Ο συλλογισμός του Σκοτικού Εθνικού Κόμματος είναι απλός: Ο πληθυσμός
μας είναι μικρός και αν τα έσοδα από το πετρέλαιο της Βόρειας Θάλασσας
παραμείνουν στη Σκοτία η χώρα γρήγορα θα γίνει μια δεύτερη Νορβηγία, που
θα επενδύει στις νέες τεχνολογίες. Παρόμοιο μέλλον εντός Βρετανίας δεν
υπάρχει, λένε οι οπαδοί του «ναι». Σκόπιμα αποφεύγουν να απαντήσουν σε
δύο κρίσιμα ερωτήματα: Πρώτον, αν θα διατηρηθεί η στερλίνα ως κοινό
νόμισμα του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου και της Σκοτίας και δεύτερον,
ποια θα είναι η θέση μιας ανεξάρτητης Σκοτίας σε σχέση με την Ε.Ε. Οι
οπαδοί του «ναι» υποβαθμίζουν τις δύο αυτές προκλήσεις, με το επιχείρημα
ότι είναι προεκλογική κινδυνολογία του Λονδίνου.
Η
πραγματικότητα είναι όμως πιο σκληρή: Αν η πλειονότητα της κοινής γνώμης
και της πολιτικής ελίτ στη Βρετανία απορρίπτει σταθερά εδώ και είκοσι
χρόνια στο όνομα της εθνικής κυριαρχίας την προσχώρηση στην ΟΝΕ, θα
δεχθεί σήμερα να αναγνωρίσει σε μια μικρή ανεξάρτητη Σκοτία
συνδιαχείριση της στερλίνας, στο πλαίσιο μιας διμερούς νομισματικής
ένωσης; Εχουν κοστολογήσει στο Εδιμβούργο το κόστος της υιοθέτησης ενός
νέου εθνικού νομίσματος σε σχέση με τα όνειρά τους για ευημερία τύπου
Νορβηγίας;
Ακόμη πιο θολή είναι η θέση της Σκοτίας στην Ε.Ε.: Θα
υπάρξει μια γρήγορη και συνοπτική ένταξη του Εδιμβούργου στην Ε.Ε. και
στην Ευρωζώνη για να τιμωρηθεί η ευρωσκεπτικιστική Αγγλία ή θα
κυριαρχήσει ο φόβος πριμοδότησης του αποσχιστικού εθνικισμού στην
ηπειρωτική Ευρώπη, που θα συνεπάγεται άρνηση ειδικής μεταχείρισης προς
το Εδιμβούργο; Με άλλα λόγια, το ενδεχόμενο να βρεθεί η Σκοτία χωρίς τη
στερλίνα και εκτός Ευρώπης είναι ανοικτό, καθώς ζωτικά συμφέροντα τόσο
του Λονδίνου και πιθανόν πολλών χωρών-μελών της Ε.Ε. προηγούνται κάθε
στρατηγικής εξομάλυνσης και ήπιας προσαρμογής στην απόσχιση.
Τα
προβλήματα όμως δεν σταματούν σε ένα ενδεχόμενο «ναι», αλλά υπάρχουν και
στην περίπτωση επικράτησης του «όχι»: Πού φθάνει η αντιπροσφορά του
Κάμερον και συνολικά της πολιτικής ηγεσίας της χώρας για ακόμη πιο
διευρυμένη αυτονομία;
Αν η Σκοτία εξασφαλίσει το σύνολο των
πετρελαϊκών εισοδημάτων παραμένουσα εντός του Ηνωμένου Βασιλείου, τότε η
λύση αυτή μπορεί να αποδειχθεί εξίσου δύσκολη στην υλοποίησή της: Με τη
στερλίνα και εντός της Ε.Ε. η Σκοτία θα κατοχυρώσει μια de facto
ανεξαρτησία, που στην πορεία θα αποβεί επιζήμια για το Λονδίνο και
ολοένα και λιγότερο αποδεκτή στην κοινή γνώμη της υπόλοιπης χώρας.
Ο ασκός του Αιόλου άνοιξε το 1991 στη Γηραιά Ηπειρο με τη στάση της
τότε Ευρωπαϊκής Κοινότητας απέναντι στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας,
συνεχίσθηκε με τη διάλυση της ΕΣΣΔ στα τέλη του 1991 και έδειξε να
κλείνει με τη διάλυση της Τσεχοσλοβακίας την 1 Ιανουαρίου 1993.
Η
εκτίμηση τότε ήταν ότι πρόκειται για ένα φαινόμενο συνδεδεμένο με την
κατάρρευση του Υπαρκτού Σοσιαλισμού που αφορά την Ανατολική Ευρώπη.
Σήμερα, με επίκεντρο τη Σκοτία, ο παροξυσμός των τοπικών εθνικισμών στην
Ευρώπη συνδέεται με την κρίση στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την Ευρωζώνη και
απειλεί με θρυμματισμό ιστορικά κράτη, όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η
Γαλλία και το Βέλγιο.
Τίποτε δεν είναι δεδομένο και σταθερό στην
εξέλιξη της Ιστορίας. Τα εθνικά κράτη νομιμοποιήθηκαν και στερεώθηκαν ως
πλαίσιο εγγύησης μεγαλύτερης ευημερίας και περισσότερης δημοκρατίας.
Αλήθεια, πόσο ρεαλιστική είναι μια στρατηγική επιλογή που θεωρεί την
υλική ευημερία και τα δικαιώματα των πολιτών των ευρωπαϊκών κρατών
πολυτέλεια στη σκληρή πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης;
Αποδεικνύεται ότι η αποδυνάμωση του οράματος της ευρωπαϊκής ενοποίησης
αντί να αποκαθιστά την εθνική κυριαρχία, την αποδυναμώνει, μέσω του
τοπικού αποσχιστικού εθνικισμού.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 17/09/2014)