Στόχος της Άγκυρας
είναι η επιδίωξη μετατροπής της Τουρκίας σε διεθνή κόμβο φυσικού αερίου από τη
Λεκάνη της Λεβαντίνης, από τον Αραβοπερσικό Κόλπο, από το Ιράν και από τον
Εύξεινο Κόλπο. Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στον «Φ» ο καθηγητής Οικονομικής
Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής Θεωρίας, Ιωάννης Μάζης, σημειώνοντας πως η
οθωμανική βαλκανική γεωστρατηγική πολιτική της Άγκυρας, μέσω του ελέγχου της
τροφοδοσίας των βαλκανικο-ευρωπαϊκών αγωγών φυσικού αερίου, ολοκληρώνει τον
μεγαλοϊδεατικό τουρκο-οθωμανικό σχεδιασμό.
Ο κ. Μάζης σημειώνει πως εάν αυτό το
επιτύχει η Τουρκία, τότε η ΕΕ και οι ΗΠΑ δεν θα δύνανται κατ' ουδένα λόγο να
ξεπεράσουν τον ηγεμονικό γεω-οικονομικό ρόλο της Τουρκίας στον νέο ανταγωνισμό
τους με τη Ρωσία και η Άγκυρα θα έχει ανακτήσει τον ηγεμονικό της
-οθωμανικού χαρακτήρα -ρόλο επί της Δύσης και των συλλογικών θεσμών
ασφαλείας του ευρω-ατλαντισμού. Ο καθηγητής Ιωάννης Μάζης εξηγεί πως σε μια
τέτοια περίπτωση δεν θα πρόκειται περί ευρω-ατλαντισμού, αλλά περί οθωμανικής
διεθνούς κυριαρχίας. Όπως τονίζει, επιδίωξη της Τουρκίας είναι να ελέγξει
πλήρως τη διέλευση των υδρογονανθράκων της Λεκάνης της Λεβαντίνης -στόχος
ο οποίος ζημιώνεται από τις πρόσφατες εξελίξεις -και να αποτρέψει την
πιθανότητα καθορισμού ΑΟΖ με κοινά όρια μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας, καθώς, εάν
κάτι τέτοιο συμβεί, όπως σημειώνει, όλη η επεκτατική πολιτική της Άγκυρας η
αγνοούσα την επήρεια της ΑΟΖ του Συμπλέγματος του Καστελορίζου καταρρέει. Αυτή
της η οθωμανική πολιτική είναι εκείνη που δεν επιτρέπει την απόκτηση κοινού
θαλασσίου ορίου μεταξύ των ΑΟΖ της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
- Έχετε
αναπτύξει μια ενδιαφέρουσα θεωρία που αναφέρεται στις γεωπολιτικές επιδράσεις
από τη γεωκλιματική αλλαγή. Ιδιαίτερα αναφέρεστε στις γεωστρατηγικές επιπτώσεις
της επί της Τουρκίας. Μπορεί η τήξη των πάγων στην Αρκτική Ζώνη να αλλάξει
γεωστρατηγικές ισορροπίες;
- Έχω εδώ και
αρκετά χρόνια τονίσει, και έχω γράψει πολλάκις -και λίαν προσφάτως
-πως «η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι η γεωκλιματική αλλαγή, η οποία είναι
γεωπολιτικής φύσεως, προκαλεί δύο βασικές γεωστρατηγικές αλλαγές στο διεθνές
περιβάλλον της, οι οποίες, κατά τη νεο-οθωμανική της ανάλυση, της επιβάλλουν να
αναθεωρήσει τη γεωστρατηγική της θέαση, εάν επιθυμεί να συνεχίσει να
διαδραματίζει σημαντικό έως και ηγεμονικό ρόλο στην Περιοχή του γεωπολιτικού
Συμπλόκου της ευρύτερης Μέσης Ανατολής: η τήξη των πάγων στην Αρκτική Ζώνη
υπονομεύει τη γεωστρατηγική της σημασία για το ΝΑΤΟ, ως σημαντικό στοιχείο του
Rimland (Αναχωματικού Δακτυλίου, Κρηπιδώματος κατά τον N.J. Spykman) στη
νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Προϊόντος του χρόνου, λόγω ακριβώς της τήξεως
των πάγων, η Ρωσία θα χρειάζεται τον υποτριπλάσιο χρόνο απ' όσο χρειάζεται ο
ευρωατλαντικός σχηματισμός και οι ΗΠΑ για να προσεγγίσει τα στρατηγικά σημεία
του Ειρηνικού. Αυτό σημαίνει ότι ο ρωσο-αμερικανικός οικονομικο-αμυντικός
ανταγωνισμός πλέον διέρχεται, και οσημέραι και περισσότερο, από τα ύδατα του
Βεριγγείου Πορθμού προς τον Ειρηνικό».
