H Κατάρρευση της Ευρώπης

Ο βασικός δείκτης συναγερμού για τον αποπληθωρισμο στην Ευρωπη εχει ανάψει κόκκινο . Άλλοι ουσιώδεις οικονομικοι δείκτες διέσχισαν τις κόκκινες γραμμές τους , ο φόβος για παγκόσμια ύφεση εμφανίστηκε και πάλι και οι ευρωπαϊκές αγορες εχουν πτώση με ρεκόρ δωδεκαμήνου και πλεον .

Υπάρχουν πλεον όλες οι ενδείξεις οτι η Ευρωπαικη Οικονομια οδηγείται σε μια , ιαπωνικού τυπου , αποτελμάτωση . Ακομη και στην Γερμανία κανουν εμφάνιση κακές ειδήσεις για το μέλλον της Οικονομιας της .

Για την Γαλλια και την Ιταλία η Bank of America προβλέπει ρεκόρ χρεους προς ΑΕΠ σε λίγα χρονια ,120% για την Γαλλια και 150% για την Ιταλία .

Όλοι πλεον ομολογούν οτι χρέος πάνω απο 100% του ΑΕΠ δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί . Ήδη οι Οίκοι Αξιολόγησης κατεβάζουν σκαλί - σκαλί την αξιολόγηση των Ευρωπαικων Χωρών ανά εξάμηνο . Ουσιαστικά προκειται για μη εκπεφρασμένες χρεοκοπίες .

Πως φτάσαμε μέχρις εδω και που πάμε απο εδω και πέρα ειναι τα κρίσιμα ερωτήματα .

Η απάντηση για το πως φτάσαμε μέχρις εδω ειναι απλή :

Έλλειψη πραγματικού σχηματισμού παγίου Κεφαλαίου δηλαδη Επενδύσεων .

Το πάγιο κεφάλαιο αντιπροσωπεύει επενδύσεις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες . Το πάγιο Κεφαλαιο δεν ειναι κατι το στατικό . Εχει ανάγκη συντήρησης , ανανέωσης και επέκτασης με τον σχηματισμό νέου παγίου Κεφαλαίου με την πάροδο του χρόνου . Τέτοιο εχουμε οταν ιδρύονται νέες πάσης φύσεως παραγωγικές μονάδες ή οταν βελτιώνονται και επεκτείνονται οι υφιστάμενες . Μονο τότε δημιουργούνται υγιείς θέσεις εργασιας . Η Ευρωπη , με εξαιρέσεις , εχει φθίνουσα πορεία εδω και αρκετα χρονια στο σχηματισμό νέου παγίου Κεφαλαίου η οποια εχει φθάσει σε μηδενισμό το 2014.

Οι νέες επενδύσεις παγίου Κεφαλαίου ειναι απαραίτητες διοτι ειναι η μια προϋπόθεση για να αυξηθεί η παραγωγικότητα και η άλλη προϋπόθεση ειναι ο έλεγχος του κόστους εργασιας . Χρειάζονται και οι δυο για να υπάρξει αναπτυξη και συνεπώς αύξηση του ΑΕΠ , ιδιαίτερα στην Ευρωπη οπου οι επενδύσεις ειναι οι περισσότερες ιδιωτικές , διοτι οι δημόσιες επενδύσεις ειναι ελάχιστες . Για να γίνει καλλιτερα αντιληπτό αυτο ας παρατηρήσουμε το σχήμα 1

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΓΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Παρατηρούμε οτι οι ΗΠΑ ακομη και στις χειρότερες μέρες της Κρισης κατάφεραν να διατηρουν τον σχηματισμό παγίου Κεφαλαίου ενώ στην Ευρωζωνη ο σχηματισμός παγίου κεφαλαίου , δηλαδη νέων επενδύσεων φθίνει έως ότου μηδενισθεί φέτος και με αρνητική μάλιστα τάση . Επισης βλέπουμε οτι η Ιαπωνια αποεπενδύει , πράγμα που εξηγεί καλα τα απογοητευτικά οικονομικά της αποτελέσματα , προς τα οποια βαδίζει τωρα και η Ευρωπη και ιδιαίτερα η Ευρωζωνη .

