Οπως ανήγγειλε ο κ. Ντράγκι χθες ,το 2015 θα ειναι έτος ποσοτικής χαλάρωσης για την Ευρωπη ,με τους Γερμανούς να το αποδέχονται με δυσαρέσκεια.
Ειναι πλέον αναγκαία η ποσοτική χαλάρωση για να αποτρέψει χειρότερη ύφεση,αλλα δεν ειναι απο μόνη της ικανή να βγάλει την Οικονομια της Ευρώπης απο την τελμάτωση στην οποία βρίσκεται.
Ειναι αναγκαία γιατί όλα τα αλλα μέτρα που πήρε η ΕΚΤ βοήθησαν όσο ήταν δυνατό να βοηθήσουν αλλα η Οικονομια της Ευρώπης δεν απογειώθηκε. Τώρα με το φάσμα της Ρωσικής μεγάλης ύφεσης,με κίνδυνο κατάρρευσης της Ρωσικής Οικονομίας και με την Κινεζική Οικονομια να εισέρχεται σε περίοδο περιστολής της ανάπτυξης,η ποσοτική χαλάρωση στην Ευρωζώνη ειναι απαραίτητη,λιγότερο για την ιδιωτική Οικονομια αλλα κυρίως για να εξασφαλίσει την απροσκοπτη συνέχιση των αγορών Κρατικών Ομολόγων,κυρίως των χωρών του Νότου της Ευρώπης.
Η νέα βοήθεια της ΕΚΤ ειναι απαραίτητη. Για πρώτη φορά έχουμε στην Ευρωπη αρνητικό πληθωρισμό απο το 2009. Ο πληθωρισμός ήταν -0,2% τον Δεκέμβριο του 2014 έν σχέσει με τον Δεκέμβριο του 2013. Δυο χρόνια τώρα, ο πληθωρισμός ειναι κατώτερος του
"κοντά αλλα κάτω απο το 2% " που ειναι η κατευθυντήριες γραμμή της ΕΚΤ και πολλές χώρες της ευρωζώνης μαστίζονται επιπλέον απο υψηλή ανεργία.
Το 2014 πήγε την Ιταλία πίσω στην ύφεση ,η ετήσια ανάπτυξη της ευρωζώνης ήταν μόλις 0,6% παρ'ολη την αύξηση του Ευρωπαϊκού Κρατικού Χρέους ,με την Γερμανία μόλις να αναπτύσσεται,την Γαλλια στάσιμη και τον Νότο να υποφέρει.
Αυτο που χρήζει ιδιαίτερης επισήμανσης ειναι η συρρίκνωση της ζήτησης στην Ευρωπη.
Έχουμε αρχή οικονομικής συρρίκνωσης όταν ο δείκτης ΡΜΙ πέφτει κάτω απο 50 . Ο δείκτης αυτός ήταν μόλις 47,6 για την ευρωζώνη τον Δεκέμβριο με την Γαλλια να καταγράφει 46,5 και την Ιταλία να καταγράφει 42,8 με μόνη την Γερμανία να καταγράφει ενα αναιμικό 51,7.
Ειναι ιδιαίτερα ανησυχητικό αυτο γιατί ο Δεκέμβριος ειναι συνήθως μήνας υψηλής κατανάλωσης.
Δεν πρέπει να προξενεί εντύπωση ότι οι δείκτες αυτοί ειναι αρνητικοί για τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Στην Ιταλία,για παράδειγμα,είχαμε ισχυρή αύξηση της ανεργίας η οποία έφτασε το 13,4% . Συνεπώς ειναι λογικό η ζήτηση να μειώνεται όσο μειώνεται το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων αλλα επίσης να δημιουργείται επί πλέον συρρίκνωση της κατανάλωσης διοτι καφ'ενος τα νοικοκυριά κάνουν την δίκη τους απομοχλευση μειώνοντας τα χρέη τους και αποταμιευοντας,συχνά εκτός τραπεζικού συστήματος,λογω φόβου για μελλοντικές οικονομικές δυσκολίες.
Αυτο που συμβαίνει στην Ιταλία συμβαίνει σε όλη την Ευρωπη πλην Γερμανιας και δυο ή τριών άλλων χωρών και ειναι χαρακτηριστικό της διαταραγμένης οικονομικής ισορροπίας της ευρωζώνης.
