Το 2014 παρουσίασε τις πιο πολλές ανοιχτές εστίες συγκρούσεων αυτού του αιώνα.
Λίγες από αυτές μπορούν να
επιλυθούν γρήγορα.
Οι περισσότερες θα οξυνθούν μέσα στο 2015 και θα υπάρχουν και μετά.
ΕΥΡΩΠΗ
Για την Ευρωπη το πιο σημαντικό
γεγονός ειναι η λήξη της περιόδου απόλυτου ειρήνης που άρχισε με την πτώση του
τείχους του Βερολίνου και τελείωσε με την Ουκρανική κρίση. Η Ευρωπη όλη,αλλα
περισσοτερο η Βόρεια ,εισέρχεται σε νέα μακρά περίοδο Ψυχρού Πολέμου . Το ποσό ψυχρός ή θερμός θα ειναι ορίζεται από τρεις
παράγοντες:
Την πρόθεση των ΗΠΑ για περαιτέρω
ενίσχυση της πολιτικής και στρατιωτικής όξυνσης της Ουκρανίας και των Δυτικών
πλησίον χωρών οπως η Πολωνία και οι Βαλτικές Χώρες .
Την αποδοχή εκ μέρους της
Γερμανιας της μόνιμης αντιπαράθεσης Ευρώπης -Ρωσίας
Τον βαθμό ψυχραιμίας με τον οποιο
οι Ρώσοι θα αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις,οπως
η επαναλαμβανόμενη απόπειρα ένταξης της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ και
η προετοιμασία της Πολωνιας και σε μικρότερο βαθμό των Βαλτικών Χωρών ως βάσεις
μελλοντικής στρατιωτικής εξόρμησης προς Ανατολάς.
Από τους τρεις παραπάνω παράγοντες
ο πλέον σημαντικός ειναι η θέση της Γερμανιας. Η
θέση αυτή στην βασική της μορφή εχει ως ακολούθως:
Η Γερμανία δεν φοβάται την Ρωσια
και δεν την θεωρει σημαντική οικονομική δύναμη παρά μόνο ως προμηθεύτρια πρώτων
υλών και ενέργειας χωρίς παραγωγική βάση.
Η αμυνα της Γερμανιας
εξασφαλίζεται από τις ΗΠΑ και δεν χρειάζεται η Γερμανία να επιβαρύνει τον
προϋπολογισμό της με υψηλές αμυντικές δαπάνες λογω προστριβών με την Ρωσια
Η Γερμανία θεωρει ότι αφού η
Ουκρανία ή τουλάχιστον το μεγαλλιτερο μέρος της ενταχθεί οριστικά στην Ευρωπη ,ουσιαστικα υπό Γερμανική κηδεμονία,οι σχέσεις με την Ρωσια μπορούν να ομαλοποιηθούν.
Η θέση των ΗΠΑ ειναι διαφορετική.
Η σύγκρουση Ουκρανίας-Ρωσίας ήτο η ευκαιρία για την επιστροφή των πάλι στην
ηγεσία της Ευρώπης με το ΝΑΤΟ στρατιωτικά και την επικυριαρχία πολιτικά
δεδομενου ότι οι ΗΠΑ ειναι η μόνη εγγυήτρια πυρηνικής αποτροπής της
τεράστιας Ρωσικής πυρηνικής ισχύος.
Από την εποχή του Μακιντερ έως τον
σύγχρονο Μπρεζινσκι η θεωρία που υιοθετούν οι ΗΠΑ ειναι ότι η ένωση της
Ευρωπαϊκής Τεχνολογίας και Κεφαλαίου με τα τεράστια αποθέματα πρώτων υλών και
Ενέργειας μαζί με το φθηνό και ικανό εργατικό δυναμικό της Ρωσίας και τις
τεράστιες εκτάσεις της,θα σήμαινε το τέλος των ΗΠΑ ως παγκόσμιας Δύναμης.
Συνεπώς το Αμερικανικό συμφέρον
επιτάσσει την ρήξη της αναδυόμενης συνεργασιας μεταξυ Ευρώπης και Ρωσίας.
