσουν οι Βρυξέλλες να εκτιμήσουν επαρκώς την εκεχειρία που
συμφωνήθηκε την περασμένη Παρασκευή στην ανατολική Ουκρανία ανάμεσα στους ρωσόφωνους
αντάρτες και τις κυβερνητικές δυνάμεις.
Υπενθυμίζεται ότι από τον Ιούνιο η Ρωσία έχει διακόψει την ροή ποσοτήτων αερίου
προς την Ουκρανία, καλύπτοντας μόνο τις ανάγκες των Ευρωπαίων πελατών της. Η
Ουκρανία αναμένεται να αντιμετωπίσει, εξ αυτού του λόγου, έναν πολύ δύσκολο
χειμώνα, αν δεν ευοδωθούν οι διαπραγματεύσεις που διεξάγει με την Ρωσία και την
ΕΕ για το θέμα της τιμής του ρωσικού αερίου.
Σε μία προσπάθεια να αντισταθμίσει τις απώλειες από την Ρωσία, το Κίεβο προσπαθεί
να διασφαλίσει ποσότητες από γειτονικές χώρες-μέλη της ΕΕ, όπως η Πολωνία, η
Σλοβακία και η Ουγγαρία μέσω αντίστροφης ροής, δηλαδή μέσω επανεξαγωγών από τις
χώρες αυτές προς την Ουκρανία του αερίου που προμηθεύονται από τους Ρώσους.
Ωστόσο, η Gazprom, έχει εκφράσει επανειλημμένα διαμαρτυρίες για αυτές τις επανεξαγωγές,
ενώ ο Αλεξέι Μίλλερ, ο επικεφαλής του ρωσικού κρατικού κολοσσού αερίου, τις καταδίκασε
ως «ημι-δόλιο μηχανισμό».
Ανώτεροι
αξιωματούχοι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στις κυβερνήσεις της Ανατολικής Ευρώπης
δηλώνουν ότι η Ρωσία έχει τονίσει το ενδεχόμενο της μείωσης του όγκου των
εξαγωγών, ώστε να μη μείνει στους πελάτες της αέριο αρκετό για αντίστροφες ροές
προς την Ουκρανία. «Το λένε αυτό αρκετά ανοιχτά», δήλωσε ένας πρέσβης χώρας της
κεντρικής Ευρώπης, όπως αναφέρουν οι Fiamancial Times.
Αν και ο άμεσος στόχος των μειώσεων είναι το Κίεβο, άλλος ένας αξιωματούχος
ανατολικοευρωπαϊκής χώρας τονίζει ότι οι μειώσεις θα μπορούσαν επίσης να
οδηγήσουν σε διαταραχές στην παροχή αερίου καθώς και σε άνοδο τιμών στην ΕΕ.
Ωστόσο, ο εκπρόσωπος της Gazprom, Σεργκέυ Κουπριγιάνωφ, αρνήθηκε ότι υπάρχει
η οποιαδήποτε απειλή για τις ποσότητες που εξάγει η εταιρεία προς την Ευρώπη.
«Είναι η πρώτη φορά που ακούω κάτι τέτοιο», τονίζει, σύμφωνα με τους FT.
Οι ποσότητες αερίου που λαμβάνει η Ουκρανία μέσω αντίστροφης ροής δεν είναι
ιδιαίτερα μεγάλες. Η Σλοβακία έχει τη δυνατότητα εξαγωγής 17,6 εκατ. κυβικών
μέτρων την ημέρα, η Ουγγαρία 16 και η Πολωνία 4 εκατ. κυβικών μέτρων την ημέρα.
Ωστόσο, η Ουκρανία χρειάζεται νε εισάγει περίπου το μισό της κατανάλωσής της (περί
τα 50 bcm ετησίως) και όπως αναγνωρίζουν οι αναλυτές θα έχει μεγάλες δυσκολίες
τον χειμώνα αν δεν πραγματοποιήσει εισαγωγές 5-10 bcm. Το δίκτυο της χώρας
κρίνεται εξαιρετικά αναποτελεσματικό, ενώ τα προβλήματα επιδεινώνονται λόγω της
φθίνουσας παραγωγής άνθρακα.
Ας σημειωθεί ότι την περασμένη Κυριακή οι αποθηκευτικές εγκαταστάσεις της ΕΕ
ήταν κατά 89% πλήρεις, και οι χώρες-μέλη είναι πολύ καλύτερα προετοιμασμένες σε
σχέση με την κρίση αερίου του 2009, που είχε οδηγήσει σε μεγάλες διακοπές
παροχής ρωσικού αερίου προς πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Ο Κάρελ Ντε Γκουχτ, Ευρωπαίος Επίτροπος Εμπορίου, τονίζει, από την πλευρά τους,
ότι και οι Ρώσοι αξιωματούχοι επιδιώκουν γρήγορη λύση στο θέμα της τιμής με την
Ουκρανία, καθώς συνειδητοποιούν πως μία νέα διαταραχή στην παροχή αερίου προς την
ΕΕ θα μπορούσε να προκαλέσει μια μεγάλη στροφή προς άλλους προμηθευτές πέραν της
Μόσχας. «Και η Ρωσία έχει συμφέρον να εμφανίζεται ως αξιόπιστος προμηθευτής»,
τονίζει.
Από την πλευρά της Ρωσίας, σε συνέντευξή του στη ρωσική εφημερίδα Vedomosti,
ο πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ είπε ότι «αν υπάρξουν κυρώσεις που αφορούν
τον ενεργειακό τομέα ή περαιτέρω περιορισμοί στον οικονομικό τομέα της Ρωσίας,
θα πρέπει να απαντήσουμε ασύμμετρα», προσθέτοντας ότι η απάντηση της χώρας του θα
έχει ως στόχο τις πτήσεις στον εναέριο χώρο της, αν οι δυτικοί της εταίροι
επιμείνουν «στον πειρασμό της χρήσης βίας στις διεθνείς σχέσεις».