Νέα Στρατηγική Υιοθετεί το Ιράν για τις Εξαγωγές Φυσικού Αερίου

Με την απόφαση της Ιρανικής Βουλής, της Majlis, την περασμένη Τρίτη για έγκριση της συμφωνίας, που υπεγράφη στις 14 Ιουλίου στη Βιέννη, μεταξύ Ιράν και της ομάδας χωρών γνωστής ως PΙ+5, για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης και την άρση των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί από ΗΠΑ και ΕΕ, ανοίγει ουσιαστικά ο δρόμος για τη επανένταξη του Ιράν στις διεθνείς αγορές. Τον περασμένο Αύγουστο είχε προηγηθεί η απόρριψη απόφασης του Κογκρέσου, αφού δεν συγκεντρώθηκε η απαιτούμενη πλειοψηφία, η οποία επιχειρούσε να ακυρώσει την ανωτέρω συμφωνία με το Ιράν που έχει υπογράψει η κυβέρνηση Ομπάμα.

Είναι γεγονός ότι η ιστορική αυτή συμφωνία που θα επιτρέψει μία ρεαλιστική επαναπροσέγγιση μεταξύ Ιράν- ΗΠΑ και Ευρώπης και θα αποκαταστήσει τις διαταραχθείσες εδώ και 45 χρόνια οικονομικές και εμπορικές σχέσεις, προς στιγμή κινδύνευσε να τιναχθεί στον αέρα υπό την πίεση σκληροπυρηνικών ομάδων σε αμφότερες τις κυβερνήσεις. Όμως, από τη μία πλευρά οι προσδοκίες των ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων του Ιράν προς μία φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος μέσω της εκλογής του Χασάν Ρουχανί ως προέδρου, και αφ’ ετέρου η πίεση ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων στη Δύση για ομαλοποίηση των σχέσεων με στόχο το άνοιγμα της αγοράς του Ιράν, απεδείχθησαν ισχυροί παράγοντες που οδήγησαν τελικά στην άρση των όποιων επιφυλάξεων.

Όπως σημειώναμε πριν από λίγες ημέρες μέσω της στήλης (βλέπε άρθρο μας της 9/10) κυρίως ωφελημένος από την επικείμενη άρση των κυρώσεων θα είναι ο τομέας του Oil & Gas με άμεση προοπτική την αύξηση της παραγωγής πετρελαίου και των εξαγωγών. Όχι λιγότερο ωφελημένος εμφανίζεται ο κλάδος του φυσικού αερίου αφού και εδώ οι προοπτικές διαγράφονται ιδιαίτερα θετικές. Και αυτό γιατί το Ιράν σήμερα σε αντίθεση με όλες τις άλλες χώρες του Κόλπου διαθέτει μία εκτενή και καλά οργανωμένη αγορά φυσικού αερίου τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και διανομής. Η μέχρι τώρα πολιτική του θεοκρατικού καθεστώτος ως προς την παραγωγή και χρήση φυσικού αερίου, που στόχο είχε την μεγιστοποίηση της εγχώριας κατανάλωσης στον οικιακό, εμπορικό και βιομηχανικό τομέα απεδείχθη ιδιαίτερα επιτυχής αφού με αυτό τον τρόπο αφενός μεν μειώθηκε η κατανάλωση του άμεσα εξαγώγιμου πετρελαίου και αφ’ ετέρου ενισχύθηκε η τοπική προστιθέμενη αξία των επίσης εξαγώγιμων βιομηχανικών προϊόντων (δηλ. χημικά, πετροχημικά, προϊόντα χάλυβα, οικοδομικά υλικά κτλ.).