Ειναι λοιπόν επόμενο ότι το
Αμερικανικό Γεωπολιτικό συμφέρον επιβάλλει συντήρηση της προστριβής Ουκρανίας-Ρωσίας ως μέσο για την εξασφάλιση της διακοπής της
συνεργασίας Ρωσίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Εδώ το Αμερικανικό Γεωπολιτικό
συμφέρον συγκρούεται με το Οικονομικό συμφέρον της ΕΕ. Αν η Γερμανία ειναι διατεθειμένη να ζημιώσει για
κάποιο χρονικό διαστημα για να αποκτήσει το εργατικό δυναμικό και την
μελλοντική καταναλωτική δυνατότητα της Ουκρανίας,ο
Νοτος της Ευρώπης δεν αντέχει για πολυ ακόμη την έλλειψη της Ρωσικής πελατείας,είτε αυτή ειναι είδη πολυτελείας,είτε ειναι Ρώσοι τουρίστες και αγροτικά προϊόντα,είτε ακόμη ελικοπτεροφόρα πλοία.
Ταυτόχρονα η επί μακρον αδυναμία της Ρωσιας να καταναλώσει
ευρωπαϊκά προϊόντα λογω της χαμηλής
αγοραστικής δύναμης του Ρουβλίου σημαίνει ότι θα αναπτυχθεί γρήγορα Ρωσική
παραγωγική βάση και ότι οι Ασιατικές χώρες θα σπεύσουν άμεσα να καλύψουν το
κενό ευρωπαϊκών προϊόντων με δικά τους.
Υπάρχει λοιπόν λόγος επίτευξης
σύντομα μιας νέας ισορροπίας όπου η αντιπαράθεση Ρωσιας-Ουκρανίας θα ειναι μόνο υποβόσκουσα και όχι έν εξαρσει
και μια προσεκτικη προσέγγιση της Ευρώπης με την Ρωσια να γίνε δυνατή εφ όσον
βεβαίως δεν απειληθεί η Αμερικανική Γεωπολιτική επικυριαρχία.
Αυτή ειναι η καλλιτερα περίπτωση.
Επιστροφή στις ,προ διετίας,ήρεμες
ημέρες σχέσεων Ανατολής-Δύσης δεν ειναι πλέον δυνατή.
ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ - ΒΟΡΕΙΟΣ ΑΦΡΙΚΗ
Αρχίζοντας από τηνΒορειο Αφρική ,το Δράμα της Αραβικής Άνοιξης ειναι έκδηλο. Η Λιβυη σπαράσσεται με φυλές και συμμορίες που με
κάποιο θρησκευτικό ή άλλο μανδύα πασχίζουν για ενα κομμάτι εξουσίας και τα έξ
αυτης προκύπτοντα λάφυρα.
Η Αλγερία και η Τυνισια ειναι στην
κόψουν του ξυραφιού και ο κίνδυνος αναζωπύρωσης του εμφυλίου ειναι ορατός.
Η Αίγυπτος ειναι η τραγική
περίπτωση όπου η άνοιξη έφερε την Δημοκρατία,η
Δημοκρατία έφερε τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι έφεραν
μια σκληρότερη δικτατορία από την προηγούμενη.
Ο σκληρός πυρήνας του προβλήματος
όμως ειναι η περιοχή Συριας-Ιράκ-Ιράν
Η επίδραση και Ηπείρου των ΗΠΑ
συμβάντα και τεκταινόμενα ειναι καθοριστική. Όμως
εδώ ειναι η ουσία του προβλήματος. Οι
ΗΠΑ προσπαθούν να διαχειριστούν την κατάσταση ,όχι
στην επιλύσουν .
Ενα μέρος της συμπεριφοράς τους οφείλεται
στην ασάφεια των πολιτικών τους επιδιώξεων. Κυρίαρχος
παράγων ειναι η επιθυμία Ομπάμα για μη εμπλοκή του Στρατού Ξηράς των ΗΠΑ στις
συγκρούσεις,
πράγμα που γίνεται όλο και περισσοτερο
δύσκολο.
Στην Συρία η επιθυμία ειναι να
συντηρηθούν οι μετριοπαθείς δυνάμεις εναντίον του Ασσαντ και να καταπολεμηθούν
οι ακραίες δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους. Ειναι
ανέφικτο.
