Σχόλιο

Στη Σκιά των Μεγάλων Δυνάμεων

Δευ, 15 Απριλίου 2019 - 08:22

Υπάρχουν χώρες του δυτικού συστήματος που ευρίσκονται στο στόχαστρο των ισχυρών εταίρων τους λόγω «απροσαρμόστου» συμπεριφοράς. Η Ουγγαρία, η Πολωνία και εν γένει τα κράτη της Κεντρικής Ευρώπης εντάσσονται στην κατηγορία αυτή, και φυσικά η Ελλάς σε πλείστες όσες περιπτώσεις, κατά το παρελθόν. Καμία όμως χώρα δεν υφίσταται για τόσο μεγάλο διάστημα συντονισμένη κριτική και ευρεία αντιπάθεια όσο η Τουρκία σήμερα – ο άλλοτε κατ’ εξοχήν πυλώνας σταθερότητος της Δύσεως στον χώρο της Εγγύς Ανατολής. Δεν είναι η πρώτη φορά που οι γεωπολιτικοί σχεδιασμοί μιας συμμαχίας συγκρούονται με τα εθνικά συμφέροντα κάποιου εκ των μελών της. Ούτε είναι άμοιρη της καταστάσεως η συμπεριφορά του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Το Δήθεν Ναυάγιο της Ιδιωτικοποίησης των ΕΛΠΕ

Τρι, 9 Απριλίου 2019 - 12:25

Όταν η 3η Απριλίου, που ήταν η τελευταία προθεσμία, ήλθε και παρήλθε χωρίς την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών από τα δύο προεπιλεγέντα επιχειρηματικά σχήματα για την ιδιωτικοποίηση των ΕΛΠΕ, σύσσωμος ο Τύπος έκανε λόγο για "ναυάγιο" της όλης προσπάθειας πώλησης του 50,1% του Ομίλου που ήτο και ο αρχικός στόχος. Εάν εξετάσουμε το θέμα από την πλευρά του ΤΑΙΠΕΔ, που ήτο και ο επισπεύδων οργανισμός, τότε η μη προσέλευση των ενδιαφερομένων και η μη κατάθεση προσφορών αποτελεί πράγματι οπισθοδρόμηση και η λέξη ναυάγιο αρμόζει λόγω των υψηλών προσδοκιών που είχαν καλλιεργηθεί, αλλά και του μεγάλου προβλήματος που δημιουργεί στο ευρύτερο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων του ΤΑΙΠΕΔ, ιδιαίτερα εάν λάβουμε υπόψη την υψηλή κεφαλαιοποίηση του Ομίλου που σήμερα υπολογίζεται στα €2,6 δισ. Εάν όμως εξετάσουμε το όλο θέμα σφαιρικά και το τοποθετήσουμε στις σωστές του διαστάσεις, θα δούμε ότι η μη πώληση του 50,1% της επιχείρησης στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία όχι μόνο δεν αποτελεί πρόβλημα ή "ναυάγιο", όπως το έχει θεωρήσει η πλειοψηφία των δημοσιογράφων και αναλυτών, αλλά ίσως να είναι θεόσταλτη και, όπως θα έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, "από μηχανής θεός". Και εξηγούμεθα: μπορεί, πράγματι, η απροθυμία των υποψηφίων επενδυτών (οι γνωστοί εμπορικοί ενεργειακοί οίκοι Glencore και Vitol) να τίναξε στον αέρα το πρόγραμμα του ΤΑΙΠΕΔ -λόγω της εμβληματικής μορφής των ΕΛΠΕ και του αναμενόμενου υψηλού τιμήματος- και να τραυμάτισε λίγο το επενδυτικό αφήγημα που πολύ έντεχνα καλλιεργεί ο ΣΥΡΙΖΑ το τελευταίο διάστημα, θα πρέπει όμως να δούμε τι πραγματικά έχασε (εάν έχασε) και τι κέρδισε η ίδια η κυβέρνηση από την υποτιθέμενη "αναποδιά".