Η ΕΚΤ πήρε αρκετά μέτρα για να τονώσει την ζήτηση αλλα το κύριο θέμα του παρόντος άρθρου ειναι το εξής:
Το
θεμελιώδες
πρόβλημα
της
Ευρωζώνης
ειναι
η
έλλειψη
ζήτησης
απο
επιχειρήσεις
και
νοικοκυριά
για
αγαθά
και
υπηρεσίες
Η
αύξηση
όμως
της
διαθεσίμου
πιστώσεως
δεν
αυξάνει
απο
μόνη
της
την
ζήτηση
όταν
οι
υπόλοιπες
συνθήκες
ειναι
αρνητικές
.
Ανεξάρτητα
όμως απο τα ανωτέρω η ΕΚΤ αποφάσισε να εισάγει ποσοτικη χαλαρωση αντίστοιχημε αυτή της
Fed ύψους εξήντα δις μηνιαίως με αγορές Δημοσιων και ιδιωτικών ομολόγων και τιτλοποιημένων δανείων και άλλων επενδυτικού επιπέδου προϊόντων εντός συγκεκριμένων οριων ποσωστωσης για κάθε προϊόν και για κάθε έκδοση. Το προγράμμα της που θα διαρκέσει μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2016 θα ξεπερασει το ενα τρις . Ως κίνηση ειναι εντυπωσιακή.
Όμως οι αποφάσεις αυτές λίγο θα βοηθήσουν την πραγματική Οικονομια.
Η αγορά, για παράδειγμα ,απο την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα Γερμανικών Κρατικών Ομολόγων θα αυξήσει την ήδη μεγάλη ζήτηση τους και θα μετατρέψει σε αρνητικές τις αποδόσεις τους. Αγορά ομολόγων χαμηλότερης διαβάθμισης οπως τα Ιταλικά θα διευκολύνουν την διάθεση τους,αλλα τα ήδη χαμηλά τους επιτόκια αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει δυσκολία διάθεσης τους επί του παρόντος. Έκει που αυτο θα βοηθήσει πολυ ειναι σε χαμηλής αξιοπιστίας Ομόλογα οπως τα Ελληνικά όπου η αγορά τους θα άφηνε την ρευστότητα των Ελληνικών Τραπεζών να κατευθυνθεί προς την πραγματική Οικονομια και όχι προς το Δημόσιο. Ο κ. Ντράγκι συμπεριέλαβε και την Ελλάδα στο προγράμμα . Πως ακριβώς θα γίνει αυτο και με ποιους αστερίσκους ,μένει να το δούμε,ελπίζουμε για θετική αντιμετώπιση ,ήδη η δηλωση του κ. Ντράγκι ήταν θετική,βέβαια με τον όρο της αποδοχής απο την οποία ελληνική Κυβέρνηση των προϋποθέσεων που θα θέσει η ΕΚΤ, δηλαδή η Γερμανία αυτή τη φορά, και την ύπαρξη προγράμματος άσχετα αν δεν θα το λέμε πλεον Μνημόνιο .
Όμως στο πίσω μέρος της σκέψης του Κυρίου Ντράγκι υπάρχει και άλλος λόγος. Το αυξανόμενο χρέος χωρών οπως η Ιταλία θα ειναι δύσκολο να βρει αγοραστές στο μέλλον,οι Ιταλικές Τράπεζες ειναι ήδη κορεσμένες και εκτός Ιταλίας δεν υπάρχει διαθεση αγοράς.Η νέα δυνατότητα που θα δοθεί στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αγοράσει Κρατικά Ιταλικά Ομόλογα θα λύσει το πρόβλημα για λίγα χρόνια.
Όμως όσα Ομόλογα και αν αγοράσει η ΕΚΤ ,η Οικονομια της ευρωζώνης δεν θα τονωθεί σημαντικά γιατί όλες οι Τράπεζες της Ευρώπης εξακολουθούν να απομοχλευουν και οι πιστώσεις προς την ιδιωτική Οικονομια να συρρικνώνονται,παρ'ολες τις προσπάθειες του κ. Ντράγκι.
Ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας πληρώνει πολυ δυσανάλογο,σχεδόν απαγορευτικό ,τόκο δανείου, 100 φορές περισσοτερο έν σχέσει με το επιτόκιο της ΕΚΤ ,ακόμη και όταν του χορηγείται δάνειο που δεν ειναι εύκολο.
