Στις αγορές, όπως έγραφαν χθες στην ιστοσελίδα τους οι Financial Times, ελάχιστοι είναι αυτοί που πιστεύουν πως οι Σκοτσέζοι θα πουν σήμερα «ναι» στην ανεξαρτησία τους. Την ίδια στιγμή και σύμφωνα με άλλα ρεπορτάζ, ορισμένα γραφεία στοιχημάτων έχουν αρχίσει να πληρώνουν προκαταβολικά όσους ποντάρισαν στο «όχι», θεωρώντας την επικράτησή του βέβαιη, έστω και με μικρή διαφορά. Όσο για τις δημοσκοπήσεις, όλες φέρονταν να αποτυπώνουν ένα μικρό προβάδισμα, 2 έως 4 ποσοστιαίων μονάδων, για τους υπέρμαχους της παραμονής της Σκοτίας στη Βρετανία, παρά το γεγονός ότι η διαφορά μειώνεται διαρκώς.
Έχει, λοιπόν, κριθεί το αποτέλεσμα του σημερινού δημοψηφίσματος, στο οποίο τις τελευταίες ημέρες έχει στραμμένη την προσοχή της ολόκληρη η Ευρώπη; Η απάντηση είναι αρνητική. Διότι, παρά τα όσα λέγονται και γράφονται, υπάρχουν τουλάχιστον δύο στοιχεία που συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι όλα είναι ρευστά και η πλάστιγγα θα γείρει προς τη μία ή την άλλη πλευρά οριακά και κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή.
Το ένα είναι το ποσοστό των αναποφάσιστων, που κυμαίνεται από 8%-14%, σε σύνολο 4,3 εκατομμυρίων που έχουν δικαίωμα ψήφου. Όπως δήλωσε στην εφημερίδα Daily Mail ο επικεφαλής της εταιρείας δημοσκοπήσεων ICM, αυτοί προέρχονται από δύο κυρίως κοινωνικές ομάδες: Αφενός τους νέους και κυρίως εκείνους που μόλις πέρασαν τα 16 και θα ψηφίσουν για πρώτη φορά, οι οποίοι τάσσονται σε μεγάλο βαθμό υπέρ της ανεξαρτησίας, όμως η στάση τους είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποτυπωθεί στις έρευνες. Και αφετέρου τους ηλικιωμένους και φοβισμένους Σκοτσέζους, οι οποίοι δεν δηλώνουν ανοιχτά την προτίμησή τους στο «όχι», καθώς δεν θέλουν να χαρακτηριστούν από έλλειψη πατριωτισμού. Το αποτέλεσμα είναι, όπως σημειώνει ο Μάρτον Μπουν, ότι (και σε αυτή την αναμέτρηση) οι δημοσκόποι κινδυνεύουν να πέσουν πολύ έξω στις εκτιμήσεις τους.
Το δεύτερο στοιχείο μπορεί να μοιάζει παράδοξο, αλλά δεν είναι. Πρόκειται για το πρωτοσέλιδο της σκοτσέζικης έκδοσης της λαϊκής ταμπλόιντ Sun, το οποίο πολλοί ανέμεναν με αγωνία -καθώς είναι γνωστό ότι ο ιδιοκτήτης της, Ρούπερτ Μέρντοχ, συνήθως επιλέγει να ταχθεί με εκείνη την πλευρά που θεωρεί σίγουρο πως θα είναι νικήτρια. Όμως, η εφημερίδα επέλεξε ένα ουδέτερο τίτλο και ίσες αποστάσεις, σημειώνοντας χαρακτηριστικά στο κεντρικό της άρθρο: «Πιστεύουμε στον λαό της Σκοτίας, ότι θα κάνει τη σωστή επιλογή. Ό,τι κι αν επιλέξετε, η Sun της Σκοτίας θα συνεχίσει να μάχεται για εσάς και τις σκοτσέζικες αρχές μας».
Όποιο κι αν είναι το τελικό αποτέλεσμα, πάντως, είναι δεδομένο ότι η Σκοτία θα βγει διχασμένη από αυτή την αναμέτρηση, ενώ θα υπάρξουν σοβαρότατες επιπτώσεις και στις άλλες εθνότητες του Ηνωμένου Βασιλείου που διεκδικούν ή έχουν κατά καιρούς διεκδικήσει την ανεξαρτησία τους. Για παράδειγμα, ακόμη κι αν επικρατήσει το «όχι», οι Βορειοϊρλανδοί θα διεκδικήσουν ανάλογες παραχωρήσεις και δικαιώματα με αυτά που έχει τάξει το τελευταίο διάστημα στους Σκοτσέζους το Λονδίνο, στην αγωνιώδη προσπάθεια να αποτρέψει το «μοιραίο». Στην περίπτωση δε που αρνηθεί να τα υλοποιήσει ή αρχίσει τις... καθυστερήσεις, τότε τα πράγματα θα είναι ακόμη χειρότερα, μιας και οι Σκοτσέζοι θα αισθανθούν προδομένοι και ο διχασμός θα βαθύνει.
Άλεξ Σάλμοντ
«Ξυπνήστε την Παρασκευή το πρωί στην πρώτη μέρα προς μια καλύτερη χώρα. Μην αφήσετε αυτή την ευκαιρία να γλιστρήσει από τα χέρια μας. Μην τους επιτρέψετε να πουν ότι δεν μπορούμε. Ας το κάνουμε»
Άλιστερ Ντάρλινγκ
«Όταν πρέπει να πάρεις μια τέτοια στιγμιαία απόφαση, πρέπει να νιώθεις σιγουριά. Στο τέλος αυτής της μακράς εκστρατείας, είναι καθαρό ότι από την πλευρά των εθνικιστών δεν υπάρχει καμία σιγουριά. Θα ακολουθήσουν χρόνια αβεβαιότητας»
Γκόρντον Μπράουν
Δεν έχουμε τον φόβο για το άγνωστο, αλλά τους κινδύνους αυτού που ήδη γνωρίζουμε. Ενός οικονομικού ναρκοπεδίου που μπορεί να εκραγεί ανά πάσα στιγμή. Θα μπούμε σε μια καταπακτή από την οποία ενδέχεται να μη δραπετεύσουμε ποτέ».
(από την Εφημερίδα "Ημερησία", 18/09/2014)