Επίσης, η
απομάκρυνση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Μέση Ανατολή, προς την Ανατολική
Ασία και τον Ειρηνικό, περιοχές παραγωγής υψηλών διεθνών υπεραξιών για τις
αμερικανικές και ευρωπαϊκές παραγωγικές επενδύσεις, αναγκάζει το κράτος του
Ισραήλ να υποκαταστήσει το κενό ασφαλείας που του δημιουργεί αυτή η αποχώρηση.
Αναφέρομαι στην απόκτηση του απαραίτητου χερσαίου στρατηγικού βάθους (strategic
depth) το οποίον απαιτεί η επιβίωσή του. Το χερσαίο αυτό στρατηγικό βάθος το
οποίο κάποτε του διέθετε η πρώην «κεμαλιστική» Τουρκία «και τώρα του έχει
αποστερηθεί από μια ισλαμιστική, αντισημιτική κυβέρνηση στην Άγκυρα η οποία
διέπεται από νεο-οθωμανικό μεγαλο-ιδεατισμό και συμπεριφέρεται ως κράτος
ταραξίας στην περιοχή». Το απαραίτητο αυτό στρατηγικό βάθος για το Ισραήλ
ονομάζεται «Μεγάλο Ελεύθερο Κουρδιστάν». Και αυτό η Άγκυρα το αντιλαμβάνεται.
Εκ του γεγονότος τούτου εκπηγάζει και η εχθρική της στάση στο ζήτημα της
αναχαιτίσεως του Daesh (isis).
- Επίσης εκδηλώνεται μια επιθετικότητα από πλευράς Τουρκίας, η οποία δεν
είναι ασφαλώς πρωτόγνωρη. Σε αυτή τη φάση ποια είναι η επιδίωξη των Τούρκων;
- Έχω ξαναγράψει σε
αθηναϊκά διαδικτυακά ΜΜΕ, και το επαναλαμβάνω εδώ, ότι: «η Άγκυρα συνεχώς
αναζητεί νέο ηγεμονικό ρόλο μέσω της οθωμανικής νταβουτογλιανής ιδεολογίας της
ισλαμιστικής της κυβερνήσεως, ώστε να προβάλλει ηγεμονική ισχύ στον
πολιτισμικό, οικονομικό και πολιτικό πυλώνα της το σύνολο του
αραβομουσουλμανικού κόσμου, αλλά και μέσω των μουσουλμανικών και
αραβομουσουλμανικών κοινοτήτων της διασποράς στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Οι
ανωτέρω διαπιστώσεις της ισλαμιστικής κυβερνήσεως της Αγκύρας συνοδεύονται και
από τις αναγκαίες χρονοσταθμικές προβλέψεις για το ειδικό της πρόγραμμα
αναχαιτίσεως των εμφανώς δυσμενών γι' αυτήν γεωστρατηγικών εξελίξεων. Και στο
πλαίσιο των αντιδράσεών της εξάγει το εσωτερικό της πρόβλημα ηγεμονίας, αλλά
και εδαφικής ακεραιότητός της (βλ. κουρδική κρατογένεση) το εσωτερικό του ΝΑΤΟ
και της ΕΕ προσπαθώντας να θίξει καιρίως την ασφάλεια της νοτιοανατολικής
πτέρυγας του ΝΑΤΟ και απειλώντας την εσωτερική ασφάλεια των χωρών μελών της
Συμμαχίας, αλλά και της ΕΕ μέσω των τηλεκατευθυνομένων από αυτήν τζιχαντιστών
στο εσωτερικό των δυτικών αυτών κρατών. Στόχος της Άγκυρας είναι η επιδίωξη
μετατροπής της Τουρκίας σε διεθνή κόμβο φυσικού αερίου από τη Λεκάνη της
Λεβαντίνης (υδρογονάνθρακες Ισραήλ, Κύπρου και κατόπιν, αναποτρέπτως, για
καθαρώς γεωγραφικούς και τεχνικούς λόγους, άρα εκβιαστικώς, και της Αιγύπτου),