Τα Διλήμματα του Ερντογάν

Δευ, 8 Απριλίου 2019 - 20:48

Η Τουρκία μπαίνει σε βαθιά κρίση. Το πού θα βρίσκεται σε λίγους μήνες κανείς δεν μπορεί να το απαντήσει. Και αυτό γιατί δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο μεγάλο σχέδιο. Και ό,τι υπάρχει βρίσκεται στο μυαλό ενός και μόνον ανθρώπου, ο οποίος έχει ως στόχο να παραμείνει στην εξουσία, ο ίδιος και η οικογένειά του στη συνέχεια. Επ’ άπειρον. Τα καλύτερα ευρωπαϊκά και αμερικανικά μυαλά συμφωνούν, όμως, πως ο πρόεδρος Ερντογάν θα βρεθεί αντιμέτωπος με δύο μεγάλες κρίσεις έως το φθινόπωρο. Η πρώτη θα είναι οικονομική. Ο ιδιωτικός τομέας χρωστάει αυτή τη στιγμή περί τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του χρέους είναι σε ξένο συνάλλαγμα και περίπου το μισό πρέπει να πληρωθεί έως το τέλος του καλοκαιριού. Οι περισσότεροι αναλυτές που ασχολούνται με την Τουρκία θεωρούν ότι είτε θα χρειασθεί να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και να πάρει ένα δάνειο της τάξεως των 150 δισεκατομμυρίων είτε να ακολουθήσει τον δρόμο της Βενεζουέλας.

Ανατολική Μεσόγειος: Συνέργειες και Στρατηγικά Διλήμματα

Πεμ, 4 Απριλίου 2019 - 19:51

Οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο είναι καταιγιστικές. Με άξονα την ενέργεια αλλά και ζητήματα ασφάλειας, Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ (και Αίγυπτος) συμπράττουν, με αμερικανική υποστήριξη. Ασφαλώς, η επιδείνωση των σχέσεων των δύο τελευταίων με την Τουρκία όπως και η στροφή της Αγκυρας στην Ανατολή – που έχει θορυβήσει τον δυτικό παράγοντα – έχουν αναπόδραστα επιδράσει στη διαμόρφωση ενός νέου περιφερειακού τοπίου. Επιπρόσθετα, η Ουάσιγκτον αναβαθμίζει την εμπλοκή της στην περιοχή. Και αυτό για τους ακόλουθους λόγους: την επανάκαμψη της Ρωσίας στην περιοχή μέσω Συρίας, τη δραστηριοποίηση και οικονομική διείσδυση της Κίνας, την ενεργοποίηση της Γαλλίας που πέραν των ιστορικών της συμφερόντων έχει εσχάτως και ενεργειακά, τον κίνδυνο απώλειας της Τουρκίας και την ενδεχόμενη αναθεώρηση της πολιτικής έναντί της, την ύπαρξη εύθραυστων καθεστώτων γεωπολιτικού ενδιαφέροντος (π.χ. Λιβύη, Συρία, Λίβανος) αλλά και ζητήματα τρομοκρατίας.

Ακύρωση πτήσης

Τρι, 2 Απριλίου 2019 - 18:14

Δεν ξέρω εάν έχει ακυρωθεί ποτέ κάποια σας πτήση για λόγους ανωτέρας βίας. Εάν όχι, σάς διαβεβαιώνω πως η εμπειρία ισοδυναμεί με μικρό θάνατο. Τι και αν οι μετεωρολόγοι είχαν εγκαίρως προειδοποιήσει σχετικά με το κύμα κακοκαιρίας; Οι διακόσιοι και πλέον νοματαίοι, οι οποίοι συνωστιζόμασταν στο αεροδρόμιο της ωραιότατης βορειοελλαδίτικης πόλης, πιστεύαμε -το έβλεπες στα μάτια όλων- πως τελικά θα πετούσαμε κόντρα στους θυελλώδεις ανέμους. Πόσω δε μάλλον που οι αποσκευές μας παραλαμβάνονταν, ζυγίζονταν, περνούσαν από τον έλεγχο. Η από μεγαφώνου αναγγελία της ματαίωσης προς στιγμήν μάς παρέλυσε - μείναμε να χάσκουμε με τους καφέδες στο χέρι, "τί θα κάνουμε τώρα;" να αναρωτιόμαστε. Οι υπάλληλοι μάς κοιτούσαν με τον συγκρατημένο οίκτο των γιατρών απέναντι στους συγγενείς τού μακαρίτη.