Δεν υπάρχει σαφής διαχωριστική γραμμή
μεταξυ μετριοπαθούς Σύρου αντάρτη και Τζιχαντιστη,ειναι
μόνο θέμα βαθμού.
Ταυτόχρονα ο Ασσαντ απέδειξε ότι εχει
ισχυρή δυνατότητα σκληρής αντιπαράθεσης και μακροχρόνιας αντίστασης ,στηριζόμενος στις πάμπολλες μειονότητες της Συριας που
τρέμουν τους Τζιχαντιστες ,αλλα στηριζόμενος
επίσης και στις δυνάμεις της Χεζμπολα και την ,κυρίως
υλική,λήξεις του Ιράν,του
οποίου όμως παροτι λίγοι,οι μαχητές του
στην Συρία έχουν φτάσει στα Ισραηλινά σύνορα.
Οι ΗΠΑ θεωρούν ότι η συνεχής
αναταραχή στην Συρία φθείρει και το Ιράν και την Χεζμπολα και μακροχρόνια τον
ίδιο τον Ασσαντ και συνεπώς δεν υπάρχει λόγος επίλυσης του Συριακού προβλήματος
επί του παρόντος.
Το πρόβλημα ειναι το Ισλαμικό
Κράτος που ,οπως το τέρας του Φρανκενστάιν ,γιγαντώθηκε διαφορετικά από ότι το είχαν σχεδιάσει οι
δημιουργοί του.
Τόσο στην Συρια όσο και στο Ιράκ
οι από αέρος βομβαρδισμοί και οι συγκρούσεις κυρίως με Ιρακινούς Κούρδους
περιορίζουν τους Τζιχαντιστες αλλα δεν τους κατατροπώνουν.
Οπως δήλωσε ο Αμερικανός Στρατηγός
Michael K. Nagata ,Διοικητής
των Αμερικανικών Ειδικών Επιχειρήσεων Μεσης Ανατολής:
"Δεν κατανοούμε το τζιχαντιστικο κίνημα και μέχρις ότου
το κατανοήσουμε δεν μπορούμε να το νικήσουμε. Δεν
νικήσαμε την Ιδέα.
Ούτε κάν κατανοούμε την Ιδέα"
Αυτο μπορεί να μην εχει μεγάλη
σημασία για τις ΗΠΑ επί του παρόντος,διοτι
δεν έχουν πρωτεύοντα στόχο νίκη ,ισχυροποιεί
όμως το Ιράν το οποιο και κατανοεί και μάχεται την Ιδέα και εχει έτσι πλέον
τεράστια επιρροή στο Σιιτικό Ιράκ.
Οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου
σίγουρα δυσκολεύουν το Ιράν να δώσει μεγάλη υλική βοήθεια,το Ιράν όμως διαθέτει πολυάριθμο στρατιωτικό και
παραστρατιωτικό δυναμικό το οποιο στην χαμηλού κόστους σύγκρουση του Ιράκ
μπορεί και καταφέρνει να κυριαρχεί όπου συγκρούεται επί του πεδίου της μάχης ,υποχρεώνοντας το Σιιτικό Ιράκ να του αναγνωρίζει την
πρωτοκαθεδρία.
Η λύση θα έλθει ,αν ελθει,αφού
ρυθμιστεί το ζήτημα των πυρηνικών του Ιράν. Ελπιζεται
ότι μέχρι τον Μάρτιο του 2015
θα εχει επιτευχθεί η πολιτική συμφωνία,ώστε οι τεχνικές λεπτομέρειες να ρυθμιστούν μέχρι τον
Ιούλιο φέτος.
Για να γίνει αυτο χρειάζεται η
αποδοχή των όρων από το Ιράν όπου οι Φρουροί της Επανάστασης αντιδρούν, αλλα οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου θα αναγκάσουν
μάλλον το Ιερατιο να αποδεχθεί τους όρους λογω της τεράστιας ανάγκης του Ιράν
για συνάλλαγμα .
Χρειάζεται επίσης και η συνεργασία της
Ρωσιας η οποία θα ειναι θετική αν δεν πιεσθει πολυ περισσοτερο στην Ουκρανία.