Αν τώρα αναλύσουμε τις τρεις μεγαλλιτερες Οικονομίες της Ευρωζωνης οπως στο κατωτέρω σχήμα 2 , βλέπουμε οτι η Γερμανία ειναι δυναμικά ενεργή μετα το 2009, η Γαλλια , παρ ' ολη την φθίνουσα πορεία κινείται ακομη σε αποδεκτά πλαίσια ενώ η Ιταλία ειναι δραματικα αρνητική .

ΣΧΗΜΑ 2

Εδω βέβαια πρεπει να παρατηρήσουμε οτι η Γαλλια εχει 50% μεγαλλιτερο έλλειμμα απο την Ιταλία και οτι τα υπόλοιπα οικονομικά μεγέθη της ειναι κακά.

Αν η Γερμανία αποφάσιζε να συνεχίσει την αναπτυξη της ετσι ωστε να εχει αύξηση μισθών και κατανάλωσης,δηλαδη πληθωρισμό,τότε η ανταγωνιστικότητα των αλλων Ευρωπαικων Χωρών θα αποκαθιστατο σχετικά,οι Γερμανοι ομως πιστεύοντας στην λιτότητα ως πανακεια δεν θα το επιτρέψουν,και παντως, με τις δυναμικά αναπτυσσόμενες εκτός Ευρωπης Χώρες ούτε αυτο αποτελεί οριστική λύση.

Στο άλλο άκρο (Σχήμα 3) χώρες οπως η Ισπανια και η Ελλας είδαν μεχρι την Κρίση μια αύξηση του σχηματισμού παγίου Κεφαλαίου,ο οποιος ομως εγινε κυριως σε ακίνητα με αποτέλεσμα να αυξηθούν τιμές και μισθοί,οχι ομως και ή παραγωγικότητα ,δεδομένου οτι τα ακίνητα ειναι απο τις λιγότερο παραγωγικές μονάδες,ιδίως σε περιόδους χαμηλής ανάπτυξης η/και Κρισης.

Οπως φαινεται στο ανωτέρω σχήμα 3 η τωρινή κατάσταση για αυτες τις Χώρες ειναι δραματική ,δεν μπορεί ομως να επέλθει βελτίωση της παραγωγικότητας τους οταν Ισπανια ,Ελλας και Γερμανία εχουν το ίδιο νόμισμα και η συνταγή ειναι μονο μια,λιτότης.

Πέραν τούτου,πως η Ισπανία με έλλειμμα 6,5% και η Ελλας με έλλειμμα 12% του ΑΕΠ (2013),θα εξυπηρετήσουν το χρέος τους ,ειναι άγνωστο.

Οι αναιμικές Ευρωπαικες Τραπεζες που μόλις πέρασαν τα πολύ "νερωμενα" stress tests δεν μπορούν ή/και δεν θέλουν να χρηματοδοτήσουν τον σχηματισμό νέου παγίου Κεφαλαιου,του οποίου η αποπληρωμή θα γίνει σε πολλα χρονια,οταν μάλιστα οι ίδιες Τραπεζες μειώνουν τον δανεισμό των πελατων τους.

Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΝΤΡΑΓΚΙ

Ο μόνος που αποπειράθηκε να δημιουργήσει συνθήκες υπέρβασης ωστε να γινει εφικτός ο σχηματισμός νέου παγίου Κεφαλαιου μαζί με την αναγκαία συμπληρωματική ρευστότητα ήταν ο κ. Ντράγκι στον οποιο επετέθησαν σύσσωμοι όλοι οι Γερμανοι Πολιτικοι και Οικονομολόγοι. Η προσπάθεια δεν ευοδώθηκε ακομη και η Ευρωπη παραπαίει κλονίζοντας και την παγκόσμια Οικονομια.

