Με τιμή περίπου 50 δολάρια το βαρέλι, η τιμή
του αργού πετρελαίου έχει υποχωρήσει περισσότερο από 50% από το
υψηλότερο επίπεδο του 2014 στα 107 δολάρια.
Μπορεί να υποχωρήσει και άλλο, ενδεχομένως στο επίπεδο των 10 με 20
δολαρίων το βαρέλι. Η ανάπτυξη στις ΗΠΑ είναι από το 2009 και μετά κατά
μέσο όρο 2,3%, δηλαδή περίπου το μισό του ρυθμού που θα περίμενε κανείς
μετά τη μεγαλύτερη ύφεση από το 1930. Εν τω μεταξύ, επιβραδύνεται η
ανάπτυξη στην Κίνα, είναι αμελητέα στην Ευρώπη και αρνητική στην
Ιαπωνία. Προσθέστε τη μεγάλη εξοικονόμηση καυσίμου που πετυχαίνουν πλέον
τα αμερικανικά αυτοκίνητα και άλλα μέτρα και είναι σαφές γιατί είναι
αδύναμη η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου και μάλιστα θα μπορούσε να μειωθεί
περαιτέρω. Την ίδια στιγμή αυξάνεται η παραγωγή σε μεγάλο βαθμό χάρη
στην αύξηση της αμερικανικής παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου. Η
αμερικανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 15% τον τελευταίο χρόνο, ενώ οι
εισαγωγές μειώθηκαν κατά 4%.
Υπάρχει και κάτι άλλο που επηρεάζει την κατάσταση: περιορίζεται η
δύναμη του καρτέλ του ΟΠΕΚ. Οπως κάθε καρτέλ, έτσι και ο Οργανισμός
Πετρελαιοπαραγωγών Κρατών έχει στόχο να διασφαλίσει σταθερές και
υψηλότερες από της αγοράς τιμές. Ομως οι υψηλές τιμές ενθαρρύνουν τις
μπαγαποντιές και έτσι τα μέλη του καρτέλ υπερβαίνουν τα ποσοστά
παραγωγής που έχουν συμφωνηθεί.
Προκειμένου να λειτουργήσει το καρτέλ η ηγέτιδα δύναμη, στην
περίπτωσή μας η Σαουδική Αραβία, πρέπει να υποστηρίξει όσους δεν
πειθαρχούν στο ποσοστό παραγωγής που έχει οριστεί περιορίζοντας τη δική
της παραγωγή στην προσπάθεια να συγκρατήσει τις τιμές. Στο παρελθόν όμως
οι Σαουδάραβες είδαν ότι η μείωση της παραγωγής τους είχε ως αποτέλεσμα
να χάνουν μερίδιο αγοράς. Οπότε οι Σαουδάραβες αποφάσισαν να
προκαλέσουν τους μπαγαπόντηδες και στις 27 Νοεμβρίου αρνήθηκαν να
μειώσουν την παραγωγή του ΟΠΕΚ προκαλώντας τη μεγάλη υποχώρηση της τιμής
του πετρελαίου.
Οι Σαουδάραβες υπολογίζουν ότι μπορούν να αντέξουν σε καθεστώς χαμηλών
τιμών για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τους αδύναμους οικονομικά
ανταγωνιστές τους, οι οποίοι θα αναγκαστούν να μειώσουν την παραγωγή
τους καθώς αυτή θα καταστεί οικονομικά ασύμφορη. Σε ποιο επίπεδο τιμής
θα συμβεί κάτι τέτοιο; Οποιο και να είναι, σίγουρα θα είναι χαμηλότερο
από τα 125 δολάρια το βαρέλι που χρειάζονται ώστε να καλύπτουν τα
δημοσιονομικά τους ελλείμματα χώρες όπως οι Βενεζουέλα, Εκουαδόρ,
Αλγερία, Νιγηρία, Ιράκ, Ιράν και Αγκόλα.
Η ίδια η Σαουδική Αραβία χρειάζεται η τιμή του πετρελαίου να είναι πάνω
από τα 90 δολάρια το βαρέλι, ώστε να χρηματοδοτεί τον προϋπολογισμό της,
ωστόσο διαθέτει συναλλαγματικά αποθέματα ύψους 726 δισ. ευρώ και
στοιχηματίζει ότι μπορεί να αντέξει για διάστημα δύο ετών με την τιμή
κάτω από τα 40 δολάρια το βαρέλι. Η τιμή όπου οι παραγωγοί θα κάνουν
πίσω δεν είναι απαραίτητα αυτή που αντιπροσωπεύει το μέσο κόστος
παραγωγής, στην περίπτωση του 80% της αμερικανικής παραγωγής
σχιστολιθικού πετρελαίου είναι εφέτος από 50 μέχρι 69 δολάρια το βαρέλι.
Αντιθέτως το σημείο καμπής είναι η τιμή του οριακού κόστους παραγωγής,
δηλαδή η τιμή όπου μηδενίζονται τα έσοδα από την παραγωγή κάθε νέου
βαρελιού πετρελαίου. Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας ενεργειακών
ερευνών Wood Mckenzie μόνο το 1,6% των πετρελαιοπηγών παγκοσμίως έχει
οριακό κόστος παραγωγής πάνω από 40 δολάρια το βαρέλι. Για τους
περισσότερους Αμερικανούς παραγωγούς αλλά και τους παραγωγούς του
Περσικού Κόλπου η τιμή οριακού κόστους παραγωγής είναι μεταξύ 10 και 20
δολαρίων το βαρέλι. Οπότε να αναμένετε και άλλη μεγάλη πτώση στην τιμή
του αργού πετρελαίου και των σχετιζόμενων με αυτήν τιμών ενέργειας.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 21/02/2015)