Η ανόρθωση της Οικονομίας δεν μπορεί να γίνει απο την ΕΚΤ σε μια ευρωζώνη που κάθε κράτος εχει διαφορετική δημοσιονομική πολιτική,διαφορετική εργατική νομοθεσία και διαφορετικές κοινωνικές προτεραιότητες . Ειναι προφανές ότι δεν μπορεί να εχει όμοια αποτελέσματα σε όλες τις χώρες η οικονομική πολιτική που θα ασκήσει η ΕΚΤ που ήδη εχει πολλούς περιορισμούς,οπως η περίπτωση των Ελληνικών Ομολόγων αποδεικνύει.
Η Ποσοτική Χαλάρωση ειναι χρήσιμη για τώρα και για τον συμπληρωματικό λόγο ότι μειώνει την ισοτιμία του ευρώ και βελτιώνει έτσι τα εμπορικά ισοζύγια των χωρών της ευρωζώνης. Στο μέλλον βέβαια οι ποσοτικές χαλαρωσεις που κάνουν όλες πλεον οι χώρες θα ειναι προπομποί πολέμων υποτιμήσεων.
Το πραγματικό πρόβλημα της ευρωζώνης όμως δεν ειναι η έλλειψη πιστώσεων απο την ΕΚΤ . Ειναι η έλλειψη παραγωγικών επενδύσεων,Δημοσιων και Ιδιωτικών,η χαμηλή παραγωγικότητα και το υψηλό κόστος του κοινωνικού κράτους .
Η έλλειψη Δημοσίων επενδύσεων οφείλεται στο ότι οι Κυβερνήσεις στρέφουν τα διαθέσιμα κονδύλια σε κοινωνικές παροχές για ψηφοθηρία ή τα καταργούν για να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους. Οι Ιδιωτικές επενδύσεις ειναι ισχνές διοτι το Ευρωπαϊκό Κεφαλαιο βρίσκει καλλιτερες αποδόσεις εκτός Ευρώπης πχ στην Ασία και επενδύει εκει.
Έτσι ενα εργοστάσιο που παράγει παπούτσια στην Κινα δίνει υψηλότερες αποδόσεις στον Ευρωπαίο επενδυτή απο ότι αν είχε επενδύσει σε εργοστάσιο παπουτσιών στην Ευρωπη. Επί πλέον επειδή το κινεζικό εργοστάσιο παπουτσιών παράγει φθηνότερα παπούτσια κλείνει το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό εργοστάσιο.
Εκτός απο την έλλειψη επενδύσεων Κεφαλαίου,η παραγωγικότητα μειώνεται απο τους δύσκαμπτους νόμους και κανονισμούς που αντί να προστατεύουν τους εργαζόμενους,ειναι δημιουργοί ανεργίας. Ποιος πολιτικός θα αποπειραθεί εξορθολογισμό του εργατικού κόστους όταν αμέσως θα κατηγορηθεί για εκμετάλλευση του εργάτη και η αντιπολίτευση θα υποσχεθεί αμέσως μάχες,υπεράσπιση και αυξήσεις.
Το βαρύτερο όλων όμως στην Ευρωπη ειναι το κόστος του κοινωνικού κράτους που τα έσοδα του κράτους δεν αρκούν να το καλύψουν. Στις περισσότερες χώρες χρηματοδοτείται με ελλείμματα του προυπολογισμού και έτσι ειναι μαθηματικά βέβαιο ότι η Οικονομια τους θα καταρρεύσει οπως η Ελλας είχε πρόσφατα την εμπειρία.
Όμως αν τολμούσε ο κ. Ολάντ να μειώσει το κοινωνικό κράτος που ειναι η κυρία πηγή των Γαλλικών ελλειμμάτων,και να ανεβάσει εργατοώρες και συντάξιμη ηλικία στα Γερμανικά επίπεδα θα έπεφτε την επόμενη απο το ίδιο του το κόμμα .
Οι δράσεις του κ. Ντράγκι θα αναβάλουν την κατάρρευση του συστήματος της ευρωζώνης. Δεν εχει όμως την δυνατότητα και ούτε ειναι αρμοδιότητα και ευθύνη του κ. Ντράγκι να δημιουργήσει ευημερία.
Οι πολιτικοί ηγέτες στην Ευρωπη εμφανίζουν μεγαλλιτερο έλλειμμα πολιτικής βούλησης απο ότι εμφανίζει η Ευρωπαϊκή Οικονομια.
www.kassandros.gr