από τον Αραβοπερσικό Κόλπο, από το Ιράν και από τον Εύξεινο Κόλπο. Η
νέο-οθωμανική βαλκανική γεωστρατηγική πολιτική της Άγκυρας μέσω ελέγχου της
τροφοδοσίας των βαλκανικο-ευρωπαϊκών αγωγών φυσικού αερίου ολοκληρώνει τον
μεγαλοϊδεατικό τουρκο-οθωμανικό σχεδιασμό. Εάν αυτό το επιτύχει η Τουρκία, τότε
η ΕΕ και οι ΗΠΑ δεν θα δύνανται κατ' ουδένα λόγο να ξεπεράσουν τον ηγεμονικό
γεω-οικονομικό ρόλο (2ος γεωπολιτικός πυλώνας ισχύος) της Τουρκίας στον νέο ανταγωνισμό
της με τη Ρωσία και η Άγκυρα θα έχει ανακτήσει τον ηγεμονικό της πλέον,
οθωμανικού χαρακτήρος, ρόλο επί της Δύσεως και των συλλογικών θεσμών ασφαλείας
του ευρω-ατλαντισμού. Μόνο που, σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα πρόκειται περί
"ευρω-ατλαντισμού", αλλά περί "της-οθωμανικής διεθνούς
κυριαρχίας": Από τη θέση αυτή η Άγκυρα δεν θα διστάσει να συνεργασθεί
στενά με τα, "ανατολικού δεσποτικού τύπου", εθνοκρατικά μορφώματα του
Ιράν και της Κίνας ακόμη και εναντίον της Ρωσίας και των ΗΠΑ. Δηλαδή εναντίον των
φυσικών της αντιπάλων από πολιτισμικής απόψεως, η οποία είναι και η
σημαντικότερη για τις οθωμανικές ονειρώξεις της Αγκύρας. Επιδίωξη της Τουρκίας
είναι να ελέγξει πλήρως τη διέλευση των υδρογονανθράκων της Λεκάνης της
Λεβαντίνης -στόχος ο οποίος ζημιώνεται από τις πρόσφατες εξελίξεις
-και να αποτρέψει την πιθανότητα καθορισμού ΑΟΖ με κοινά όρια μεταξύ
Αιγύπτου και Ελλάδας, καθώς, εάν κάτι τέτοιο συμβεί, όλη η επεκτατική πολιτική
της Αγκύρας η αγνοούσα την επήρεια της ΑΟΖ του Συμπλέγματος του Καστελορίζου
καταρρέει. Αυτή της η οθωμανική πολιτική είναι εκείνη που δεν επιτρέπει την
απόκτηση κοινού θαλασσίου ορίου μεταξύ των ΑΟΖ της Ελλάδος και της Κυπριακής
Δημοκρατίας. Κοντολογίς, τα κοινά όρια ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου (σε
συγκεκριμένο σημείο το οποίο λαμβάνει υπόψη την επιρροή του Συμπλέγματος του
Καστελορίζου) είναι εκείνα που επιτρέπουν και την ύπαρξη κοινών ορίων ΑΟΖ
Ελλάδος και Κυπριακής Δημοκρατίας. Ας το κατανοήσουμε αυτό. Και η Αίγυπτος του
προέδρου Αλ Σίσι έχει κάθε λόγο να το πράξει και να λάβει υπόψη της την επιρροή
του Συμπλέγματος του Καστελορίζου. Το μέγα ζήτημα είναι: η Ελλάδα θα
μεταχειριστεί την Αίγυπτο, όπως μέχρι σήμερα έπραξε με το Ισραήλ, ως
"παράνομη εξωγαμική σχέση", ενώ την Τουρκία ως "νόμιμη
σύζυγο" έναντι της οποίας θα υποκύπτει πάντοτε; Εάν κάτι τέτοιο συμβεί, η
κατάληξη θα είναι ολέθρια. Και οι επόμενες φάσεις της θα είναι το Ανατολικό
Αιγαίο και η Θράκη».
