Στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την Ενεργειακή Ένωση, που εγκαινιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε στις 15 Ιουλίου 2015 την αναθεώρηση της νομοθεσίας για τα σήματα ενεργειακής απόδοσης. Η προτεινόμενη αναθεώρηση εξασφαλίζει τη συνοχή και τη συνέχεια και μεριμνά ώστε οι καταναλωτές να είναι σε θέση να κάνουν συνειδητές επιλογές που θα τους βοηθούν να εξοικονομούν ενέργεια και χρήματα

Στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την Ενεργειακή Ένωση, που εγκαινιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε στις 15 Ιουλίου 2015 την αναθεώρηση της νομοθεσίας για τα σήματα ενεργειακής απόδοσης. Η προτεινόμενη αναθεώρηση εξασφαλίζει τη συνοχή και τη συνέχεια και μεριμνά ώστε οι καταναλωτές να είναι σε θέση να κάνουν συνειδητές επιλογές που θα τους βοηθούν να εξοικονομούν ενέργεια και χρήματα. Η πρόταση αυτή θα συμβάλει επίσης με άμεσο τρόπο στην υλοποίηση της αρχής της Ενεργειακής Ένωσης «Προτεραιότητα στην Ενεργειακή Απόδοση».

Τι ακριβώς προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή;

Για να έχουν οι καταναλωτές σαφέστερες ενδείξεις για την ενεργειακή απόδοση ενός προϊόντος, η οποία σήμερα ταξινομείται με βάση διάφορες κλίμακες (Α έως G, A+++ έως D, κλπ.), και για να βελτιωθεί η συμμόρφωση των παραγωγών και των επιχειρήσεων λιανικής πώλησης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει ένα αναθεωρημένο σύστημα ενεργειακής επισήμανσης που θα αποτελείται από:

  1. Μια ενιαία κλίμακα ενεργειακής επισήμανσης «A έως G»: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την επιστροφή στην ευρύτερα γνωστή και αποτελεσματική κλίμακα επισήμανσης «A-G» για τα προϊόντα υψηλής ενεργειακής απόδοσης, συμπεριλαμβανομένης μιας διαδικασίας αναπροσαρμογής της κλίμακας των υφιστάμενων σημάτων.
  2. Μια ψηφιακή βάση δεδομένων για τα νέα προϊόντα υψηλής ενεργειακής απόδοσης: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει όλα τα νέα προϊόντα που τίθενται σε κυκλοφορία στην αγορά της ΕΕ να καταχωρίζονται σε μια διαδικτυακή βάση δεδομένων, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια και να διευκολύνεται η εποπτεία της αγοράς από τις αρμόδιες εθνικές αρχές.

Η πρόταση είναι σύμφωνη με την αρχή «Προτεραιότητα στην ενεργειακή απόδοση» που αποτελεί μέρος της στρατηγικής για την Ενεργειακή Ένωση και αποσκοπεί στο να καταστεί το ενεργειακό σύστημα της ΕΕ πιο βιώσιμο χάρη στις συνειδητές επιλογές των καταναλωτών.

Γιατί προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα ενιαίο ενεργειακό σήμα «A έως G»;

Από το 1995 που καθιερώθηκε, το ενεργειακό σήμα της ΕΕ έχει αποδειχθεί επιτυχές: το 85% των Ευρωπαίων καταναλωτών το χρησιμοποιούν στις αγορές τους. Έδωσε επίσης το έναυσμα για καινοτόμες εξελίξεις στη βιομηχανία, καθώς στην πλειονότητά τους τα προϊόντα ταξινομούνται σήμερα στις κορυφαίες κατηγορίες (Α+++, A++, A+), ενώ οι περισσότερες από τις άλλες κατηγορίες είναι κενές (σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και η κατηγορία Α). Ωστόσο, ένα τέτοιο θετικό αποτέλεσμα καθιστά πλέον δύσκολη για τους καταναλωτές τη διάκριση μεταξύ των προϊόντων με τις καλύτερες επιδόσεις: μπορεί να θεωρούν ότι αγοράζοντας ένα προϊόν κατηγορίας A+ παίρνουν ένα από τα πιο αποδοτικά προϊόντα της αγοράς, ενώ μπορεί στην πραγματικότητα να αγοράζουν ένα από τα λιγότερο αποδοτικά.

Για να μπορούν οι καταναλωτές να καταλαβαίνουν και να συγκρίνουν τα προϊόντα ευκολότερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την καθιέρωση μιας ενιαίας κλίμακας «A έως G» για τα ενεργειακά σήματα. Αυτό θα ενθαρρύνει τους καταναλωτές να αγοράζουν τα πιο αποδοτικά προϊόντα και, ως εκ τούτου, να μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας κάτι που θα έχει θετική επίδραση στην τσέπη τους.

Γιατί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει μια ψηφιακή βάση δεδομένων για τα νέα προϊόντα υψηλής ενεργειακής απόδοσης;

Εκτιμάται ότι το 10-25% των προϊόντων που διατίθενται στην αγορά δεν συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις επισήμανσης της ενεργειακής απόδοσης και ότι χάνεται περίπου το 10% της προβλεπόμενης εξοικονόμησης ενέργειας λόγω της μη συμμόρφωσης. Αυτό οφείλεται εν μέρει τουλάχιστον στην ελλιπή επιβολή του νόμου από τις εθνικές αρχές εποπτείας της αγοράς.