Ο Τραμπ, ο Ερντογάν και Εμείς

Σαβ, 30 Μαρτίου 2019 - 15:31

Εχουν οι πάντες εξοικειωθεί με την αντιπαράθεση των Ευρωπαίων ηγετών και του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Υπάρχουν οι υπερβασίες του κ. Ερντογάν, σε πλείστα θέματα, που αντιστρατεύονται τις «ευρωπαϊκές αρχές». Αλλά και η εγγενής άρνηση των ισχυρών κρατών να ενσωματώσουν την Τουρκία στο ευρωπαϊκό σύστημα. Οι σχέσεις όμως του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Τούρκο ομόλογό του παρέμεναν μάλλον λειτουργικές, παρά τις σοβαρότατες διμερείς διαφορές – όπως η έκδοση του Φετουλάχ Γκιουλέν και η περιστασιακή πλην όμως ανορθόδοξη προσέγγιση της Αγκυρας με τη Μόσχα. Εδώ και λίγες ημέρες, όμως, η σύγκρουση προσέλαβε προσωπικό χαρακτήρα. Ο κ. Τραμπ είναι ένας ανατρεπτικός και ριζοσπάστης πολιτικός. Είχαμε χρόνια να δούμε αυτό το είδος στην πολιτική σκηνή της Δύσεως. Αλλά το σύστημα των προκατόχων του –προέδρων Μπιλ Κλίντον και Μπαράκ Ομπάμα– μάλλον εξήντλησε τη δυναμική του. Κεφαλαιώδους σημασίας ήταν η ήττα που υπέστη το παραδοσιακό αμερικανικό κατεστημένο με την απαλλαγή του Αμερικανού προέδρου από την κατηγορία συμπράξεώς του με τη Μόσχα στις εκλογές του 2016. Τώρα ο κ. Τραμπ, εποχούμενος δρεπανηφόρου, κινείται εναντίον των εσωτερικών του αντιπάλων και των πολιτικών συμμάχων τους στη Δύση.

Αθήνα, Ακυβέρνητη Πολιτεία

Τετ, 27 Μαρτίου 2019 - 11:14

Ενόψει των δημοτικών εκλογών έχει ξαναρχίσει η συζήτηση για την Αθήνα. Παρεμβαίνουν, εκτός από τους υποψηφίους, οι θεωρούμενοι καθ’ ύλην αρμόδιοι, δηλαδή οι αρχιτέκτονες και οι πολεοδόμοι. Πριν αναζητηθούν τεχνικές λύσεις, τίθεται ένα θεμελιακό ερώτημα: Τι εκφράζει, τι μπορεί να εκφράσει, τι θέλουμε να εκφράσει η Αθήνα; Η συζήτηση αυτή έχει σταματήσει – σε αντίθεση με τη Θεσσαλονίκη, όπου το πολιτικό και το συμβολικό στοιχείο, με θαρραλέα δημοτική πρωτοβουλία, προηγούνται και καθοδηγούν την τεχνοκρατική παρέμβαση. Ανεξάρτητα από αντιρρήσεις και διαφωνίες, ουδείς αμφισβητεί ότι η κοινωνία και η οικονομία της Θεσσαλονίκης έχουν αφυπνιστεί επειδή ανασύρθηκαν από τη συλλογική αμνησία τα όσα αφορούν την ιστορική πορεία και τη γεωγραφική της θέση. Υπάρχει αντίστοιχη προοπτική για την Αθήνα; Το ερώτημα είναι σε ποιες συμβολικές μπορεί να στηριχτεί η ανανέωση της πρωτεύουσας· ποιες θεματικές μπορούν να καθορίσουν τις κατευθύνσεις για αστικές αναπλάσεις, τον χαρακτήρα για νέες αρχιτεκτονικές δημιουργίες, τον προσανατολισμό για πολεοδομικούς άξονες και τις προτεραιότητες για κοινωνικές παρεμβάσεις. Πώς, δηλαδή, η πόλη δεν θα πορεύεται ακυβέρνητη, έρμαιο των όποιων ρευμάτων.