Η συμφωνια για τα πυρηνικά του
Ιράν θα αλλάξει τον χάρτη της Μέσης Ανατολής. Ενα
ισχυρό οικονομικά Ιράν θα κυριαρχήσει στο Ιράκ θα ενισχύσει την Συρια και
σταδιακά θα κυριαρχήσει στον Περσικό Κόλπο ερχόμενο σε αντιπαράθεση ευθέως με
την Σαουδικη Αραβια,η οποία ήδη αντιπαρατίθεται πλαγίως μαζί του στη Συρια
και στο Ιράκ και το πιέζει γκρεμίζοντας την τιμή του πετρελαίου.
Οι εξελίξεις αυτές θα έχουν σαν
αποτέλεσμα την διοχέτευση της σύγκρουσης σε μια πιο περιορισμενη γεωγραφικά
περιοχή στην οποία τον κύριο λόγο θα εχει το Ιράν με αντίστοιχη μείωση της
σημασίας της Τουρκίας στην περιοχή αυτή.
Η συμμαχία Ιράν-Ισραήλ-ΗΠΑ οπως και επί Σαχη ειναι δυνατόν μετά από
μερικά χρόνια να αναβιώσει αφού κάθε χρόνο τα εξαγώγιμα πετρελαϊκά αποθέματα
της Σαουδικης Αραβιας και αντίστοιχα μειώνεται και η Στρατηγική αξία της.
Έτσι θα γίνει η δραματική αλλαγή
στον χάρτη της Μέσης Ανατολής.
Η ΑΣΙΑ
Μέσα σε αυτο το διαταραγμένο
παγκόσμιο τοπίο μια χωρα αναπτύσσεται ως ήρεμη δύναμη ,παρά τις τεράστιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει,η Κινα.
Η μείωση των τιμών του πετρελαίου
έδωσε νέα ώθηση στην Οικονομια της η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα,κύριο από τα οποία ειναι η ανάγκη για απασχόληση
πολλών εκατομμυρίων νέων εργατών κάθε χρόνο που αστικόποιουνται εγκαταλείποντας την ύπαιθρο μαζί με το
εργατικό δυναμικό που προκύπτει κάθε χρόνο από την αύξηση του πληθυσμού. Αυτο σημαίνει ότι η Κινα χρειάζεται συνεχώς υψηλούς
ρυθμούς ανάπτυξης,εξαγωγές και σταδιακά την σημαντική ενίσχυση της
δυνατοτητος εσωτερικής κατανάλωσης.
Μεθοδικά η Κινα αναπτύσσει τις
νέες οδούς της μετάξης ,θαλάσσιες και χερσαίες,εξοπλίζεται
δυναμικά για να αμφισβητήσει την ηγεμονία του Ειρηνικού απο τις ΗΠΑ και με την συμφωνια συνεργασίας με την Ρωσια
εχει εξασφαλίσει το 25%
της παγκόσμιου ενέργειας,χρυσού και πρώτων υλών,πράγμα
που σταθεροποιεί την ανάπτυξη της και την ανεξαρτητοποιείται πλήρως απο τις ΗΠΑ
.
Η Κινα ,σε συνεργασία με τα υπόλοιπα
BRICS ,εξελίσσεται σε νέα παγκοσμια ηγεσία και αυτο θα
οδηγήσει σε αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ που ελπιζεται να μην πάρει τις διαστάσεις
μιας μετωπικής σύγκρουσης.
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Στον ασταθή γεωπολιτικά Κόσμο,η κατάσταση στην Ουκρανία,στη Μέση Ανατολή και στη Βόρειο Αφρική εγκυμονούν
κινδύνους και μια ειρηνική διευθέτηση δεν ειναι δυνατή. Η Κινα εξελίσσεται σε πρωτεύουσα δύναμη που θα
αμφισβητήσει τις ΗΠΑ την επόμενη δεκαετία.
Ο Κόσμος εχει εισέλθει σε νέα
περίοδο εντάσεων που θα διαρκέσει πολυ ακόμη με κίνδυνο να γίνει βιαιότερη.
www.kassandros.gr