Στην θρησκευτική μας παράδοση, η σημαντικότερη επιταγή ανάγεται στην αναζήτηση του ορθού∙ εξ ου και η Ορθοδοξία. Από τους ιεράρχες αναμένουμε να «ορθοτομούν». Αμαρτία είναι το λάθος, η απόκλιση από την αλήθεια. Τα θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα δεν είναι, επομένως, πολυτέλεια των ακαδημαϊκών, αλλά μείζον πολιτικό διακύβευμα. Οι πνευματικές ολισθήσεις, οι αμαρτίες, καθορίζουν την μοίρα των πληθυσμών, καθώς αποδεικνύουν οι πρόσφατες εμπειρίες, ελληνικές και μη.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η 11/9 σήμανε την χρεωκοπία των εγχωρίων υπηρεσιών πληροφοριών. Η ψευδαίσθηση ότι η τεχνολογία μπορεί να αντικαταστήσει την επίπονη και επικίνδυνη παραδοσιακή συλλογή και ανάλυση της πληροφορίας οδήγησε σε αλυσιδωτές εξελίξεις οι οποίες άλλαξαν τις παγκόσμιες γεωπολιτικές ισορροπίες. Ανάλογη πνευματική χρεωκοπία προκάλεσε η κρίση του 2008.
Ήδη από τα τέλη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι οικονομολόγοι, θαμπωμένοι από τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, βάλθηκαν να «επιστημονικοποιήσουν» την ειδικότητά τους, χρησιμοποιώντας τα Μαθηματικά. Θεώρησαν ότι είναι εφικτό να προβλέψουν και να ελέγξουν τις οικονομικές εξελίξεις, καθ’ον τρόπον οι μηχανικοί διά της Φυσικής υπολογίζουν τις αντιδράσεις της νεκρής ύλης, ώστε να κατασκευάζουν ανθεκτικές γέφυρες. Η προσέγγιση αυτή απέκοψε τους οικονομολόγους από τις άλλες ειδικότητες, με τις οποίες συντηρούσαν στενούς δεσμούς στο παρελθόν∙ τους ενέκλεισε σε ένα ιδιωτικό διανοητικό κόσμο, επικεντρωμένο αποκλειστικά σε ό,τι μετρήσιμο∙ τους κατέστησε τυφλούς σε πλείστα όσα φαινόμενα καθορίζουν την ανθρώπινη πραγματικότητα.
Αγνόησαν σταδιακά την Ιστορία, την Γεωγραφία, τον Πολιτισμό, τις πολιτικές δομές, τους θεσμούς. Ενέταξαν όλες τις όψεις της κοινωνικής εμπειρίας στην κατηγορία των δευτερευουσών παραμέτρων, η ύπαρξη των οποίων παρενοχλεί την καθαρότητα των στατιστικών μοντέλων. Η ελλειμματική προσέγγιση τούς εξασφάλισε πνευματική και πολιτική ισχύ. Η τεράστια επιρροή την οποία απέκτησαν εξηγείται από τον επιστημονισμό, την πειθώ του δήθεν επιστημονικού λόγου.
Καθώς έχουν ζήσει τις εκπληκτικές επιτυχίες της Φυσικής και δεν συνειδητοποιούν την ποιοτική διαφορά ανάμεσα στις επιστήμες της Φύσης και τις επιστήμες του Ανθρώπου, οι κοινωνίες επηρεάζονται θετικά. Ο νεοθετικισμός στην Δύση, αλλά και η μαρξιστική θεώρηση οφείλουν την επιτυχία τους στον επιστημονισμό.
Όμως, οι θεωρίες κρίνονται από την τριβή με την πραγματικότητα. Η χρεωκοπία των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών είχε ως συνέπεια ριζικές αναθεωρήσεις. Η χρεωκοπία των οικονομολόγων μετά την αποτυχία τους να προβλέψουν το σοκ του 2008 δεν είχε ανάλογα αποτελέσματα. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η θαρραλέα, αν και με περιορισμένη εμβέλεια λόγω ποικίλων αντιστάσεων, προσπάθεια του Γενικού Γραμματέα του ΟΟΣΑ Angel Gurria να κινήσει αναθεωρητικές διαδικασίες στο προπύργιο της οικονομικής ορθοδοξίας, με το πρόγραμμα NAEC (New Approaches to Economic Challenges).
Καθώς εκτυλίσσεται η ελληνική περιπέτεια, το διεθνές ενδιαφέρον εστιάζεται στην Ελλάδα. Η παγκοσμιοποίηση της καθ’ημάς κρίσης, ηθελημένη από την νέα κυβέρνηση, την έχει καταστήσει κεντρικό διακύβευμα στις θεωρητικές αντιπαραθέσεις των οικονομολόγων. Η Ελλάδα βρίσκεται παγιδευμένη. Η μοίρα της κρίνεται από διεθνείς συγκρούσεις σε ένα άσχετο και, εν πολλοίς, λανθασμένο θεωρητικό πλαίσιο. Με τον τρόπο αυτό δεν προωθείται ούτε διάγνωση ούτε θεραπεία. Αντιθέτως, η Ελλάδα κινδυνεύει να καταστεί εξιλαστήριο θύμα για την κατοχύρωση της μιας ή της άλλης οικονομικής θεωρίας όπως θυσιάστηκε κατά τους Παγκοσμίους και τον Ψυχρό Πόλεμο για αλλότρια διακυβεύματα.
Η πρόσφατη ελληνική Ιστορία δείχνει την κυριαρχία του lobby των οικονομολόγων intra muros. Οικονομολόγοι ενεθάρρυναν την πομφόλυγα του χρηματιστηρίου, οικονομολόγοι οργάνωσαν την πρόωρη είσοδο στην Ευρωζώνη, οικονομολόγοι εγκατέλειψαν την «νοικοκυρίστικη» δημοσιονομική προσέγγιση στο όνομα «δυναμικών» προσεγγίσεων. Η χρεωκοπία της Ελλάδας αντανακλά, επομένως, την δική τους πνευματική και μεθοδολογική χρεωκοπία. Η μοίρα της χώρας εξακολουθεί, όμως, να επαφίεται σε «καθαρούς» οικονομολόγους, και δη σε πανεπιστημιακούς χωρίς δηλαδή την τριβή με την πράξη, η οποία θα μπορούσε να αμβλύνει τον θεωρητικό οίστρο.
Η ήττα της Κύπρου το 1974 ανέδειξε την αποτυχία της στρατιωτικής διακυβέρνησης, ειδικά στον στρατιωτικό τομέα. Μήπως, κατ’αναλογίαν, η κυριαρχούμενη από οικονομολόγους διαχείριση της ελληνικής πολιτικής κινδυνεύει να μας οδηγήσει σε οικονομικό Βατερλώ;
(Πηγή: Εφημερίδα "Εστία")