Ενας Αγωγός Χωρίς Αρχή και Τέλος

Τετ, 20 Μαρτίου 2019 - 08:43

Όπως ανακοινώθηκε εδώ και μερικές ημέρες, σήμερα (20/3) πρόκειται να πραγματοποιηθεί στην Ιερουσαλήμ η νιοστή τριμερής συνάντηση μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδος με υποτιθέμενο αντικείμενο τον περίφημο αγωγό East Med που πρόκειται να μεταφέρει φυσικό αέριο από τα "πλούσια" κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου -τα εκτός τουρκικής υφαλοκρηπίδος ευρισκόμενα- προς την Ευρώπη, μέσω Ελλάδος. Με στρατηγικό στόχο να βοηθήσει στη διαφοροποίηση της ενεργειακής προμήθειας της Ευρώπης, ενισχύοντας έτσι την ενεργειακή της ασφάλεια, παρά τις ομολογουμένως μικρές ποσότητες αερίου που αυτός σχεδιάζεται να μεταφέρει. Επειδή στο Energia.gr γνωρίζουμε καλά τον East Med και έχουμε κατ’ επανάληψη ασχοληθεί με το θέμα, από τότε δηλαδή που ξεκίνησε να συζητείται το project αμέσως μετά την αρχική σύλληψή του από τη ΔΕΠΑ το 2011, έως πολύ πρόσφατα (λχ βλέπε σχετικό Σχόλιο μας στις 27/12/2018), δεν παύουμε να εκπλησσόμαστε από την εφευρετικότητα των ανωτέρω κυβερνήσεων να το επαναφέρουν σε τακτά χρονικά διαστήματα στην επικαιρότητα, παρά τη μηδαμινή πρόοδο του έργου, και μάλιστα να συγκαλούν ειδικές τριμερείς ή τετραμερείς συσκέψεις σε υψηλότατο κυβερνητικό επίπεδο για να το συζητήσουν. Για αυτό, εδώ και καιρό, έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το εν λόγω έργο έχει μετεξελιχθεί σήμερα σε έναν καθαρά "πολιτικό αγωγό" και αποτελεί πλέον μια πρόφαση για διακυβερνητικές συναντήσεις με κύριο θέμα την αμυντική και στρατηγική συμφωνία μεταξύ των τριών εμπλεκομένων χωρών.

Βρετανία και Ευρώπη

Δευ, 18 Μαρτίου 2019 - 11:13

Πάγιος στόχος της εξωτερικής πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου στα χρόνια της αυτοκρατορικής ακμής, αλλά και αργότερα, ήταν να αποκλείσει την ανάδειξη μιας κυριάρχου δυνάμεως στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Η στήριξη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έναντι των επεκτατικών επιβουλών της τσαρικής Ρωσίας προς τον Νότο είχε προηγηθεί. Τον δέκατο ένατο αιώνα, η Βρετανία διαδραμάτισε τον καθοριστικότερο ρόλο στη συντριβή του Ναπολέοντα Βοναπάρτη και στην αποκατάσταση της παλαιάς τάξεως πραγμάτων στην Ευρώπη, έως ότου αυτή αντιμετώπισε, το 1848, νέα πρόκληση που όμως προερχόταν από αίτια εσωτερικά.