- Θεωρείτε ότι
μπορούν καταστούν εφικτοί αυτοί οι στόχοι της Άγκυρας;
-Δεν το πιστεύω.
Παρά το ότι η Άγκυρα, με τυχοδιωκτικό, οππορτουνιστικό και αντισυμμαχικό τρόπο
για ένα κράτος μέλος του ΝΑΤΟ, προχωρά σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο
προσεταιρισμό της Ρωσίας. Είναι ευνόητο το ότι, η Μόσχα χρειάζεται αυτήν την
σχέση κατά την παρούσα συγκυρία, διότι και αυτή με την σειρά της επιδιώκει να
προωθήσει τα συμφέροντά της στον τομέα της διελεύσεως των υδρογονανθράκων της
προς την Ευρώπη μέσω ενός δήθεν «φιλοδυτικού κέντρου διαμετακομίσεως» αλλά και
μιας πολύ χρήσιμης αγοράς αγροτικών προϊόντων, μετά τα άστοχα δυτικά μέτρα κυρώσεων
τα οποία και υφίσταται. Πάντως, η σχέση αυτή είναι τυχοδιωκτική και ευκαιριακή.
Οι γεωπολιτικές πραγματικότητες όμως, αλλά και οι γεωστρατηγικές επιδιώξεις της
Άγκυρας και της Μόσχας δεν επιτρέπουν, υπαρχούσης εισέτι της διεθνούς
αμερικανικής ισχύος, την μακροημέρευση της Ρωσοτουρκικής Σχέσεως. Οι ηγεμονικές
βλέψεις των δύο χωρών δεν επιτρέπουν μια μακρά και ειλικρινή συνεργασία. Όπως
π.χ. το ισλαμιστικό εργαλείο της τουρκικής προβολής ισχύος προς τις
τουρκο-ισλαμιστικού υποβάθρου πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας,
αποτελεί υπαρξιακό κίνδυνο για την Μόσχα.
Ενοχλητική
για
τους
γείτονές
της
η
Τουρκία
- Πού κατατάσσετε σήμερα
την
Τουρκία στο
διεθνές πεδίο
αλλά και
εσωτερικά ως πολιτικό σύστημα;
Στο διεθνές πεδίο είναι μια χώρα με σημαντική γεωπολιτική θέση, πολυεθνοτικά
χαρακτηριστικά, έντονες αποσχιστικές εθνοτικές τάσεις, πολιτισμικές
ρηγματώσεις, με μια οικονομία η οποία βρίσκεται σε πορεία αστάθειας και με
έντονη – όσο και ενοχλητική για τους γείτονές της και τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ
– ηγεμονική και αποσταθεροποιητική συμπεριφορά, η οποία προκαλεί
αντισυσπειρώσεις στο διεθνές της μακροπεριβάλλον (π.χ. Ισραήλ και Αίγυπτος αλλά
και Συρία – Ιράν κ.τ.λ.).
Ως πολιτικό σύστημα είναι απολυταρχικό, με έντονες τάσεις θεοκρατικής
απολυταρχίας, απουσία δημοσίου διαλόγου και θεμελιωδών δημοκρατικών λειτουργιών
(π.χ. απουσία ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, αδυναμία ελευθέρας διακινήσεως των
ιδεών και διωκόμενα ΜΜΕ, θρησκειοποίηση της δημοσίας διοικήσεως, πολιτικοί
κρατούμενοι και δημοσιογράφοι, ατιμωρησία των ηγετικών κυβερνητικών στελεχών,
κ.τ.λ.).