Έχουν ενδιαφέρον ορισμένα στοιχεία ως προς την δομή της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου του Ιράν, η οποία καταναλώνει περί τα 175 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ( bcm’ s) ετησίως με προοπτική αυτή να φθάσει τα 280 bcm μέχρι το 2020. Το εσωτερικό δίκτυο διανομής του Ιράν, το μεγαλύτερο σε όλη τη Μέση Ανατολή, βασίζεται σε 22,000 χλμ. αγωγών υψηλής πίεσης και άνω των 200,000 χλμ. κλάδων και αστικών δικτύων. Η ετήσια παραγωγή το 2014, βάσει πρόσφατων στοιχείων της Iranian National Gas Company ( INGC) διαμορφώθηκε στα 220 bcm με προοπτική αυτή να φθάσει τα 340 bcm το 2020. Σήμερα το Ιράν εξάγει περίπου 25.0 bcm αερίου κύριο προορισμό την Τουρκία (10.0 bcm), την Αρμενία (1.0 bcm) και το Ιράκ (14.0 bcm). Άμεσος στόχος, ιδίως τώρα που θα αρθούν οι κυρώσεις, είναι όπως οι εξαγωγές αυξηθούν στα 60-90 bcm με ημερομηνία στόχο το 2020.

Όπως μας ενημέρωσαν υψηλά ιστάμενα στελέχη της NIGC, κατά τη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψης μας στην Τεχεράνη, η νέα στρατηγική της Ιρανικής κυβέρνησης είναι η διαφοροποίηση του εξαγωγικού προσανατολισμού. Αυτό σημαίνει ότι πέρα της στόχευσης για μεγαλύτερο όγκο εξαγωγών προς ανατολάς, δηλ. Πακιστάν, Ινδία, Κίνα, - κάτι όμως που μέχρι στιγμής δεν είχε καταστεί δυνατό αφού υπό την πίεση των ΗΠΑ, το Πακιστάν δεν ολοκλήρωσε τον διασυνδετήριο αγωγό με το Ιράν- τώρα υπό το φως των νέων εξελίξεων η NIGC καλείται να επαναπροσδιορίσει την εξαγωγική πολιτική προς την Ευρώπη. Αυτό σημαίνει όμως ότι σε ένα πρώτο στάδιο θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία μεταξύ Τεχεράνης και Άγκυρας για την δημιουργία ενός transit regime μέσω Τουρκίας, ένα θέμα για το οποίο μέχρι τώρα έχει αντιδράσει έντονα η Τουρκική κυβέρνηση, η οποία επιθυμεί να ελέγξει αυτή αποκλειστικά τη ροή του αερίου προς την Ευρώπη, μέσω της κρατικής BOTAS, όπου ως γνωστό πωλεί ένα Τουρκικό basket (που αποτελείται από ένα μίγμα Ρωσικού, Αζέρικου – Ιρανικού και Νιγηριανού ( LNG) αερίου) όπως ήδη πράττει στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου η ΔΕΠΑ ήδη από το 2007 εισάγει 0.75 bcm κατ’ έτος μέσω του Ελληνο-Τουρκικού διασυνδετήριου αγωγού.

Εν όψει αυτής της προβληματικής κατάστασης λόγω Τουρκίας άμεσος στόχος για την Τεχεράνη είναι να προωθήσει την δημιουργία μονάδων liquefaction για παραγωγή και εξαγωγή ικανών ποσοτήτων LNG. Το 2007 είχε ήδη δρομολογηθεί η κατασκευή δύο μεγάλων ξεχωριστών complex στον λιμένα Tombak πλησίον της παραγωγικής βάσης της Assaluyeh στον Περσικό Κόλπο. Η κατασκευή των δύο αυτών συγκροτημάτων διεκόπη πριν επτά χρόνια λόγω των κυρώσεων και της αποχώρησης από το Ιράν των εταιρειών Shell, Repsol και OMV, που ως μέτοχοι κοινοπραξιών που είχαν συσταθεί από κοινού με την NIGC, θα συνεισέφεραν τα απαραίτητα κεφάλαια και τεχνολογία. Τώρα τα δύο αυτά σημαντικά projects αναθερμαίνονται με στόχο την παραγωγή 27 εκατομμυρίων τόνων LNG συνολικά μέχρι το 2021/2022. Η κατασκευή και λειτουργία μεγάλων συγκροτημάτων παραγωγής LNG θα εκτινάξει τις εξαγωγές φυσικού αερίου του Ιράν το οποίο σημειωτέον διαθέτει τα μεγαλύτερα, βεβαιωμένα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο που ανέρχονται στα 1201.4 tcf ή 34.0 tcb και αντιστοιχούν στο 18.2% των παγκόσμιων αποθεμάτων. Ακολουθεί η Ρωσία με 32.6 tcb και 17.4% των παγκόσμιων αποθεμάτων.