Τρελή Οικονομική και Νομισματική Πολιτική

Πεμ, 14 Μαρτίου 2019 - 10:50

Δύο τρισεκατομμύρια και 600 δισεκατομμύρια ευρώ είναι το πρόσθετο χρήμα που «τύπωσε» η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από τον Μάρτιο 2015. Το κόστος χρηματοδότησης των επενδύσεων μηδενίστηκε. Την Πέμπτη ο κ. Ντράγκι υποσχέθηκε να συνεχίσει την ίδια πολιτική. Η Ελλάδα δεν πήρε ούτε ένα καπίκι από όλη αυτή την περίφημη ευρω-χρηματοδότηση, που κόντεψε να γίνει αφορμή για ακόμη μία κρίση Grexit, όταν ο κ. Τσίπρας απαίτησε την ένταξη της Ελλάδας για να δεχθεί τα πρόσθετα μέτρα της δεύτερης αξιολόγησης, ενώ ο κ. Τσακαλώτος είχε αποδεχθεί τη μοίρα του. Σε κάθε Ευρωπαίο (πλην Ελλήνων) αναλογεί ποσό 8.000 ευρώ νομισματικής επιδότησης, αφού η ΕΚΤ έβαζε στην οικονομία κατά το ως άνω διάστημα 1,3 εκατ. ευρώ το λεπτό! Από όλα αυτά δεν πήραμε ούτε... λέπι. Και συνεχίζουμε να μην παίρνουμε τίποτε γιατί –μη σώσουμε– δεν θελήσαμε την πιστωτική γραμμή. Αντιθέτως, συμφωνήσαμε, με τεράστιο κόστος, το οποίο μάλιστα κρατά κρυφό η κυβέρνηση, να παραχώσουμε 37 δισ. στο «μαξιλάρι». Ταυτοχρόνως, το κράτος ρούφηξε και την τελευταία ρανίδα ρευστότητας, διατήρησε το μπλοκάρισμα με τα μη εξυπηρετούμενα-«κόκκινα» δάνεια, ενώ συντηρεί τη φορολογική πίεση με καταιγίδα κατασχέσεων.

Ενέργεια και Γεωπολιτική : Μία Αρρηκτη Σχέση

Τρι, 5 Μαρτίου 2019 - 08:51

Η πρόσφατη ανακάλυψη ενός ακόμα κοιτάσματος υδρογονανθράκων στην εύφλεκτη κυπριακή ΑΟΖ ήρθε να μας υπενθυμίσει την πολύ στενή σχέση που υπάρχει μεταξύ ενέργειας και της γεωπολιτικής θέσης μιας χώρας ή ακόμα μιας ολόκληρης περιοχής. Μια σχέση που είναι τόσο αρχαία, όσο και η παρουσία του ανθρώπου στον πλανήτη Γη και η οποία έτεινε να γίνει καταλυτική καθώς αναπτύσσετο ο ανθρώπινος πολιτισμός και ο Homo sapiens εγκατέλειπε σταδιακά τα σπήλαια και τη νομαδική ζωή για να ριζώσει σε συγκεκριμένες περιοχές και να αναπτύξει οικισμούς με βάση τη γεωργία και την αλιεία, δύο δραστηριότητες που ως γνωστό αποτέλεσαν τη βάση του σύγχρονου πολιτισμού. Με τις δραστηριότητες του εκπολιτισμένου ανθρώπου να εξαρτώνται ολοένα και περισσότερο από την ύπαρξη ενεργειακών πρώτων υλών που είτε διατίθεντο σε αφθονία κατά τόπους, είτε έπρεπε να μεταφερθούν από κοντινές ή μακρινές αποστάσεις. Με τη σταδιακή ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπου, με απόγειο την κατασκευή πόλεων και διαφόρων έργων υποδομής, η σχέση ενέργειας και εντοπιότητας ενισχύθηκε έτι περαιτέρω. Η σχέση αυτή έλαβε πλέον μυθικές διαστάσεις με την έλευση της βιομηχανικής επανάστασης, αφού στηρίχθηκε στην ύπαρξη και διαθεσιμότητα μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας που αποτέλεσαν και τη βάση κάθε είδους βιομηχανικής δραστηριότητας. Τόσο η υδροκίνηση, η αιολική ενέργεια, όσο και ο άνθρακας, το κάρβουνο, αλλά και η ξυλεία προσέφεραν την απαραίτητη ενέργεια για τις διάφορες βιομηχανικές και άλλες δραστηριότητες του ανθρώπου κατά τους 18ο και 19ο αιώνα, συμπεριλαμβανομένης και της ραγδαίας ανάπτυξης των μεταφορών (βλέπε ατμοκίνηση σε τραίνα και πλοία).