Τρεις
κινήσεις
αφύπνισης
του
Ελληνισμού
- Έχει
κάποιο
λόγο
να
αλλάξει
πολιτική η
Τουρκία
έναντι
της Κύπρου
και
της Ελλάδος; Έχει
κόστος και
αισθάνεται
πίεση; Και
ακόμη
μια
ερώτηση:
Πώς θα
πρέπει
να
αντιδράσουν
Ελλάδα
και
Κύπρος
στα
νέα
δεδομένα
στην
περιοχή; Θα
αξιοποιήσουν
τα
δεδομένα
που
διαμορφώνονται
και
προσφέρουν
πολλά πλεονεκτήματα
στα
δύο
κράτη;
- Η Άγκυρα δεν έχει άμεσο λόγο να αλλάξει πολιτική έναντι της Ελλάδος και της
Κυπριακής Δημοκρατίας όσο το δίπολο αυτό του Ελληνισμού δεν προχωρεί σε
κινήσεις που να αποδεικνύουν τη διάθεσή τους να αντιδράσουν σθεναρά και
αποτελεσματικά στους τουρκικούς εκβιασμούς. Και αυτό σημαίνει: 1ον) προσήλωση
στην υπογραφείσα αμυντική Συμφωνία Ελλάδος–Αιγύπτου και άμεση προσυπογραφή
αναλόγου συνθήκης με την Ιερουσαλήμ, 2ον) «αφύπνιση» του Δόγματος του Ενιαίου
Αμυντικού Χώρου Ελλάδος–Κύπρου και άμεση εφαρμογή του με μεταφορά αντιστοίχου
θαλασσίας και αεροπορικής δυνάμεως στη Λεμεσό και στο αεροδρόμιο «Ανδρέας Παπανδρέου»
της Πάφου, 3ον) κατάθεση προσφυγών από πλευράς Ελλάδος–Λευκωσίας και συνδυασμού
των δύο κυβερνήσεων, αναλόγως της εκάστοτε νομικής πραγματικότητος και
αναγκαιότητος, προς το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και το ΝΑΤΟ για ενέργειες
της Τουρκίας αφορούσες βάρβαρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου στον τομέα της
διαπράξεως του διεθνούς εγκλήματος της «επιθέσεως» (όσο και αν ακούγεται κάτι
τέτοιο ρηξικέλευθο σε ορισμένους νομικούς κύκλους στην Ελλάδα) και θέτουσες σε
κίνδυνο την εδαφική ακεραιότητα και εθνική κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας
αλλά και της Ελλάδος η οποία, 4ον) οφείλουσα να λειτουργήσει ως Εγγυήτρια
Δύναμις βάσει των Συμφωνιών του 1959, πρέπει να προβεί σε επίσημο διάβημα επί
διπλωματικής και δικαιϊκής βάσεως, προς την ετέρα Εγγυήτρια Δύναμη, το Ηνωμένο
Βασίλειο, αιτουμένη την πρακτική συμβολή του στην απομάκρυνση των πέντε
τουρκικών πολεμικών σκαφών, του τουρκικού υποβρυχίου και του τουρκικού
ωκεανογραφικού από την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αναφορικώς τώρα με την
πρόσφατη επίσκεψη Νταβούτογλου εις την Αθήνα, ελπίζω και εύχομαι, διότι δεν
γνωρίζω πληροφορίες, ότι πέραν του πανηγυρικού χαρακτήρος που περιβάλλονται
αναλόγου είδους επισκέψεις, υπήρξε και κάποιο μυστικό διπλωματικό μέρος, όπου
κατέστη σαφές από ελλαδικής πλευράς προς τον Τούρκο ΥΠΕΞ ότι πρέπει μετά την
λήξιν της ισχυούσης NAVTEX να μην τολμήσει να θέσει εν απειλή την λειτουργία
των εταιρειών οι οποίες θα διενεργήσουν γεωτρήσεις εις το εσωτερικό της
κυπριακής ΑΟΖ. Σε εναντία περίπτωση, η Άγκυρα θέτει εν κινδύνω, με δική της ευθύνη,
την ειρήνη και την ασφάλεια της Ν/Α πτέρυγος του ΝΑΤΟ. Και μάλιστα σε μια
περίοδο που το ΝΑΤΟ έχει πολλά προβλήματα ζέοντα, μερικά εκ των οποίων
οφείλονται και εις την... συμπεριφορά της Τουρκίας. Φυσικά, μια ανάλογη
προειδοποίηση θα πρέπει να συνοδεύεται και από την υλοποίηση των τεσσάρων
ανωτέρω εκτεθέντων σημείων!
(από την εφημερίδα «Φιλελεύθερος», 25/01/2015)