Στην τελευταία ετήσια σύνοδο του ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον ,όλοι κυττουσαν προς την Ευρωπη με κριτική διάθεση. Ένας ανώτατος Ευρωπαϊκός παράγων ειπε:

"Όλοι μας δακτυλοδεικτούσαν. Οι Ευρωπαίοι αισθάνθηκαν οτι έφταιγαν για ολα. Είμαστε οι Κακοί της παγκόσμιας Οικονομιας με την Γερμανία να θεωρείται Δημόσιος Κίνδυνος υπ' αριθμόν 1"

Δεν ειναι άδικος ο χαρακτηρισμός. Μετα το περίφημο "Θα κάνουμε οτι και αν χρειαστεί" του κ. Ντράγκι πέρασαν τρία χρονια χωρίς οι Ευρωπαικες Κυβερνήσεις να πάρουν ουσιαστικά μέτρα για να σταματήσει η οικονομική δυσπραγία,επαφιεμενες στην προσωρινή ηρεμία που επέβαλλε στις αγορες ο κ. Ντράγκι. Μάλιστα ορισμένες κυβερνήσεις πήραν μέτρα και προς την αντίθετη κατεύθυνση,με την Γερμανία να επιμένει στην στείρα πλεον λιτότητα ,σε μια χειμαζόμενη Ευρωπαικη Οικονομια και πρόσφατα να υποσκάπτει το κύρος του κ. Ντράγκι,κύρος που σύντομα θα το χρειασθεί άθικτο η Ευρωζωνη.

Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η Γερμανία ομως,ακομη και αν ήθελε,δύσκολα πλεον μπορεί να ωθήσει την αναπτυξη στην Ευρωπη.

Η Γερμανία πρόσφατα είχε ανησυχητική υποχώρηση οικονομικών μεγεθών. Ευρίσκεται αυτή την περίοδο σε αρνητική διαταραχή της βιομηχανικής της παραγωγής,των συρρικνούμενων εξαγωγών που εχουν ρεκόρ πτώσης πενταετίας και φθίνει η αύξηση του ΑΕΠ .

Ταυτόχρονα ,και χειρότερη απο τα ανωτέρω Ειναι η βύθιση των οικονομικών προσδοκιών των επιχειρήσεων οπως κατέγραψε το εγκυροτατο Κέντρο Ευρωπαικων Οικονομικών Ερευνων ZEW,οι Οικονομολόγοι του οποίου δεν αποκλείουν ύφεση στη Γερμανία το επόμενο έτος. Αυτα συμβαίνουν σε μια Γερμανία της οποίας οι υποδομές αρχίζουν να καταρρέουν διοτι δεν εχουν γίνει Δημόσιες Επενδύσεις τα τελευταία δέκα χρονια στο όνομα της λιτότητας και στην οποια οι περιφερειακές Τρπεζες κρατιούνται με τεχνητή αναπνοή ,ενώ οι μεγάλες της Τραπεζες ειναι απο τις πλεον προβληματικές της Ευρωπης.

Ειναι βεβαιο οτι οι Γερμανοι μπορούν να αντιδράσουν και θα το πράξουν γιατι, παρ'ολα τα προβλήματα ,η Οικονομια τους εχει ανθεκτικές δομές και ισχυρά ερείσματα,πάντοτε δε υπάρχει πολιτικη συναίνεση υπέρ της διαφύλαξης της Οικονομικης Ισχύος της.

Οτι θα κανουν απο εδω και κατοπιν οι Γερμανοι ,θα το κανουν με αποκλειστικό κριτήριο την δική τους μέθοδο για την ανάκαμψη της Οικονομιας τους χωρίς συνεννόηση με τους Ευρωπαίους εταίρους τους. Ταυτόχρονα βέβαια οι άλλοι Ευρωπαίοι εταίροι δρουν χωρίς συνεννόηση και συχνά κατ'αντιπαραθεση με την Γερμανία. Η Ευρωπη ειναι τόσο οικονομικά ανομοιογενής και ασυντόνιστη οσο ποτε πριν.