Οι Ερευνες για Φυσικό Αέριο στην Κυπριακή ΑΟΖ και η Εντεινόμενη Τουρκική Προκλητικότητα

Δευ, 25 Φεβρουαρίου 2019 - 10:09

Καθώς συνεχίζονται οι έρευνες της ExxonMobil στο τεμάχιο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ, όπου σύμφωνα με πληροφορίες αναμένονται ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα για την εύρεση εμπορικά εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων φυσικού αερίου, κλιμακώνονται οι τουρκικές αντιδράσεις. Όλες οι κινήσεις της Τουρκίας τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες και οι δημόσιες δηλώσεις της πολιτικής και στρατιωτικής της ηγεσίας εμφανίζουν τη γείτονα ως ένα κράτος που ευρίσκεται υπό διαρκή απειλή, τόσο από τις δήθεν εχθρικές συμπεριφορές των γειτόνων του ,αλλά και από την παρέμβαση του διεθνούς παράγοντα. Χαρακτηριστικές είναι οι πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν ,ο οποίος σε προεκλογική εκστρατεία στην Προύσα (15/2) μεταξύ άλλων δήλωσε «Εάν δεν προστατεύσουμε με αυστηρό τρόπο τα δικαιώματά μας και τα συμφέροντά μας στην Ανατολική Μεσόγειο, στο Αιγαίο και στην Κύπρο, γνωρίζουμε πολύ καλά πώς αυτό θα εμφανιστεί στο μέλλον».

Ενεργειακή Εξάρτηση: Η Αχίλλειος Πτέρνα της Ελλάδος

Δευ, 18 Φεβρουαρίου 2019 - 11:18

Στο πλαίσιο της κατάρτισης του Μακροχρόνιου Ενεργειακού Σχεδιασμού της Ελλάδος από την Εθνική Επιτροπή για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), που ολοκληρώθηκε στα τέλη Ιανουαρίου και κατατέθηκε από το ΥΠΕΝ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ενεργειακή Ασφάλεια αναδείχθηκε ως μία από τις σημαντικότερες παραμέτρους στη χάραξη εθνικής ενεργειακής στρατηγικής. Η δυνατότητα εξασφάλισης αδιάλειπτης παροχής ενέργειας, είτε αυτό αφορά τον ηλεκτρισμό, το φυσικό αέριο, τον άνθρακα ή το πετρέλαιο αποτελεί βασική προϋπόθεση για την απρόσκοπτη λειτουργία των διαφόρων ενεργειακών συστημάτων στην οποία βασίζεται η τεχνολογικά προσανατολισμένη κοινωνία και οικονομία. Σήμερα η Ελλάδα εμφανίζεται ως μία από τις πλέον εξαρτώμενες από ενεργειακές εισαγωγές χώρες της ΕΕ, αφού η ενεργειακή της εξάρτηση φθάνει το 73,6% (στοιχεία Eurostat 2017), τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος, επίσης υψηλός, φθάνει το 54%. Δυστυχώς και βάσει των προβλέψεων του ΕΣΕΚ για την ενεργειακή ζήτηση και προσφορά, η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας σε βάθος χρόνου, δηλ. μέχρι το 2040, εξελίσσεται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα και δεν πέφτει κάτω από το 72,0%. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η χώρα, καθώς θα αναπτύσσεται, θα εξακολουθήσει να εξαρτάται από υψηλές εισαγωγές καυσίμων, κάτι που έχει σοβαρό αρνητικό αντίκτυπο στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών και ως γνωστό έχει επιδράσει και επιδρά ανασχετικά στις όποιες προσπάθειες τόνωσης της επιχειρηματικότητας και οικονομικής ανάπτυξης γενικότερα.