Για να βελτιωθεί η επιβολή του νόμου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων όπου οι κατασκευαστές και οι εισαγωγείς θα καταχωρούν τα προϊόντα τους, μαζί με πληροφορίες που είναι ήδη υποχρεωτικές βάσει της υφιστάμενης νομοθεσίας της ΕΕ. Μ' αυτόν τον τρόπο, οι εθνικές αρχές επιβολής του νόμου θα έχουν στη διάθεσή τους, σε κεντρικό επίπεδο, βασικές πληροφορίες για τη συμμόρφωση των προϊόντων, αντί να πρέπει να καταβάλλουν συχνά μεγάλες και χρονοβόρες προσπάθειες για να λαμβάνουν τις πληροφορίες αυτές από τις επιχειρήσεις.

Η βάση δεδομένων θα παρέχει επίσης στους καταναλωτές και τους εμπόρους βασικές πληροφορίες καθώς και πληροφορίες επισήμανσης για τα προϊόντα και θα διευκολύνει την ψηφιοποίηση του ενεργειακού σήματος.

Τι θα συμβεί ακριβώς;

Όταν εγκριθεί από τους συννομοθέτες, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα υλοποιηθεί ως εξής:

  1. Τα προϊόντα που κυκλοφορούν ήδη στην αγορά θα πωλούνται χωρίς καμία αλλαγή
  2. Τα νέα προϊόντα θα πωλούνται με βάση τη νέα κλίμακα. Τα παλαιότερα σήματα, όπως αυτά της κλίμακας A+ έως A+++, θα αφαιρεθούν από τις επιχειρήσεις λιανικής πώλησης.
  3. Οι παραγωγοί θα καταχωρούν τα προϊόντα τους. Οι σχετικές πληροφορίες θα είναι προσβάσιμες στις αρχές των κρατών μελών διευκολύνοντας τους ελέγχους συμμόρφωσης και αυξάνοντας τη διαφάνεια.
  4. Οι καταναλωτές θα ενημερώνονται μέσω στοχευμένων ενημερωτικών εκστρατειών που θα αναλάβουν τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις λιανικής πώλησης.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα στηρίξει τις «κοινές δράσεις εποπτείας της αγοράς», όπως το σχέδιο «EEpliant» στο οποίο συμμετέχουν 12 κράτη μέλη[1].

Το νέο σύστημα αναμένεται να αποφέρει πρόσθετη εξοικονόμηση ενέργειας ίση με την ετήσια ενεργειακή κατανάλωση όλων των χωρών της Βαλτικής (200 TWh ετησίως το 2030).

Οφέλη για τους καταναλωτές

Το αναθεωρημένο ενεργειακό σήμα θα βοηθήσει τους καταναλωτές να εξοικονομούν 15 επιπλέον ευρώ τον χρόνο, χάρη στα εξής:

  • σαφέστερες πληροφορίες για την ενεργειακή απόδοση των προϊόντων
  • δυνατότητα σύγκρισης των προϊόντων μεταξύ τους
  • περισσότερες πληροφορίες για τα προϊόντα, π.χ. απόδοση, κατανάλωση νερού ή θόρυβος.

Έτσι, το ποσό που εξοικονομείται σήμερα, ήτοι 465 ετησίως, θα αυξηθεί στα 480 ευρώ ετησίως ανά νοικοκυριό.

Οφέλη για τους παραγωγούς και τις επιχειρήσεις λιανικής πώλησης

Το αναθεωρημένο ενεργειακό σήμα θα αποφέρει στους παραγωγούς και τις επιχειρήσεις λιανικής πώλησης συνολικά πρόσθετα έσοδα άνω των 10 δισ. ευρώ ετησίως, χάρη στα εξής:

  • Ενίσχυση ενός δημοφιλούς μέσου εμπορικής προώθησης, το οποίο λαμβάνεται υπόψη από το 85% των καταναλωτών κατά τις αγορές τους
  • Μείωση της ασάφειας, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου και καλύτερη συμμόρφωση
  • Μείωση του διοικητικού φόρτου, χάρη στην καταχώριση των προϊόντων και την τηλεφόρτωση του ψηφιοποιημένου σήματος

Μ' αυτόν τον τρόπο, το σημερινό ποσό των 55 δισ. ευρώ ετησίως σε επιπλέον έσοδα θα αυξηθεί[2] στα 65 δισ. ευρώ ετησίως.

Οφέλη για τα κράτη μέλη και για το περιβάλλον

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνεπάγεται επίσης απτά οφέλη για τα κράτη μέλη:

  • Εξοικονόμηση χρόνου, καθώς ο χρόνος που δαπανάται για την εποπτεία της αγοράς θα μειωθεί κατά 10-15% χάρη στη βάση δεδομένων των προϊόντων
  • Μείωση του διοικητικού φόρτου, καθώς η πρόταση αφορά τη θέσπιση κανονισμού με άμεση ισχύ. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη δεν θα χρειαστεί να μεταφέρουν τις διατάξεις στην εθνική τους νομοθεσία.

Εξάλλου, τα νέα μέτρα επισήμανσης της ενεργειακής απόδοσης παρέχουν ετήσια εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας που ισοδυναμεί περίπου με 175 εκατομμύρια τόνους πετρελαίου. Αυτό με τη σειρά του ισοδυναμεί με την ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας της Ιταλίας ή την ετήσια κατανάλωση 60 περίπου εκατομμυρίων νοικοκυριών.

Η αναθεώρηση του ενεργειακού σήματος «A έως G» αναμένεται να αποφέρει πρόσθετη εξοικονόμηση ενέργειας ίση με την ετήσια κατανάλωση όλων των χωρών της Βαλτικής (δηλαδή περίπου 17 εκατ. τόνους πετρελαίου ετησίως σε πρωτογενή ενέργεια).