Ο σαφέστερος δείκτης για αυτο ειναι το αλγεβρικο άθροισμα του ελλείμματος/πλεονάσματος του Προυπολογισμού και του ελλείμματος/πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που ετσι φαινεται η ικανότητα ή οχι μιας Οικονομιας να διαχειριστεί θετικά την λειτουργία της. Οπως φαινεται απο το κατωτέρω σχήμα 4, μονο η Γερμανία ειναι θετική. Όλες οι άλλες χώρες της Ευρωζωνης ειναι αρνητικές και επομένως αρνητικός ειναι ο μέσος ευρωπαϊκός όρος.

ΣΧΗΜΑ 4

Αυτες οι διάφορες ,μαζί με τις μεγάλες διάφορες στα επιτόκια των Κρατικών Ομολόγων των χρεών της Ευρωζωνης,προβληματίζουν για το πως μπορούν να συνυπάρξουν αυτες οι Χώρες στο ίδιο νόμισμα.

Η Γερμανικη ψύχωση με την λιτότητα δεν θα λύσει το πρόβλημα,θα το χειροτερέψει. Το ίδιο και τα συνεχή ελλειματα του Νότου.

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΤΡΑΓΚΙ

Ο κ. Ντράγκι εχει περιγράψει την μέθοδο αντιμετώπισης της Κρισης:

Αγορά απο την ΕΚΤ των ενυπόθηκων δανείων των Τραπεζων( ABS) ωστε να μπορέσουν οι Τραπεζες με το νέο χρήμα να χρηματοδοτήσουν εκ νέου τις παραγωγικές επιχειρήσεις για να σχηματίσουν νέο πάγιο κεφαλαιο.

Αύξηση της Ρευστοτητος ωστε να υπάρξουν νεα κεφαλαία κίνησης και ταυτόχρονα πτώση της ισοτιμίας του Ευρώ.

Τα ανωτέρω συνδυαζόμενα οπωσδήποτε με Προγράμμα Δημοσίων Πανευρωπαϊκών Επενδύσεων ,στηριζόμενο και αυτο απο την ΕΚΤ .

Ακομη και αν οι προτάσεις αυτες υιοθετηθούν αυριο,ουσιαστική βελτίωση των οικονομικών της Ευρωζωνης θα φανεί το 2017. Τότε μαζί με τα ανωτέρω πρεπει να γίνουν οι απαραίτητες δομικές αλλαγές και η περιστολή του κοινωνικού κράτους μεσα στα όρια αντοχής της Οικονομιας της κάθε Χώρας της Ευρωζωνης. Αν γίνουν νωρίτερα θα στραγγαλίσουν την αναπτυξη.

Αν δεν γίνουν αυτα η καταρρευση της Οικονομιας της Ευρωζωνης ειναι βέβαια.

Η μονη πλεον ελπίς ειναι μέσω της νέας Ηγεσίας της ΕΕ,η οποια μαζί με την ΕΚΤ ,το Ευρωκοινοβούλιο και ,ελπίζεται,το Γερμανικο Κοινοβούλιο να πείσουν το δίδυμο Μερκελ-Σοϊμπλε οτι ειναι καλλιτερο να παραμείνουν στην Ευρωπη θυσιάζοντας λίγη ευημερία παρα να βρεθούν εξω απο αυτήν,οπως ειναι η τάση των πραγμάτων σήμερα.Συναίνεση στην προτεινόμενη απο την ΕΚΤ κοινή δράση απαιτείται απο όλες τις Χώρες της Ευρωζωνης.

Όλες οι Κυβερνήσεις αδράνησαν πολύ καιρό μετα την πρώτη παρέμβαση Ντραγκι. Για να πετύχει ομως ο κ. Ντράγκι πρεπει οι παρεμβάσεις του ,οπως και το κύρος του,να ειναι σεβαστά απο όλους.

www.kassandros.gr